Galatasaray’ın 2000 yılında aldığı UEFA kupasının dönemin 3 numaralı kupası olduğu ve 2023/2024 sezonunda Fenerbahçe’nin oynadığı Avrupa Konferans Ligi’nin kupası ile eşdeğer olduğu iddiası doğru değil
Fenerbahçe SK Yüksek Divan Kurulu Üyesi Murat Aşık’ın Hodri Meydan TV’de yayınlanan Maç Sonu adlı programda kullandığı “Galatasaray’ın aldığı UEFA kupası, dönemin 3 numaralı kupasıydı. Yani bugün Fenerbahçe’nin oynadığı Konferans Ligi kupası ile eşdeğer.” sözleri Galatasaraylı taraftarların büyük tepkisini çekti.
Eski Fenerbahçe Başkanı Metin Aşık’ın oğlu Murat Aşık’ın kullandığı ifadeler şu şekildeydi:
“Sonuçta bir Avrupa Kupası maçı. Şu Konfederasyon Kupası’nı küçümseyenlere bir şey diyeceğim. Buna Intertoto diyorlar Konfeksiyon Kupası falan diyorlar. Eskiden 3 kupa vardı Avrupa’da. Kupa 1 Şampiyon Kulüpler, Kupa 2 Kupa Galipleri Kupa 3 UEFA’ydı. Yani bugün bizimle dalga geçen Galatasaraylı arkadaşlar Kupa 3’ü kazanmışlardı. Kupa Galipleri Kupası vardı çünkü Kupa 2. Şu anda da Kupa 1 Şampiyonlar Ligi, Kupa 2 UEFA Avrupa Ligi, Kupa 3 Konfederasyon Kupası. Yani bu Intertoto değil arkadaşlar, sizin aldığınız UEFA’ya eşdeğer olan kupa şu anda.”
Bahsi geçen yayını aşağıdaki bağlantıdaki kayıttan 16. dakikadan itibaren izleyebilirsiniz.
Ancak bu aktarım gerçeği yansıtmıyor.
Öncelikle Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (the Union of European Football Associations – UEFA) tarafından düzenlenen kupaların statülerini aktaralım…
2023-2024 sezonunda UEFA tarafından takımlar düzeyinde, UEFA Avrupa Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi (UEFA Europa League) ve UEFA Avrupa Konferans Ligi (UEFA Europa Conference League) olmak üzere 3 seviye futbol turnuvası düzenlenmektedir.
Avrupa Şampiyonlar Ligi “Kupa 1”, Avrupa Ligi “Kupa 2” ve Avrupa Konferans Ligi de “Kupa 3” olarak nitelenmektedir.
UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA tarafından 1955 yılından bu yana düzenlenen, Avrupa’nın kulüpler bazında en önemli futbol turnuvasıdır (İlk kez 1955-1956 sezonunda düzenlenen Şampiyon Kulüpler Kupası’nın ismi 1992-1993 sezonundan itibaren Şampiyonlar Ligi olarak değiştirildi. Turnuvanın statüsünde değişiklikler yapıldı.).
UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılım
UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılım, UEFA üyesi ülkelerin liglerinin performanslarına göre belirlenir. Her ülkenin lig şampiyonu, UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya hak kazanır. Ayrıca, bazı ülkelerden lig ikincisi ve üçüncüsü de UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya hak kazanabilir.
UEFA Şampiyonlar Ligi formatı
Dünyanın en popüler futbol turnuvalarından biri olan ve her yıl milyonlarca izleyici tarafından takip edilen UEFA Şampiyonlar Ligi, ön eleme turları, grup aşaması, eleme turları ve finalden oluşmaktadır.
Ön eleme turları
Ön eleme turlarında, 79 takım, 4 turda çift maçlı eleme sistemiyle mücadele eder. Grup aşamasına kalan takım sayısı 32’dir.
Grup aşaması
Grup aşamasında, 32 takım, 8 grupta çift maçlı lig usulüyle mücadele eder. Gruplarını ilk 2 sırada tamamlayan takımlar, eleme turlarına yükselir.
Eleme turları
Eleme turlarında, gruplarını ilk 2 sırada tamamlayan takımlar, 16 takımla birlikte çift maçlı eleme sistemiyle mücadele eder. Son 16 turunu geçen takımlar, çeyrek finale yükselir.
