Daha önce doğrulama teknikleri başlıklı yazı serimizde siyasetçilerin konuşmalarının kırpılarak bağlamından kopartılarak sunulduğu örneklere “Makaslanarak Bağlamından Kopartılan Söylemler” başlıklı yazımızda değinmiştik. Video manipülasyon türlerini de “Video Manipülasyonları: Deepfake & Cheapfake & Shallowfake” başlıklı yazıda ele almıştık. Bu yazıda, videoların makaslanması yahut yapay zekâ uygulaması ya da bir program yoluyla değiştirilmesi yerine farklı ses ya da alt yazılarla servis edildiği örnekleri konu edineceğiz.
Bilhassa 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili seçimleri sürecinde kurgu ya da çarpıtılmış alt yazıların eklendiği farklı birçok videonun sosyal medya platformlarında dolaşıma sokulduğuna şahit olduk.
Alt yazı değiştirme veya farklı seslendirme ekleme gibi basit manipülasyon teknikleri kullanarak izleyiciyi etkilemek amacıyla oluşturulan bu tip videoların bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından gerçek sanıldığı görüldü.
Basit araçlar kullanılarak düzenlenen ve bağlamı dışında servis edilen video tespitlerimizden örnekler şöyle sıralanabilir:
Yabancı ajan suçlamalarının yöneltildiği ve basına yansıyan iddialara atıf yapıldığı atışmanın ardından Ermenistan Başbakanı “sinirlerimi bozmayın” uyarısında bulunmuş. Konuşmanın geri kalanında da böyle bir söz geçmiyor.
Yunan Papazın Türkiye Seçimleri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan Hakkında Konuştuğu İddiasıyla Paylaşılan Montaj İçeren Video
Videodaki yunan sanılan Kolombiyalı papazın konuşması 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan ya da muhalefet ile ilgili değil. Görüntüye farklı bir konuşmadan ses ve uydurulan alt yazı eklenmiş. Kolombiyalı piskopos Timoteo Luis Antonio Torres Esquivel’in kilisede yaptığı konuşmanın üzerine aşırı sağcı Yunan Çözümü Partisi’nin lideri Kyriakos Velopoulos’un konuşmasından ses eklenip, kurgu alt yazı ilave edilerek görüntü servis edilmiş. Timoteo Luis Antonio Torres Esquivel’in Yunan halkına bir Güney Amerikalının gözünden din, ahlak ve odaklı bir konuşma yaptığı vaazda 2023 seçimlerinin ya da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bahsi geçmemiş.
Binyamin Netanyahu’nun Türkiye Seçimleri Hakkında “Mursi’yi Nasıl İndirdiysek, Sıra Erdoğan’da” Dediği Sanılan Video
Paylaşılan videoda İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu’nun 14 Mayıs 2023 seçimleriyle ilgili konuştuğu ve “Mursi’yi nasıl indirdiysek, sıra Erdoğan’da” dediği iddiası doğru değil. Videoya şu kurgu alt yazı eklenmiş ve Türkçe seslendirme yapılmış. İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu, söz konusu videoda Türkiye seçimleri ya da Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında bir ifade kullanmıyor. Videodaki konuşmasında Başbakan Binyamin Netanyahu, 4 Mayıs 2023 günü Shin Bet’in özel harekat merkezine yaptığı ziyarette Nablus şehrinde Lucy Dee ile çocukları Maya ve Rina Dee’yi öldüren saldırganlara Ürdün Vadisi’nde yapılan operasyona değinmiş.
Binyamin Netanyahu’nun Hamas saldırılarının ardından desteği için Türkiye’ye teşekkür ettiği yönünde kurgu alt yazılarla servis edilen konuşması
Binyamin Netanyahu’nun 7 Ekim 2023 günkü Hamas saldırılarının ardından desteği için Türkiye’ye teşekkür ettiği iddiasıyla paylaşılan videodaki alt yazılar UYDURULMUŞ.
Danimarka Başbakanının Kemal Kılıçdaroğlu’yla Alay Ettiği Sanılan Sirk Hayvanları Hakkındaki Konuşması
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen’in CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile alay ettiği iddiasıyla paylaşılan konuşmasına kurgu alt yazı eklenmiş. Konuşma, aslında sirk hayvanları hakkında.
