Sınır dışı edilen düzensiz göçmenlerin seyahat masraflarının vatandaşı olduğu devletten tahsil edildiği iddiası doğru değil
Sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masraflarının kendilerince karşılanması esastır. Yabancının mevut parası seyahat masraflarını karşılamaya yetiyorsa, seyahat masraflarının tamamı kendisi tarafından karşılanır artan tutar yabancıya bırakılır. Yabancının hiç parası bulunmuyorsa seyahat masrafları Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından karşılanır.
Son yıllarda yoğun bir düzensiz göç baskısı altında olan ülkemizden sınır dışı edilenlerin ülkelerine gönderilme masraflarının kamu bütçesinden karşılanıp karşılanmadığı hususunun bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından sorgulandığına şahit oluyoruz.
Kimilerinin uçak bileti gibi seyahat masraflarının kendileri tarafından ödenip ödenmediğini merak ettiği, kimilerinin ise sınır dışı edilenlerin masraflarının vatandaşı olduğu devletten tahsil edildiğini ya da ilgili devlette uçak gönderilmesinin istediğini ileri sürdüğü görülüyor.
Sınır dışı edilen düzensiz göçmenlerin seyahat masraflarının vatandaşı olduğu devletten tahsil edildiği iddiası doğru değil. Sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masrafları kendilerince karşılanır.Bunun mümkün olmaması hâlinde, masrafların eksik kalan kısmı veya tamamı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden ödenir. Yabancının mevcut parası temel gereksinimleri karşılamaya yetecek tutarın altındaysa seyahat masrafının tamamı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce karşılanır ve mevcut parası kendisine bırakılır. Masraflar geri ödenmediği sürece, yabancının Türkiye’ye girişine izin verilmeyebilir. Yabancıların sınır kapılarına götürülmesiyle ilgili her türlü masraf da ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından karşılanır.
6458 sayılı 4 Nisan 2013 tarihli Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu‘nun “sınır dışı etme kararının yerine getirilmesi” konulu 60. maddesinin 3. ve 6. fıkraları şu şekilde:
“Sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masrafları kendilerince karşılanır. Bunun mümkün olmaması hâlinde, masrafların eksik kalan kısmı veya tamamı Genel Müdürlük bütçesinden ödenir. Masraflar geri ödenmediği sürece, yabancının Türkiye’ye girişine izin verilmeyebilir.”
“Gerçek veya tüzel kişiler, kalışlarını veya dönüşlerini garanti ettikleri yabancıların sınır dışı edilme masraflarını ödemekle yükümlüdür. Yabancıyı izinsiz çalıştıran işveren veya işveren vekillerinin, yabancının sınır dışı edilme işlemleri konusundaki yükümlülükleri hakkında 4817 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanır.”
Göç İdaresi Başkanlığı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporlarında sınır dışı edilen düzensiz göçmenlerin seyahat masrafları hakkında şu ifadelere yer verilmiş:
“Düzensiz göçmenler ülkemize yasa dışı yollarla giriş yapmaları ve kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığı açısından tehdit oluşturmaları sebebiyle ilgili kolluk birimlerince yakalanarak İl Göç İdaresi Müdürlüklerine teslim edilmektedirler. Genellikle üzerlerinde herhangi bir seyahat belgesi/pasaportu ve kendini tanıtıcı kimlik belgesi bulunmayan bu yabancıların geri gönderme merkezi bulunan illere sevk edilmekte ve ülkemizden çıkış işlemlerinin gerçekleştirilmektedir. Söz konusu işlemler için gerekli seyahat masrafları, iaşe giderleri ve tercümanlık giderleri Daire Başkanlığı birim bütçesinden karşılanmaktadır. Ayrıca sevk ve sınır dışı işlemleri sırasında kolluk kuvvetlerinin görevlendirilmesinden doğan görev 9 yollukları da Daire Başkanlığımız bütçesinden karşılanmaktadır.”
