Hayatın her alanı yanlış bilgi sorunu ile muhatap. Yaşamın son anı da bu durumdan müstesna değil. Ölüm cezası ve idam cezasının infazı da sıklıkla dezenformasyon konusu olabiliyor.
Malumatfurus.org’da ve sosyal medya hesaplarımızda yayımlanan idam konulu yanlış içerikleri işbu yazıda derleyelim istedik…
Majid Kavousifar’ın İran’da 2 Ağustos 2007 tarihinde halka açık şekilde gerçekleştirilen idamını 4 yaşındaki kızı ya da yeğeninin izlediği, Majid Kavousifar’ın da bu durumu bir oyuna ya da eğlenceye çevirmeye çalıştığı iddiası gerçeği yansıtmıyor.
İran’daki Mossad casuslarının halka açık yerde asılarak idam edildiği ana ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görüntü, 2024 yılında yapılan bir çekimin kamera arkasından.
İran’daki Mossad casuslarının halka açık yerde asılarak idam edildiği ana ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görüntü, 2024 yılında yapılan bir çekimin kamera arkasından.https://t.co/yQpmA7CqdWpic.twitter.com/Nd5VfRZmhs
İran’da Mossad için casusluk yaptığı iddiasıyla tutuklanan kişilerin “füzeyle İsrail’e geri gönderilmesi” minvalindeki paylaşımlarda kullanılan yapay zekâ aracıyla hazırlanan görseller, yakalanan Mossad ajanının füzeye bağlanarak idam edildiği anı yansıttığı sanılarak kullanıldı.
İran’da Mossad için casusluk yaptığı iddiasıyla tutuklanan kişilerin “füzeyle İsrail’e geri gönderilmesi” minvalindeki paylaşımlarda kullanılan yapay zekâ aracıyla hazırlanan görseller, yakalanan Mossad ajanının füzeye bağlanarak idam edildiği anı yansıttığı sanılarak… pic.twitter.com/XKAe2Cw8dz
2022 yılı Mayıs ayında İran’da parkta nişanlısıyla konuşan bir kız öğrenciyi kaçırıp tecavüz eden 5 erkek Haziran ayında yakalandıktan sonra arazi aracının kasasında halka teşhir edildi. Bahse konu görüntü sosyal medyada “İran’da nişanlısının gözleri önünde genç bir kadına tecavüz eden 5 kişi böyle idam alanına götürüldüler.” cümlesiyle paylaşıldı.
2022 yılı Mayıs ayında İran’da parkta nişanlısıyla konuşan bir kız öğrenciyi kaçırıp tecavüz eden 5 erkek Haziran ayında yakalandıktan sonra arazi aracının kasasında halka teşhir edildi. pic.twitter.com/WMMvXTj7jB
ABD’de 23 yaşındaki Iryna Zarutska adlı Ukraynalı kadını metroda bıçaklayarak öldüren Decarlos Dejuan Brown Jr.’ya işbu yazı tarihi itibarıyla idam cezasına çarptırılmadı, yargılama henüz başlamadı.
Sosyal medyada paylaşılan, Yemen’de çocuk tacizcisinin ve katilinin idam cezasının makinalı tüfekle ateş edilerek infaz edildiği ana ait fotoğraf güncel değil, 2009 yılından.
IŞİD’in namaz vaktinde müzik dinlediği gerekçesiyle Irak’ın Musul kentinde 15 yaşındaki Ayham Hussein adlı genci başını kılıçla keserek öldürdüğü 18 Şubat 2016 günü basına yansıdı. Bu idama ait olduğu sanılarak paylaşılan fotoğraf ise bu tarihten daha önce dolaşımdaydı.
14 yaşındaki George Stinney Jr.’ın elektrikli sandalyede idamına ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görsel 1991 yapımı Carolina Skeletons adlı filmden bir sahne.
İngiltere’nin sömürge döneminde bir yerliyi topla infaz ettiği ana ait görüntü olduğu iddiasıyla paylaşılan görüntü, 1972 yapımı BBC belgeselinde yer verilen, kolonyal dönemde Hindistan’da İngilizlerin gerçekleştirdiği top ateşiyle idamların yeniden canlandırması.
Kraliçe Genepil’in idam edilmeden önceki son anlarına ait değil; Türkçemize “Kralın Son Kraliçesi” olarak çevrilebilecek (Bogd Han ve Genepil Hatun’un yaşamını konu edinen) “Хааны сүүлчийн хатан” adlı 2000 yapımı Moğol filminden bir kare.
İspanyol şair ve oyun yazarı Federico García Lorca’nın kurşuna dizilerek öldürüldüğü ana ait olduğu sanılarak paylaşılan görüntü aslında İspanyol rock grubu Boikot’un “Lágrimas de Rabia” adlı albümünde yer alan aynı adlı parçanın klibinden bir kare.
İran’da bir kadının şeriata göre hakkında verilen recm kararı gereği taşlanarak öldürülmeden önce ağzına su verildiği anı yansıttığı iddiasıyla paylaşılan fotoğraf 2003 yılında Kolombiya’da bir protesto esnasında kaydedilmiş.
