Şapka Devrimi İle Hatalı Şekilde İlişkilendirilen İdam Fotoğrafı

Fotoğrafın Şapka Devrimine Karşı Çıktıkları İçin Darağacında Asılarak İdam Edilen Vatandaşlara Ait Olduğu İddiası Doğru Değil

Şapka Devrimine karşı çıktıkları için darağacında asılarak idam edilen vatandaşlara ait olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğrafta, 15 Haziran 1915’te Beyazıt Meydanı’nda idam cezası infaz edilen Sosyal Demokrat Hınçak Partisi üyesi 20 kişi görülüyor.

Şapka Kanunu’na muhalefet nedeniyle idam edildiği sanılan kişilere ait olduğu sanılarak paylaşılan fotoğraflara dair daha önce aşağıda listelenen incelemeleri yayımlamıştık (“Şapka Takmadığı İçin İdam Edilen Kişilere Ait Olduğu İddiasıyla Paylaşılan Fotoğraflar” başlıklı derlememize de göz atabilirsiniz):

• Şapka Kanunu’na Muhalefet Nedeniyle Asılan Kişilere Ait Sanılan Fotoğraf
• Şapka Takmadığı İçin Asılan Kişilere Ait Sanılan Fotoğraf
• İskilipli Âtıf Hoca’nın İdamına Ait Olduğu Sanılan Fotoğraf
• “Şalcı Bacı”ya Ait Sanılan Fotoğraf
• Şapka Devrimi İle Hatalı Şekilde İlişkilendirilen İdam Fotoğrafı
• Konya’da İstiklal Mahkemesince İdam Edilmeyi Bekleyen Vatandaşlara Ait Sanılan Fotoğraf
• “Darağacında Can Vermekten Kurtulmak İçin Şapka Satın Al” Başlıklı İlan Görseli
• “Bu Millet Ne Zaman Gerçekten Açtı Biliyor Musun?” Notuyla Vatandaşların Şapka Almak Zorunda Bırakıldığı Vurgusuyla Paylaşılan Fotoğraf
• Şapka Takmadığı İçin İdam Edilen Vatandaşa ya da Atatürk’e Suikast Girişimi Planlayan Manok Manukyan’a Ait Sanılan Fotoğraf

Bugünkü konumuzda şapka takmadığı için idam edilen vatandaşları yansıttığı iddiasıyla paylaşılan bir diğer görsel.

Sanılanın aksine bahse konu fotoğrafın 25 Kasım 1925 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen 671 sayılı “Şapka İktisâsı Hakkında Kânûn” ya da İstiklâl Mahkemeleri ile bir ilgisi bulunmuyor.

Darağacında asılı görülen kişiler, Şapka Kanunu’na muhalefet nedeniyle asılarak öldürülmüş değil.

Fotoğrafta, 15 Haziran 1915’te dönemin Har­biye Nezareti’nin önünde bulunan Beyazıt Meydanı’nda idam edilen Sosyal Demokrat Hınçak Partisi üyesi 20 kişi görülüyor.

Divan-ı Harp’te yapılan yargılama neticesinde haklarında verilen idam kararı infaz edilen isimler şu şekildeydi:

• Paramaz (Madteos Sarkisyan) (Փարամազ),
• Dr. Benne Torosyan (Bedros Manukyan),
• Aram Açıkbaşyan,
• Keğam Vanigyan,
• Yervant Topuzyan,
• Rupen Garabedyan (Vahan Boyacıyan),
• Hovhannes Der Ğazaryan,
• Tovmas Tovmasyan,
• Hagop Basmacıyan,
• Murat Zakaryan (Hagop Ğazaryan),
• Mıgırdiç Yeretsyan,
• Karekin Boğosyan,
• Armenak Hampartsumyan,
• Yeremya Manukyan,
• Apraham Muradyan,
• Minas Keşişyan,
• Sımpad Kılıçyan,
• Karnik Boyacıyan,
• Hırant Yegavyan,
• Boğos Boğosyan,
• Hırant Ağacanyan

İdam edilen Ermeni sosyalist lider Paramaz ve 19 arkadaşı, “20 Darağacı” (Kısangakhağanner) olarak da adlandırılmaktadır.