14 Mayıs 2023 Tarihinde Gerçekleşecek Genel Seçimlerde Katıldığı İttifak % 7’den Fazla Oy Alan Siyasî Partilerin % 7’den Düşük Oy Alması Durumunda Baraj Altında Kalıp Meclis’e Giremeyeceği İddiası Doğru Değil
14 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleşecek Milletvekili seçimlerinde, % 10 yerine % 7’lik barajı içeren yeni seçim düzenlemeleri ilk kez uygulanacak.
İttifaklar için de geçerli olacak % 7’lik barajın siyasî partiler için ne anlam ifade ettiği konusunda kafa karışıklığı mevcut.
Hatalı bilgi aktaran sosyal medya paylaşımı ile örnekleyelim:
Chp bu defa Hdp’yi her evden 1 oy vererek meclise sokamayacak.
Chp’nin vekillerinin yarıdan çoğu
Dp Sp Deva ve Gelecek partisinden
Ak Partinin eski artığı kriptolar olacak.
Vatana Millete Hayırlı olsun şimdiden.”
14 Mayıs 2023 seçimlerinde Cumhur İttifakı, Millet İttifakı, Emek ve Özgürlük İttifakı ve Ata İttifakı’na katılan partiler için % 7 barajı tekil bazda değil, ittifak toplamı gözetilerek uygulanacak.
10 Haziran 1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun baraj hesaplaması ile ilgili güncel hâli şu şekilde:
Genel baraj ve hesaplanması:
Madde 33 – (Değişik birinci fıkra: 23/5/1987-3377/9 md.) Genel seçimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrelerin tümünde, geçerli oyların yüzde yedisini geçmeyen partiler milletvekili çıkaramazlar. (Ek cümle: 13/3/2018-7102/20 md.) Seçim ittifakı yapılması halinde, yüzde yedilik barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınır ve bu siyasi partiler için ayrıca baraj hesaplaması yapılmaz. Bir siyasi parti listesinde yer almış bağımsız adayların seçilebilmesi de listesinde yer aldığı siyasi partinin ülke genelinde ve ara seçimlerde seçim yapılan çevrelerin tümünde yüzde yedilik barajı aşması ile mümkündür.
Genel barajın hesaplanması, barajı aşan partilerin belirlenmesi, ilânı, il seçim kurullarının sonuçları SEÇSİS’ten alması
MADDE 8- Yüksek Seçim Kurulunca; SEÇSİS’te il seçim kurullarından gelen toplam geçerli oy sayısına Ankara İl Seçim Kurulundan gelen yurt dışı oy sayısı ilave edilerek, yurt düzeyi oy toplamı ile her siyasi partinin aldığı geçerli oy miktarı bulunur [MM/1 (Örnek: 201), 298/94/B-8; 2839/33]; tespit edilen geçerli oy toplamına göre, siyasi partilerin ve ittifakların yurt düzeyindeki oy yüzdesi hesaplanır; %7’lik genel barajı tek başına veya ittifak yoluyla aşan siyasi partiler belirlenir ve ilân edilir.
Yüksek Seçim Kurulunca; yurt düzeyinde geçerli oyların %7’sini tek başına veya ittifak yoluyla geçen siyasi partilerin, il seçim kurullarından gelen oy miktarlarına ilgili siyasi partinin yurt dışı ve gümrük kapılarında aldığı toplam oydan her il seçim çevresine isabet eden oy miktarı ilave edilir. İl seçim kurullarınca; SEÇSİS’ten “İl Seçim Çevresi Seçim Sonuçları” alınır (298/94/B).
6 Nisan 2022’de yürürlüğe giren seçim yasası değişikliği ile 2023 Genel Seçimlerinde milletvekili çıkarabilmek için aşılması gereken seçim barajı % 7 olarak uygulanacak.
Yurt düzeyinde geçerli oyların %7’sini geçemeyen siyasi partiler ve ittifaklar milletvekili çıkaramayacak.
Siyasî partilerin milletvekili çıkarabilmesi için ya tek başına ülke seçim barajını geçmesi ya da toplam oyu geçerli oylara göre belirlenmiş ülke barajını geçen bir ittifak içerisinde yer alması gerekecek.
Bir siyasî parti seçim ittifakı yapması halinde % 7’lik barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasî partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınacak.
Bir ittifaka dahil olan siyasî partiler için ayrıca tekil baraj hesaplaması yapılmayarak ittifakın aldığı oya bakılacak (Sanılanın aksine ittifakın genel oy oranının barajı geçmesi halinde tüm partilerin barajı geçmesi uygulaması son bulmuş değil).
Yürürlükteki sistemde ittifakın aldığı oy toplamı % 7’yi geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde aldığı oy sayısı dikkate alınarak d’Hondt sistemine göre yapılacak (2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, seçim ittifakı yapan partilerin milletvekili sayısı, ittifakın toplam oyunun, partilerin bir seçim çevresinde aldığı oylara bölünmesi ile hesaplanıyordu. Böylelikle artık, ittifak olarak % 7 barajını geçen siyasî partiler, seçim bölgesinde gerekli oy oranına ulaşmadan, içinde bulunduğu ittifakın oyundan faydalanarak milletvekili çıkaramayacak).
