“Biz Mağlup Olduk Efendim, Çirkinliğe, Kabalığa, Bayağılığa Mağlup Olduk” Sözünün Aziz Nesin’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
Bugün, Aziz Nesin’in bir hikâyesinde bir karakterinin ağzından aktardığı sözlerin kendisine ait bir vecize şeklinde aktarılmasını ele alacağız. Odaklanacağımız vecize ise Aziz Nesin’in üslubu ile uyumluluk arz etmeyen “Biz mağlup olduk efendim, çirkinliğe, kabalığa, bayağılığa mağlup olduk.” şeklindeki ifade.
Masa Dergi bir paylaşımında anılan ifadeleri Aziz Nesin’e şöyle atfetmişti (bahse konu paylaşımın ardından bu ifadelerin Aziz Nesin’e ait olduğu yönündeki yanlış algı daha da yaygınlık kazanmıştı):
Masa Dergi’nin “Biz mağlup olduk efendim, çirkinliğe, kabalığa, bayağılığa mağlup olduk” sözünü yanlışlıkla Aziz Nesin’e atfettiği paylaşımı
Ancak sanılanın aksine bahse konu söz Aziz Nesin’e değil, Aziz Nesin’in bir öyküsündeki bir karaktere ait.
Aziz Nesin bu ifadeleri “Kalpazanlık Bile Yapılamıyor” adlı öykü kitabında yer alan “Muslihittin Beyin Uçan Şeyhi” adlı öyküde Muslihittin Bey adlı karakterin ağzından aktarmıştır.
Öyküdeki ilgili bölüm şu şekildedir:
Neden evini kaçırmış olsun Muslihittin Bey? Bunu analmak için, onun ancak çok yakınlarına ve ancak aralarında bir ortaklaşalık bulduklarına zaman zaman yinelediği şu yakınmasına kulak vermeli:
“Efendim, malumunuz yeni bir söz çıktı son zamanlarda; ‘çevre kirlenmesi’ diyorlar. Çöplerin ortalara atılması, fabrika artıklarının akarsulara akıtılması, deterjan denilen nesnenin gıdalara katılması, fabrika bacalarının dumanları, arabaların egzozdan saldığı kokulu gaz… Efendim, hepsini anladım, anladım da sadece çevre kirliliği mi bizim şikâyetimiz? Ya ruh kirliliği efendi, ya ruh kirliliği? Çevre kirliliği var da ruh kirliliği yok mu beyefendiciğim? Istanbul’un o güzelim evlerinin yıkılıp yıkılıp da yerlerine sözüm ona ev diye yapılan o beton yığınları… Ya o insanlardaki kabalık, itiş kakış, o sayfısızlık. Söz kokar mı beyefendiciğim, söz? Vallahi o kaba saba konuşmalar öyle pis kokuyor ki… Istanbul’da, Istanbullu da kalmadı, biz mağlup olduk efendim, çirkinliğe, kabalığa, bayağılığa mağlup olduk. Mağlup olan insan ne yapar? Çekilir, kaçar. Biz Istanbullular da kabalığın, adiliğin, hoyratlığın önünde kaçtık.”
Aziz Nesin’in Muslihittin Beyin Uçan Şeyhi adlı öyküsünde bahse konu ifadelere yer verdiği sayfa
Aziz Nesin Vakfı tarafından yürütülen Aziz Nesin Arşivi adlı sosyal medya profili de bahse konu sözün Aziz Nesin tarafından kaleme alınsa da kendisine ait bir vecize olarak addedilemeyeceğini şu ifadelerle aktarmıştı:
“Bu söz de Aziz Nesin’e değil, onun bir öykü karakterine ait. (bkz: Muslihittin Bey’in Uçan Şeyi) Yine sosyal medyada çok dolaşan bir söz. Karakterine söylettiği bir şeyi yazarla özdeşleştirmek ne kadar doğru @masadergi ? Ki Nesin’in jargonuna da pek uygun düşmüyor.”