Final
Final maçı, her yıl Mayıs ayında farklı bir ülkede oynanır.
UEFA Avrupa Ligi, UEFA tarafından 1971 yılından bu yana düzenlenen, Avrupa’nın kulüpler bazında UEFA Şampiyonlar Ligi’nden sonraki en önemli futbol turnuvasıdır.
2009 yılında eski adı UEFA Kupası (UEFA Cup) olan turnuva köklü bir revizyonla Şampiyonlar Ligi standartlarına erişmesi amacıyla statü değişikliklerine gidilmiş ve 2009-10 sezonundan itibaren UEFA Avrupa Ligi adıyla düzenlenmeye başlanmıştır.
UEFA Avrupa Ligi’ne katılım
UEFA Avrupa Ligi’ne katılım, UEFA üyesi ülkelerin liglerinin performanslarına göre belirlenir. UEFA ülkeler sıralamasında görülen tabloya göre kulüpler, ulusal kupa ve liglerinde aldıkları derecelere karşılık gelen eleme veya grup aşamasından turnuvaya dahil olurlar. UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya hak kazanamayan takımlar, UEFA Avrupa Ligi’ne katılmaya hak kazanırlar.
UEFA Avrupa Ligi formatı
UEFA Avrupa Ligi, iki eleme turu, grup aşaması, eleme turları ve finalden oluşmaktadır.
Eleme turları
Eleme turlarında, 32 takım, 8 grupta çift maçlı eleme sistemiyle mücadele eder. Gruplarını ilk iki sırada tamamlayan takımlar, grup aşamasına yükselir.
Grup aşaması
Grup aşamasında, 32 takım, 8 grupta çift maçlı lig usulüyle mücadele eder. Gruplarını ilk sırada tamamlayan takımlar, son 16 turuna yükselir.
Eleme turları
Eleme turlarında, grup aşamasını ilk 6 sırada tamamlayan takımlar ile UEFA Şampiyonlar Ligi grup aşamasında 3. olan takımlar arasında oynanır.
Final
Final maçı, 21 Mayıs 2025 tarihinde oynanacaktır.
UEFA Avrupa Konferans Ligi, UEFA tarafından ilk kez 2021-2022 sezonunda düzenlenen üçüncü seviye Avrupa futbol kulüp turnuvasıdır.
UEFA Avrupa Konferans Ligi’ne katılım
UEFA Avrupa Konferans Ligi, UEFA’nın daha fazla takımın Avrupa kupalarında mücadele etmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Turnuvaya, UEFA üyesi ülkelerin liglerinden takımlar katılmaktadır.
Takımların turnuvaya katılımı, kendi liglerindeki ve kupalarındaki performansa göre belirlenmektedir.
UEFA Avrupa Konferans Ligi formatı
Turnuva, iki eleme turu, grup aşaması, eleme turları ve finalden oluşmaktadır.
Eleme turları
32 takımın 8 grupta çift maçlı eleme sistemiyle mücadele etmesinin ardından gruplarını ilk iki sırada tamamlayan takımlar, grup aşamasına yükselecek.
Grup aşaması
32 takım, 8 grupta çift maçlı lig usulüyle mücadele edecek. Gruplarını ilk sırada tamamlayan takımlar, son 16 turuna yükselecek.
Eleme turları
Grup aşamasını ilk 6 sırada tamamlayan takımlar ile UEFA Avrupa Ligi grup aşamasında 3. olan takımlar arasında oynanacak.
Final
2024-25 sezonunda 7 Haziran 2024 tarihinde oynanacaktır. Final maçı, Roma, İtalya’da bulunan Olimpiyat Stadyumu’nda oynanacaktır.
Konferans Ligi’ni kazanan takım, gelecek yıl UEFA Avrupa Ligi gruplarına direkt katılacak ve birinci torbada yer alacak.
UEFA Süper Kupası, UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonu ile UEFA Avrupa Ligi şampiyonunun karşılaştığı tek maçlık bir finalden oluşmaktadır.
UEFA Süper Kupası’na katılım
UEFA Süper Kupası, UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi şampiyonları arasında oynanmaktadır.