Alman Milletvekilinin 2023 Seçimleri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Hakkında Konuştuğu Sanılan Video
Bunlardan biri Alman Milletvekilinin “Şimdi bir şey yapamıyoruz, çünkü iktidarı alamadık. Erdoğan gidince gereğini yapacağız ve talimat verip, İstanbul’dan Muhammed’i, Müezzini ve Minareyi söküp atacağız.” ifadelerini kullandığı iddiasıyla paylaşılan videoda İslam karşıtı açıklamaların dile getirildiği doğru; ancak, Alman siyasetçinin sözlerinin 14 Mayıs 2023 seçimleri ile bir ilgisi bulunmuyor. Almanya’dan sağ popülist AfD partisinden Björn Höcke’nün konuşması 2018 yılından. Yabancı ve İslam karşıtı görüşleriyle tanınan Björn Höcke söz konusu konuşmasında kendi partisinin Almanya’da iktidara gelmesinden bahsetmiş. Konuşmada Türkiye’ye yönelik bir atıf geçmiyor. Höcke’nin “Şimdi iktidarda olmadığımız için bir şey yapamıyoruz ama iktidara geldiğimizde Boğaz’a talimat vererek İslam’ı yasaklayacağız” minvalindeki sözleri 2018 yılında ülkemiz basınına da yansımış ve tepki çekmişti.
Vladimir Putin’in “Sadece Türkiye’ye Gaz Vereceğiz” Dediği İddiasıyla Paylaşılan Video
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 12 Ekim 2022 günü Rus Enerji Haftası Uluslararası Forumu’nda yaptığı konuşmada “sadece Türkiye’ye gaz vereceğiz” ifadelerini kullandığı iddiası gerçeği yansıtmıyor. Videodaki alt yazıya kurgu ifadeler eklenmiş. Rus devlet başkanı, adı geçen etkinliğin “Çok Kutuplu Bir Dünyada Küresel Enerji” konulu genel oturumunda yaptığı konuşmada Avrupa’ya tedarik için Türkiye’de büyük bir doğalgaz merkezi kurabileceklerini söylemiş. Ancak, Putin’in konuşmasında iddia edildiği gibi Rus doğal gazının sadece Türkiye’ye verileceği yönünde bir ifade yer almıyor.
Vladimir Putin’in Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Dünyanın En İyi Liderleri Arasında Saydığı İddiasıyla Paylaşılan Röportaj
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 11 Haziran 2021 günü NBC News’ten Keir Simmons’a verdiği röportajda dünyanın en iyi liderleri arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı saydığı iddiasıyla paylaşılan videoya eklenen alt yazı uydurulmuş. Röportajın tam dökümü incelendiğinde, ilgili ya da diğer kısımlarında dünyanın en iyi liderlerinin kim olduğuna dair bir sorunun yöneltilmediği yahut yanıtlanmadığı anlaşılıyor.
Yunanistan Başbakanının “Türkiye Bizi Bir Daha Tehdit Ederse 70 Bin Kişilik Dev Ordumuz İle Türkiye’yi İşgal Ederiz” Dediği İddiası
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Hollandalı mevkidaşı Mark Rutte ile 9 Kasım 2021 tarihli ortak basın toplantısında Yunanistan’ın mültecilere yönelik politikaları ve geri itme vakalarını eleştiren gazeteciye “aynı zamanda, evet, Türkiye’den gelenleri durduruyoruz” (“well at the same time we are intercepting that come from Turkey”) sözleriyle yanıt verdiği kısıma “Türkiye bizi bir daha tehdit ederse 70 bin kişilik dev ordumuz ile Türkiye’yi işgal ederiz” alt yazısı eklenip paylaşılmış.
“Nursultan Nazarbayev’in İslam üzerine konuşması” başlığıyla internet sitelerinde ve sosyal medyada paylaşılan kayıt dikkatle dinlendiğinde, videoya eklenen çevirinin konuşma ile uyum arz etmediği anlaşılıyor.
