Necip Fazıl Kısakürek’in CHP Üyesi Olduğunu Gösterdiği İddia Edilen Görsel GERÇEK

 

Ünlü şair ve fikir insanı Necip Fazıl Kısakürek hakkında sosyal medyada fasılalar halinde paylaşılan bir iddiaya değineceğiz.

Necip Fazıl Kısakürek’in Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) üyesi olduğu, bir mebusluk talepnamesini partiye sunduğu iddia edilmektedir. Kısakürek’in bu başvurusunun ardından 6-7 yıl sonra yaptığı 2. başvurunun İsmet İnönü tarafından veto edildiği de öne sürülmektedir.

Cumhuriyetin kurucu üyeleri ve ilk fırkası CHP’ye taşlamaları ile tanınan Necip Fazıl’ın CHP milletvekilliği ve üyelik başvuru formu” ve “Ömrü boyunca Cumhuriyetin kurucu üyeleri ve ilk partisi Halk Fırkası aleyhine yazılar yazan Necip Fazıl’ın CHP üyelik başvurusu” notlarıyla paylaşılan görsel şu şekilde:

 

Necip Fazıl Kısakürek’in CHP milletvekilliği ve üyelik başvuru formu” olduğu iddiasıyla paylaşılan görsel

 

Milletvekillik başvuru formunda yer alan bilgilerin Necip Fazıl Kısakürek’inkilerle uyumlu olduğu da anlaşılmaktadır.

Çözünürlüğü oldukça düşük olan belgede yer alan bilgilerden tespit edilebilenler şu şekildedir:

Adı soyadı Necip Fazıl Kısakürek, doğum yeri İstanbul, doğum tarihi 1320 (Rumi takvime göre 1320 yılı Miladi takvimde Necip Fazıl’ın doğum yılı olan 1904’e denk gelmektedir), işi-meşgalesi muharrir ve profesör, esas mesleği muharrirlik ve hocalık, tahsil derecesi yüksek, son tahsilini bitirdiği okul bahriye mektebi ve üniversite, partiye kayıt vilayeti / kazası / nahiyesi İstanbul / Eminönü / Alemdar, kayıt tarihi 1940.

Formda daktilo ve el yazısı ile şu açıklama yazılı:

“1925 den 1938 e kadar muhtelif Bankalarda devam eden ve edebî ve fikrî hüviyetime inzimam eden Bankacılık mesleği… Son vazifem Türkiye İş Bankası Müfettişliği… 1938 den bu güne kadar büsbütün fikir ve edebiyat hayatına dönüş; gazetecilik ve hocalık… Eserlerim: 4 şiir kitabı, 5 piyes, 3 fikrî ve edebî tetkik mahiyetinde eser, 1 hikâye kitabı, 1 senaryo ve ayrıca muhtelif makale, fıkra ve yazı…”

“Şu anda Erzurumda As. P. 2460 da, yedek subay olarak askerliğimi yaptığım için diploma ve Partideki kaydıma ait tarih ve numaralara müracaat ve bunları bildirmek imkânından mahrumum”

Necip Fazıl Kısakürek’e ait olduğu iddia edilen milletvekilliği başvurusu formunda “Kısakürek” şeklinde imzanın yer aldığı, bu imzanın Kısakürek’e ait eserlerin kapaklarını süsleyen imza ile uyumlu olmadığı görülmekle birlikte, Necip Fazıl’ın 1940 yılında kullandığı imzanın ise farklı ve formdakiyle aynı olabileceği değerlendirilmektedir.

Necip Fazıl Kısakürek’in CHP milletvekilliği ve üyelik başvuru formu” olduğu iddiasıyla paylaşılan görselin başlığının “mebusluk talepnamesi” olduğu, bu belgeyle milletvekilliği başvurusunda bulunulduğu anlaşılmaktadır.

Söz konusu belgenin Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi’nde “CA 490-01-313-1279-1-37” numarasıyla (Fonlar: Siyasi Partiler – Cumhuriyet Halk Partisi (490-1), Kutu: 313, Gömlek: 1279, Sıra: 1, Sayı: 37) (“Maraş ili için mebusluk talebinde bulunanların müracaatları” özetiyle 09.02.1943 tarihiyle) kayıtlı olduğu anlaşılıyor (İşbu yazının ilk versiyonunda söz konusu belgenin orijinaline ya da hangi kurumun arşivinde yer aldığı / arşivinden alındığı bilgisine ulaşılamadığı belirtilmişti). Bu haliyle, bahsi geçen belgenin orijinalliğinin de teyit edilmiş olduğu söylenebilir.

Necip Fazıl Kısakürek’in CHP üyelik başvurusu iddiası ile ilgili gözden kaçırılan nokta ise 1940 yılında CHP dışında başka bir siyasi partinin Türkiye’deki siyaset arenasında yer almadığıdır. 1946 yılında Demokrat Parti’nin kurulması öncesinde tek parti döneminde siyaset yapmanın yolu CHP’den geçiyordu.

CHP’nin 5. Olağan Kurultayı‘na katılan (mebus ve delegelere dair) hazirun listesinde Necip Fazıl Kısakürek’in adı yer almamaktadır (Cumhuriyet Halk Partisi (1939). CHP Beşinci Büyük Kurultay Zabıtları 29 Mayıs 1939–3 Haziran 1939, Ulus Basımevi, Ankara, 1939).

Necip Fazıl Kısakürek 2 defa CHP’den milletvekili seçilmenin kıyısından döndüğünü, Başbakan Refik Sayfam ve CHP Genel Sekreteri Memduh Şevket Esendal tarafından aday gösterilmelerinin İsmet İnönü tarafından engellendiğini kitaplarında aktarmıştı; fakat, kendisi tarafından CHP’ye üyelik ya da CHP’den milletvekilliği başvurusunda bulunulduğundan bahsetmemişti.

“Benim Gözümde Menderes” adlı kitabında (sf. 26-27) Necip Fazıl Kısakürek, Başbakan Refik Saydam tarafından milletvekili adayı gösterilmesinin İsmet İnönü tarafından engellenişini şu satırlarla aktarmıştı:

Refik Saydam beni mübalâğalı ve alâkalı tavrıyla uğurladı ve kapıda dedi ki: — Ankaraya yolunuz düştükçe bana uğrayın. Sohbet ve fikirlerinizden zevkaldığımı ve almakta devam edeceğimi biliniz!

Aradan çok zaman geçmemişti ki, «Çerçeve»lerimi yazdığım «Son Telgraf» gazetisinin mebus sahibinden büyük bir saadet edasiyle müjdelediği şu haberi aldım: 

— Tebrik ederim, mebus oluyorsun! Refik Saydam, açık mebusluklardan birine seni namzet göstermiş… Dün Mecliste haber aldım. Yüzde yüz emin… Afalladım. Nefsimin çeker gibi davranıp ruhumun şiddetle ittiği bir oluş çıkmıştı karşıma…

Ben, İnönü devrinin Halk Partisi mebusu;olacak şey miydi bu?

Fakat hiçbir şey olmadı…

Sonradan haber aldım ki, İnönü kendisine takdim edilen namzet listesinden ismimi kırmızı bir kalemle çizmiş… İnönü, 1936 yılının «Ağaç» mecmuasiyle, 1939’dan sonra iki gazetedeki «Çerçeve»lerimin yavaş yavaş belirtmeye başladığı İslâmî çehremi tanıyor ve gayet tabii olarak beni kendine bağlayamıyordu. Böylece bir gaflet anında boş bulunup Halk partisi mebusu olmak gibi bir felâketten Allah beni korumuştu

Kitapta 15 Aralık 1941’de tamamlanan ve ilk defa 1941-42 kışında İstanbul Şehir Tiyatrosunda sahnelenen “Para” adlı piyesine dair izin talebinden bahsedildiği göz önünde bulundurulduğunda Necip Fazıl Kısakürek’in Refik Saydam’la bu görüşmesinin 1941 yılında gerçekleştiği anlaşılmaktadır

1947 yılında CHP Genel Sekreteri Memduh Şevket Esendal’ın önerisine rağmen Necip Fazıl adının çizilmesini şöyle aktarmıştır (Benim Gözümde Menderes, sf. 27): 

Aynı tehlikeyi, 1947 seçimlerinde, C.H.P. Genel Sekreteri Memduh Şevket Esendal tarafından namzet gösterilerek yaşadım. Yine ismim çizildi ve Memduh Şevket bana şöyle dedi: 

— Eğer isimsiz ve cisimsiz biri olsaydın kabul edilmiştin. Fakat belli başlı bir mânada sivrilmiş olmanın cezası bu… Beni reddettiler... Anla! Refik Saydamla Memduh Şevket gibi, dilediklerini mebus yapmaya muktedir iki adamın kendi kendilerine hakkında gösterdikleri bu tavassutun İnönü engeline çarpmasından, sonraları hamd üzerine hamd ettim. Belki de kendimi koruma şuurunamalik olamayacağım bir anda, göğe çıkarcasına uçuruma yuvarlanmaktan beni hıfzeden Allah..

Kadir Mısıroğlu, arkadaşı Necip Fazıl Kısakürek’in CHP’ye milletvekili olmak için müracaat ettiğine yönelik bir hamlesini hiç duymadığını, ihtimal de vermediğini söylemişti.

Her ne kadar Kısakürek kendini CHP üyeliğinden Allah’ın koruduğunu belirtse ve Mısıroğlu Necip Fazıl’ın CHP üyeliğine ihtimal vermese de aksi yönde beyanda bulunanlar da mevcuttur.