UEFA Süper Kupası formatı
UEFA tarafından 1973 yılından bu yana düzenlenen, Avrupa’nın kulüpler bazında en üst seviye kupalarından biri olan Süper Kupa formatında geçmişte şu değişiklikler yapıldı:
1973-1999 dönemi formatı: 1973-1999 dönemi formatında, UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonu ile UEFA Kupa Galipleri Kupası şampiyonu karşı karşıya gelirdi.
2000-günümüz dönemi formatı: 2000-günümüz dönemi formatında, UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonu ile UEFA Avrupa Ligi şampiyonu karşı karşıya gelir.
UEFA Süper Kupası, her yıl Ağustos ayının sonunda genellikle Avrupa’nın farklı şehirlerindeki stadyumlarda oynanmaktadır.
UEFA Kupa Galipleri Kupası ise UEFA tarafından 1960-61 sezonundan 1998-99 sezonuna kadar düzenlenen Avrupa’nın kulüpler bazında en önemli ikinci futbol turnuvasıydı. 1998-99 sezonunun ardından sonlandırılan UEFA Kupa Galipleri Kupası organizasyonu UEFA Kupası çatısı altında birleşmiştir.
UEFA Kupa Galipleri Kupası’na katılım
UEFA Kupa Galipleri Kupası’na katılım, UEFA üyesi ülkelerin liglerinde kupa şampiyonu olan takımlara verilirdi.
UEFA Kupa Galipleri Kupası formatı
UEFA Kupa Galipleri Kupası, eleme turları ve finalden oluşmaktaydı.
Eleme turları: Eleme turlarında, 32 takım, 8 grupta çift maçlı eleme sistemiyle mücadele ederdi. Gruplarını ilk iki sırada tamamlayan takımlar, final aşamasına yükselirdi.
Final: Final maçı, her yıl Mayıs ayında farklı bir ülkedeki stadyumda oynanırdı.
UEFA Intertoto Kupası, UEFA tarafından 1995-2008 yılları arasında yaz aylarında düzenlenen, (Kupa Galipleri Kupası’nın kaldırılmasından sonra Avrupa’nın kulüpler bazında üçüncü seviye, Kupa Galipleri Kupası sürdürülürken dördüncü seviye futbol turnuvası unvanını haiz) bir turnuvaydı (1961-62 sezonunda düzenlenmeye başlanan Intertoto turnuvası, 1995 yılında UEFA tarafından üstlenilmiştir). UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Kupası’na katılmaya hak kazanamayan takımlar için bir alternatif sunan Intertoto Kupası, UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi’nin genişletilmesiyle birlikte 2008 yılında sonlandırıldı.
UEFA Intertoto Kupası’na katılım
UEFA Intertoto Kupası’na katılım, UEFA üyesi ülkelerin liglerinin performanslarına göre belirlenirdi. Her ülkenin liginde yer alan takımlar, turnuvaya katılmaya hak kazanabilirdi.
UEFA Intertoto Kupası formatı
UEFA Intertoto Kupası, dört turdan oluşmaktaydı.
İlk tur: İlk turda, 32 takım, 8 grupta çift maçlı eleme sistemiyle mücadele ederdi. Gruplarını ilk sırada tamamlayan takımlar, ikinci tura yükselirdi.
İkinci tur: İkinci turda, 24 takım, 6 grupta çift maçlı eleme sistemiyle mücadele ederdi. Gruplarını ilk sırada tamamlayan takımlar, üçüncü tura yükselirdi.
Üçüncü tur: Üçüncü turda, 16 takım, 4 grupta çift maçlı eleme sistemiyle mücadele ederdi. Gruplarını ilk sırada tamamlayan takımlar, final aşamasına yükselirdi.
Final: Final aşamasında, dört takım, çift maçlı eleme sistemiyle mücadele ederdi. Finali kazanan takım, UEFA Kupası’na ikinci ön eleme turundan katılmaya hak kazanırdı.
2006 yılına kadar Şampiyonlar Ligi, Kupa Galipleri Kupası ve UEFA Kupası’na katılamayan üç takım UEFA Kupası’na 1.turdan başlama hakkı kazanıyordu. 2006 yılından itibaren statü değişmiş, bu kupadaki ilk on bir takım UEFA Kupası’na 2. ön eleme turundan katılmaya başlamıştır.