İsrail askerlerinin ya da Hamas’ın sivil ve savunmasız Filistinlileri infaz ettiği ana ait olduğu iddiasıyla paylaşılan, kamuflaj giyen bir kişinin makineli tüfekle öldürdüğü gözü bağlı ve elleri kelepçeli kişilerin bir çukura atıldığı görülen video 2013 yılında Suriye’de kaydedilmiş.
8 Mayıs 1902 tarihinde Pelée Dağı’nda meydana gelen patlamada 30.000 kişilik Saint-Pierre adlı şehirde kurtulan tek kişinin o gün idamını bekleyen bir idam mahkumu olduğu iddiası doğru değil.
Görseldeki çivili tabut ya da iğneli fıçı olarak adlandırılan işkence aletinin Orta Çağ’da kullanıldığı ve Yahudilerin kaçırdıkları Yahudi olmayan çocukların kanlarını almak için kullandıkları yöntemlerden biri olduğu iddiası doğru değil.
Adnan Menderes için çocuğunu kurban etmek isteyen kişi ile Menderes’in idamını gerçekleştiren kişinin aynı şahıs olduğu iddiası, bir anda türetilen hurafelerden biri.
Cumhuriyetimizin kuruluşunun ardından İstiklâl Mahkemeleri kararlarıyla gerçekleştirilen idam kararları hakkında da sıklıkla yanlış aktarımlarla karşılaşıyoruz.
CHP iktidarı döneminde Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin ölümünün ardından gömüldüğü mezarından çıkarılıp darağacında asıldığı sonra tekrar gömüldüğü iddiası doğru değil.
Boraltan Köprüsü Faciası olarak nitelenen, Sovyet Ordusu’ndan firar ederek Türkiye’ye sığınan 195 Türk kökenli Müslüman Sovyet askerinin 1945 yılında Sovyetler Birliği’ne iadesinin ardından sınırın öte yanında infaz edilmesi hadisesinin bir rivayet olduğu, hakkında herhangi bir resmî belgenin bulunmadığı iddiası doğru değil.
Fotoğrafta boğazına yağlı urgan geçirilmiş vaziyette görülen kişiler, 4 Şubat 2013 tarihinde (Berlin’de Alman Dış İlişkiler Konseyi’nin önünde) dönemin İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi’yi ve İran’ın kamuya açık gerçekleştirdiği idamları protesto ediyordu.
Fotoğraf geçmişte İran’ın asarak idam ettiği Kürtler hakkında paylaşımlarda kullanıldı.
Fotoğraf geçmişte İran’ın asarak idam ettiği Kürtler hakkında paylaşımlarda kullanılmıştı. pic.twitter.com/serzQenYBO
İsrail Dışişleri Bakanlığı sosyal medya hesabından Hamas’la ilişkilendirilerek paylaşılan bir erkeğin asılarak idam görüntüsü 2014 yılında İran’da kaydedilmiş.
İsrail Dışişleri Bakanlığı sosyal medya hesabından Hamas’la ilişkilendirilerek paylaşılan bir erkeğin asılarak idam görüntüsü 2014 yılında İran’da kaydedilmiş.
Kuzey Kore’nin Covid-19 pandemisinin ilk günlerinde SARS-COV-2 ile enfekte olan 2 kişiyi idam ettiğini aktaran paylaşım Cumhuriyet gazetesine değil, parodi bir profile aitti.
Kuzey Kore’nin enfekte olan 2 kişiyi idam ettiğini aktaran paylaşım Cumhuriyet (@cumhuriyetgzt) gazetesine değil, parodi bir profile ait.
Tweetin aldığı etkileşime bakılırsa bu ayrıma varılamıyor.
“Günün gidişatı” sloganıyla paylaşılmasının ardından sosyal medyada yeniden gündem olan “Yalçın Küçük’ü protesto ederken kendini asan kişi” videosu 2011 yılından.
Kendisini “süper vatandaş” olarak niteleyen emekli polis memuru Emin Kocaaslan 20 Ocak 2011 günü Mersin’de ilgili dönemde Ergenekon Davası kapsamında tutuklu bulunan Yalçın Küçük’ü klasik tarzıyla taklit edip, idam cezasının yeniden uygulanması çağrısıyla Yalçın Küçük’ü protesto etmişti.
“Günün gidişat” sloganıyla paylaşılmasının ardından sosyal medyada yeniden gündem olan “Yalçın Küçük’ü protesto ederken kendini asan kişi” videosu 2011 yılından. pic.twitter.com/ZbeSGewC7t
Dinamo Kiev’in 1942’de Nazilerin futbol takımıyla yaptığı maçı kazanan kadrosundaki 11 kişinin, maçın ardından Naziler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldükleri iddiası doğru değil.
Jozef Stalin’in 5 Mart 1940 tarihinde Kızıl Ordu tarafından enterne edilen 22 bin Polonyalı savaş esirini öldürmeleri emrini vermediği iddiası doğru değil.