17 Mart 2016 tarihli 29656 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin “Türkiye’ye giriş yasağı ve ön izin şartı” başlıklı 8. maddesinin ç fıkrası “Seyahat giderlerinin bir kısmı veya tamamı Genel Müdürlük tarafından karşılanarak sınır dışı edilen yabancıların seyahat masraflarının sonradan tahsil edilmesinin takibi amacıyla gerekli veri girişi yapılır. Genel Müdürlük tarafından karşılanan seyahat masraflarını ödemeyen yabancının ülkeye girişine izin verilmeyebilir.” hükmünü ihtiva etmektedir.
Yabancıların pasaportları veya diğer belgeleri, sınır dışı edilinceye kadar tutulabilir ve sınır dışı işlemlerinde kullanılmak üzere biletleri paraya çevrilebilir.
Sınır Dışı edilecek yabancıların seyahat masraflarının kendilerince karşılanması esastır. Yabancının mevut parası seyahat masraflarını karşılamaya yetiyorsa, seyahat masraflarının tamamı kendisi tarafından karşılanır artan tutar yabancıya bırakılır. Yabancının hiç parası bulunmuyorsa seyahat masrafları genel müdürlük tarafından karşılanır. Ancak yabancının bir miktar parası bulunuyor ve mevcut parası seyahat masraflarının tamamını karşılamaya yetmiyorsa;
1) Seyahat masrafları Genel Müdürlükçe karşılanır ve yabancının mevcut parası Genel Müdürlükçe her mali yıl başında belirlenen sınır dışı edilecek yabancıların temel gereksinimlerini karşılamaya yetecek tutar kadar kısmı kendisine bırakılarak artan kısmı seyahat masrafları karşılığında Hazineye gelir kaydedilir.
2) Yabancının mevcut parası temel gereksinimleri karşılamaya yetecek tutarın altındaysa seyahat masrafının tamamı Genel Müdürlükçe karşılanır ve mevcut parası kendisine bırakılır.
Sınır dışı seyahat masrafları geri ödenmediği sürece; yabancıların Türkiye’ye girişine izin verilmeyebilir. Yabancı hakkında başka bir yasak konulmamışsa, masrafları ödemesi şartıyla sınırlama kaldırılır ve vize umumi hükümleri çerçevesinde ülkemize girişlerine izin verilir.
Sınır dışı etme sebebiyle gerçekleşen masraflar 6183 sayılı kanunun birinci maddesi gereği bir amme alacağıdır ve maliye veznelerince tahsil edilecektir. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usülündeki Kanunun 104 üncü maddesi gereği, borçlu yabancı memlekette bulunduğundan, bu alacak için zamanaşımı işlemeyecektir. Bu sebeple yabancı hakkında süresiz bir tahdit girilmesine engel bulunmamaktadır.
Gerçek veya tüzel kişiler, kalışlarını veya dönüşlerini garanti ettikleri yabancıların sınır dışı edilme masraflarını ödemekle yükümlüdür. Yabancıyı izinsiz çalıştıran işveren veya işveren vekillerinin, yabancının sınır dışı edilme işlemleri konusundaki yükümlülükleri hakkında 6735 sayılı Uluslararası İş Gücü Kanunun 23 üncü maddesinin 5 inci fıkrası ve 9 uncu maddesi hükümleri uygulanmaktadır. Bu hüküm çerçevesinde çalışma izni bulunmayan yabancı çalıştıran işveren veya işveren vekiline her bir yabancı için 6 bin tl ceza verilir. İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, bu madde gereğince ödenen tutarlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenir.
Düzensiz göçün önlenmesine yönelik çalışmalar kapsamında ülkemize yasa dışı yollardan giren yabancı uyruklu düzensiz göçmenlerin sınır dışı edildiğine dair haberlerde İl Göç İdaresi ekiplerinin koordinesinde kolluk eşliğinde özel uçak seferi ve tarifeli uçuşlarla ülkelerine gönderildiği bilgisinin paylaşıldığı görülüyor.