1999/2000 sezonu itibari ile UEFA (Intertoto hariç) 2 organizasyon ile turnuva düzenledi.
1999-2000 sezonunda UEFA Şampiyonlar Ligi’nde grup aşamasını 3. tamamlayan Galatasaray Kupa 1’den elenip Kupa 2’de yani UEFA Kupası’nda yoluna devam ederek finalde başarıya ulaştı.
Galatasaray, 17 Mayıs 2000 tarihinde Danimarka’nın Kopenhag şehrinde bulunan Parken Stadyumu’nda oynanan UEFA Kupası finalinde İngiltere’nin Arsenal takımını penaltı atışları sonucunda 4-1 mağlup ederek, kupayı müzesine götürdü. Bu şampiyonlukla beraber ilk kez bir Türk futbol kulübü, Avrupa kupasını kazanma başarısını gösterdi.
Galatasaray 17 Mayıs 2000 tarihinde UEFA Kupası’nı, yani Kupa 2’yi aldı.
UEFA Kupa Galipleri Kupası UEFA tarafından kulüpler bazında 1960/61 sezonundan 1998/1999 sezonuna kadar düzenlenen bir kupa organizasyonudur. 1999’dan sonra bu organizasyon kaldırılmıştır. 1998/99 sezonu bitiminde UEFA Kupası çatısı altında birleşmiştir.
Kupa Galipleri Kupası’nın son sezonunun 1998/99 sezonunda oynanmasıyla 1999-00 yılında böyle bir kupa organizasyonu düzenlenmedi. Böylelikle UEFA Kupası eskiden Kupa 3 iken Kupa 2 statüsüne geçti. Galatasaray UEFA Kupası’nı almadan 1 yıl önce Kupa Galipleri Ligi sonlandırıldı.
1999-2000 sezonunda UEFA Kupası seviye olarak 2. sırada yer alan organizasyondu ve UEFA Kupası 2 numaralı kupaydı.
25 Ağustos 2000 tarihinde Monaco’daki II. Louis Stadyumu’nda oynanan 2000 UEFA Süper Kupa finalinde Galatasaray, uzatmalarda Mário Jardel’in attığı (altın) gol ile Real Madrid’i yenerek kupanın sahibi oldu.
UEFA Süper Kupası, ilk olarak 1973 yılında düzenlenmiştir. Turnuva, o dönemde UEFA Kupa Galipleri Kupası şampiyonu ile UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonunun karşılaştığı bir finalden oluşmaktaydı.
1999 yılında, UEFA Kupa Galipleri Kupası’nın kaldırılmasıyla birlikte UEFA Süper Kupası’nın formatı da değişmiştir. 2000 yılından itibaren UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonu ile UEFA Avrupa Ligi şampiyonu, UEFA Süper Kupası’nda karşı karşıya gelmektedir.
UEFA Süper Kupa karşılaşmasına Kupa 1 ve Kupa 2 sahibi takımlar çıktığı için 1999-2000 sezonunda UEFA Süper Kupa finalinde Şampiyonlar Ligi Şampiyonu Real Madrid ve UEFA Kupası Şampiyonu Galatasaray karşılaştı.
Hâliyle “1999-2000 sezonunun Kupa 1 şampiyonu Real Madrid ile Kupa 3’ün sahibi Galatasaray Süper Kupa finalini oynadıysa Kupa 2’nin şampiyonu nerede?” sorusunun bir yanıtı mevcut değil.
Yukarıda aktarıldığı üzere UEFA Kupası günümüzde UEFA Avrupa Ligi’nin karşılığıdır.
2023-2024 sezonunda temsilcilerimiz Galatasaray UEFA Şampiyonlar Ligi’nde, Beşiktaş ve Fenerbahçe ise UEFA Konferans Ligi’nde mücadele vermektedir. Yani Galatasaray Kupa 1, Beşiktaş ve Fenerbahçe Kupa 3 statüsündeki organizasyonlarda ülkemizi temsil etmektedir.
UEFA’nın düzenlediği organizasyonlar hakkında geçmişte yayımladığımız incelemelerimize de göz atmak isteyebilirsiniz:
