Karnelerin alındığı bugünkü konumuz, Finlandiya’da öğrencilere sınav ve notlandırma yapılmadığı iddiası…
Öncelikle bu yaygın iddiayı örnekleyelim:
Tansu Yeğen:
“Finlandiya’ da eğitimde hep başlarda: -100% devlet eğitimi karşılıyor -Ergenlik yaşına kadar ev ödevi ve sınav yok -Merkezi sınavla 16 yaşında tanışıyorlar -Fen dersleri 16 kişi ile sınırlı -Öğretmenler günde 4 saat veriyor, haftada 2 saati kendi gelişimlerine ayırıyorlar”
“Finlandiya’da eğitim kapsamında günlük eğitim süresi az, ödev yok, 18 yaşına kadar sınav yok, yenilikçi düşünceyi kullanma var…”
Finlandiya’da 18 yaşına kadar sınavın olmadığını öne süren paylaşım
Finlandiya’da ergenlik yaşına kadar hiçbir şekilde sınav yapılmadığını öne süren paylaşım
Selçuk Arıcı:
Finlandiya’da lise son sınıfa kadar hiçbir şekilde sınav yapılmıyor. Öğrenciler 5.snftn itibaren ortak dersler + yeteneğe uygun dersleri alıyor
Finlandiya’da lise son sınıfa kadar hiçbir şekilde sınav yapılmadığını öne süren paylaşım
“Finlandiya’da sınav ve not yokmuş” söylemi -özellikle eğitim konusunda Finlandiya uzmanı kesilen malumatfuruşlar arasında- bir hayli popüler.
Farklı ülkelerde uygulanan sistemlere kıyasla daha fazla teneffüs, daha kısa okul saatleri, daha az ödev gibi özellikleriyle dikkat çeken Finlandiya, eşitlik odaklı bir eğitim sistemi izliyor. Not ve sınav odaklı olmayan, bilginin hayatın içine işlenmesi için kurgulanmış yapıda olduğu vurgulansa da Fin eğitim sisteminde öğrencilere sınav ve notlandırma yapılmadığı iddiası gerçeği yansıtmıyor.
Öğrencilere yönelik sınavları, okul ve ders özelinde öğretmenler tarafından yapılan sınavlar ve ülke çapında yapılan derecelendirme sınavları olarak ikiye ayırarak incelemek mümkün.
Finlandiya’da üniversiteye giriş için derecelendirme odaklı ülke çapında düzenlenen bir yeterlilik sınavı (ylioppilastutkinto / matrikülasyon sınavı) mevcut. Fin matrikülasyon sınavı, her yıl ilkbahar ve sonbaharda yılda iki kez, tüm Fin liselerinde eş zamanlı olarak yapılmaktadır. Sınavın amacı, öğrencilerin lise müfredatının gerektirdiği bilgi ve becerileri ne ölçüde özümsediklerini ve genel lise hedefleri doğrultusunda yeterli olgunluk düzeyine ne kadar ulaştıklarını keşfetmektir. Orta öğretimin sonunda yapılan Fin Yeterlilik Sınavı, öğrencilerin üniversiteye giriş için yeterli olup olmadığına karar vermede önemli bir faktör olarak değerlendirilmektedir. Yeterlilik sınavını geçmek, öğrencilere üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarında eğitimine devam etme hakkı vermektedir.
Bu sınav dışında lise son sınıfa dek, Fin öğrencilere Türkiye’deki gibi ülke çapında zorunlu standart test uygulanmıyor.
Yeterlilik sınavının dışında, bazı standartlaştırılmış ulusal sınavlar da mevcut, ancak bunlar zorunlu değil. Genellikle ulusal yarışma olarak düzenlenen bu sınavlara sadece katılmak isteyen öğrenciler bu sınavlara girmektedir.
Lise mezuniyet sınavı ya da üniversite giriş sınavı olarak nitelenebilecek bu sınav dışında Finlandiya’da okullarda öğretmenler tarafından sınav ve notlandırma yapılmaktadır.
Finlandiya’da lise son sınıfa ya da 18 yaşına kadar okullarda verilen derslere dair hiçbir sınavın olmadığı iddiası gerçeği yansıtmıyor. Dönem sonlarındaki sınavın yani ara sınav (quiz) da yapılmaktadır.
Finlandiya’daki tüm öğrenciler, öğretmenleri tarafından bireyselleştirilmiş temele dayalı notlandırma sistemi setine göre değerlendirilmektedir. Öğrencilerin bilgi seviyesindeki ilerlemenin takibi, Eğitim Bakanlığı tarafından farklı okullardaki grupları örnekleyerek yapılmaktadır.
Finlandiya’nın eski Eğitim Bakanı Krista Kiuru, The Atlantic‘e verdiği röportajda, Fin öğrencilere sınav yapıldığını; ancak, ülke sathında derecelendirme için standart bir test uygulanmadığını şöyle aktarmıştı:
“Biz de öğrencilerimize güveniyoruz. Tabii ki onlara sınavlar ve testler veriyoruz, böylece nasıl ilerlediklerini biliyoruz ama onları ulusal düzeyde test etmiyoruz. Okullarımıza inanıyoruz çünkü tüm okulları eşit görüyoruz. Finlandiya’da okul değişikliği (school shop) yapmıyoruz ve iyi bir okula gitmek için hangi bölgede yaşayacağımızı düşünmemize gerek yok.”
Finlandiya’da yaşayan velilerin aktarımları da çocuklarına okullarda sınav yapıldığı ve not verildiği yönünde.
Finlandiya hakkında faydalı ve kapsamlı bilgiler paylaşan Fin Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Finlandiya eğitim sisteminde sınav uygulandığını belirmişti.
— Fin Kültürü ve Ahlâk Bilgisi (@finli_degil_Fin) April 20, 2021
Fin Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, “Bedava yemekler, ödevsiz okullar ve diğer Finlandiya efsaneleri” başlıklı videoda Finlandiya’da öğrencilere ödev verildiğini ve bilgilerinin sınandığını aktarmıştı:
Fin Eğitim Sisteminde Sınav ve Notun Olmadığını İddia Eden Yazarlar
Nagehan Alçı, Habertürk’teki 27 Kasım 2017 tarihli “Nedir bu Finlandiya modeli?” başlıklı yazısında öğrencilere not verilmediğini ileri sürmüştü:
"FİNLANDİYA’da okula başlama yaşı 7. Biz giderek daha erken yaşta okula gönderme modelleri üzerinde çalışırken Finlandiyalılar 7 yaşında ve sadece günde 4 saat okula gönderiyorlar çocuklarını. Üstelik 4 saatin sonunda çocuklara ödev de verilmiyor. Hatta ilkokul bitene kadar not da yok."