Gazeteci ve edebiyatçı Oktay Akbal 3 Eylül 1993 tarihinde Milliyet Gazetesi’nde yayınlanan “Şairlere ölüm yok” başlıklı köşesinde yayınlananAynalar söyleyin bana ben kimimbaşlıklı yazısında Necip Fazıl Kısakürek’in Maraş’tan CHP milletvekili adayı olduğunu ve CHP Merkezinde Genel Sekreterin kapısında dolaştığını şöyle aktarmıştır:

Bir yıl önce yapılan genel seçimde Maraş’tan milletvekili adayı olmuştu, CHP’ye başvurup adaylığını koymaya kalkışmıştı. Memduh Şevket Esendal CHP’nin Genel Sekreteri’ydi, TBMM’nde partili milletvekillerini gençleştirmek isteyen bir kişi… İnönü de bu öneriyi doğru bulmuştu. Esendal’ın hazırladığı aday listesinde o günlerin ünlü kişileri, otuzunda kırkındaki şairler, yazarlar, düşünürler yer almıştı: Tahsin Banguoğlu, Suut Kemal Yetirin, Nihat Erim, Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Hamdi Tanpınar vb. Necip Fazıl da Maraş adayı olarak Esendal’ın Cumhurbaşkanı İnönü’ye sunduğu listedeydi.

Suut Kemal Yetkin seçim öncesi CHP Genel Merkezi’nde, Necip Fazıl’ı subay üniformasıyla -hem de süvari parti merkezinde genel sekreterin kapısı önünde dolaştığını anlatmıştı. Ne var ki, İnönü, Necip Fazıl’ın adını kırmızı bir kalemle listeden siüp atmış. Tek parti yönetimiydi, adayların kesinleşmesi İnönü’nün elindeydi. Kısacası, Necip Fazıl Maraş milletvekili olmak fırsatını kaçırdı.”

Oktay AkbalŞairlere Ölüm Yokadlı kitabında Necip Fazıl’ın milletvekillik adaylığını şöyle aktarmıştı:

“Necip Fazıl genel seçimde Maraş’tan mületvekili adayı olmuştu. CHP’ye başvurup adaylığını koymaya kalkıştı. CHP Genel Sekreteri Memduh Şevket Esendal’m hazırladığı aday listesinde, o günlerin ünlü kişüeri, şairler, yazarlar, düşünürler arasında Necip Fazıl da Cumhurbaşkanı İnönü’ye sunuldu Ne var ki İnönü, Necip Fazılın adını listeden silip atmış. Daha sonra hep düşünmüşümdür, Necip Fazılın Meclis’e girmesini İnönü neden istemedi diye… Ayrıca Necip Fazıl CHP milletvekili olarak Meclis üyesi olabilseydi, acaba Atatürk Cumhuriyetine karşı bayrak açar, çağdışı bir tutumu benimser, laikliğe düşman bir gericiliğin ‘mürşid’i kesilir miydi? Yok milletvekilliği belki de bakanlık onu, yıllar önce ‘Hâkimiyet-i Milliye’de çıkan yanlarındaki gibi ‘yobazlığa, irticaa düşman’ kişiliğini korumaya zorlar mıydı?”

 

Öte yandan, Necip Fazıl Kısakürek’in Büyük Doğu isimli bir dergi kurduğunu ve CHP ölçülerine uygun yayın yapacağını söyleyerek CHP’den dergi için 5000 liralık kefalet ücreti talebine dair bir belgenin Devlet Arşivlerinde yer aldığı görülmektedir.

 

necip fazıl chp büyükdoğu
(Kaynak: Ümit Doğan)

 

Bahse konu talep dilekçesinin içeriği şu şekildedir:

İstanbul 3 Mayıs 1943

 

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliğine

ANKARA

 

BÜYÜK DOĞU isimli, haftalık bir fikir ve sanat mecmuası kurmuş bulunuyoruz. Mecmuanın müessislik ve fikrî müdürlüğü Necip Fazıl Kısakürek üzerindedir. İmtiyaz sahipliği ise ÜLKÜ matbaası sahibi Faruk Gürtunca üzerinde bulunuyor. İki ortak arasında yapılan mukaveleye göre BÜYÜK DOĞU ismi ve mecmuanın fikir ve ruh cephesi mutlak olarak Necip Fazıl Kısakürek’e ait kalacaktır. Mecmuanın, Cumhuriyet Halk Partisi ölçülerine uygun olarak bütün dünya hadiselerini kucaklayıcı bir hareket ve hadise cephesine salik olması, başlıca hedefidir. Memleket fikir ve sanat dünyasında ve Cumhuriyet nesilleri arasında, yıllardır özlenen nizamlı bir halkalanışa ne büyük bir zemi açacağını çıktığı gün taktir buyuracağınız BÜYÜK DOĞU, dünya hadiselerini fikir gözile işlemek bakımından tam bir hak ve salâhiyete kavuşmak için, imtiyazına (Siyas’i( kaydını da ekletmek borcundadır. Bu yönden, ihtiyacımız olan 5000 liralık depozito akçesine karşılık, sevgili BÜYÜK DOĞU adına herhangi bir Banka marifetile 5000 liralık bir kefalet mektubu lûtfetmesini en derin saygı ve bağlılık duygularımızla rica ederiz.

 

BÜYÜK DOĞU mecmuasını temsil salâhiyetinde

 

İmtiyaz sahibi

FARUK GÜRTUNCA

 

Müessis ve Başmuharrir

NECİP FAZIL KISAKÜREK

 

Yorumunuzu yazınız...