Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönmesi için bazı teşvikler açıkladığı ya da yaptırım tehdidinde bulunduğu yönünde birtakım iddialar bir süredir sanal mecralarda paylaşılıyor.
Ancak, Beşar Esad’ın Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların hakkında dile getirdiği iddiasıyla paylaşılan sözlerin birçoğu uydurma…
İşbu yazıda, uydurulup sosyal medyada dolaşıma sokulup gerçek sanılan bu yöndeki sözleri derledik…
Beşar Esad’ın Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların ülkelerine 6 ay için dönmemeleri durumunda vatandaşlıktan çıkarılacağını ve mallarına el koyulacağını açıkladığı iddiası doğru değil
Esad yönetiminin Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine dönmemeleri hâlinde vatandaşlıktan çıkarılacağı ve mallarına el koyulacağına dair bir açıklama veya uygulama mevcut değil
Son dönemde tekrar servis edilen iddialardan biri Beşar Esad’ın “Türkiye’deki vatandaşlarımız 6 ay içinde ülkelerine dönmezlerse vatandaşlıktan çıkarılacaklar. Suriye’ye bir daha giremeyecek ve hiçbir hak iddia edemeyecekler.” ifadelerini kullandığı yönündeydi.
Beşar Esad’ın Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar hakkında bu söylemde bulunduğunu ileri süren hatalı aktarımlar şöyle örneklenebilir:
Kap Haberleri (@HisseHaberleri): “Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad: Türkiye’deki vatandaşlarımız 6 ay içinde ülkelerine dönmezlerse vatandaşlıktan çıkarılacaklar mal varlıklarına miras dahil el konacaktır. Asla Suriye’ye giremeyecekler ve hak talep edemeyecekler.”
Turhan Bozkurt (@TurhanBozkurTV): Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad: “Türkiye’deki vatandaşlarımız altı ay içinde ülkelerine dönmezlerse vatandaşlıktan çıkarılacak ve miras dahil mal varlıklarına el konulacak. ⭕️ Hiçbir zaman Suriye’ye giremeyecekler ve hiçbir hak talep edemeyecekler.”
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad: “Türkiye’deki vatandaşlarımız altı ay içinde ülkelerine dönmezlerse vatandaşlıktan çıkarılacak ve miras dahil mal varlıklarına el konulacak.
⭕️ Hiçbir zaman Suriye’ye giremeyecekler ve hiçbir hak talep edemeyecekler.”
Bu iddia daha önce 2023 yılı Eylül ayında ve 2021 yılında sosyal medya trolleri tarafından paylaşıldı.
Haluk (@TotemciHalukum): “Esad; ” Türkiye’deki vatandaşlarımız 6 ay içinde ülkelerine dönmezlerse vatandaşlıktan çıkarılacaklar mal varlıklarına (atadan kalmada dahil) el konacaktır. Ve asla Suriye’ye giremeyecekler ve hak talep edemeyecekler”.”
Beşar Esad’ın “Türkiye’deki vatandaşlarımız 6 ay içinde ülkelerine dönmezlerse vatandaşlıktan çıkarılacaklar mal varlıklarına el konacaktır. Ve asla Suriye’ye giremeyecekler ve hak talep edemeyecekler.” şeklinde bir açıklaması YOK.
Yerel ve uluslararası basında Beşar Esad’ın Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine 6 ay içinde dönmeleri gerektiği, aksi takdirde vatandaşlık haklarının ellerinden alınması ve mallarına el koyulması gibi yaptırımların devreye gireceği şeklinde bir ifade kullandığına dair bir aktarım yer almıyor.
Troller tarafından Telegram kanallarında uydurulup paylaşılan bu aktarımın zaman içerisinde gerçek sanılıp haberleştirildiği anlaşılıyor.
İç savaştan diğer ülkelere kaçan Suriyeli sığınmacıları ülkelerine dönüşleri için teşvik etmeyi, ülkeyi yeniden inşası ve istikrar için önemli bir yol olarak gören Esad yönetimi, Suriye’ye dönmeyenlerin vatandaşlıktan çıkarılmasına ve mallarına el konulmasına yönelik bir tutum izlemiyor.
Esad yönetimi, Türkiye’deki Suriyelilerin ülkeye dönmelerini teşvik etmek için çeşitli çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmalar arasında, Suriye’de yaşayan Suriyelilere yönelik propaganda faaliyetleri ve Suriye’ye dönen Suriyelilere yönelik birtakım teşvikler yer alıyor. Ancak, bu teşvikler sosyal medya platformlarında paylaşıldığı kadar cömert değil.
Yine geçtiğimiz Eylül ayında, Esad’ın Türkiye’den Suriye’ye dönecek sığınmacılar için aile başı ödeme, konut ve iş yeri yardımında bulunacağını açıkladığı ileri sürüldü.
Turhan Bozkurt (@TurhanBozkurTV): “Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad: “Türkiye’de ikamet eden vatandaşlarımız ülkelerine dönerlerse aile başı 1.000 dolar nakdî yardım, sıfır daireler ve iş yerleri hazır.””
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad: “Türkiye’de ikamet eden vatandaşlarımız ülkelerine dönerlerse aile başı 1.000 dolar nakdî yardım, sıfır daireler ve iş yerleri hazır.”
Beşar Esad’ın Suriye’deki sığınmacılar için “Türkiye’de ikamet eden vatandaşlarımız ülkelerine dönerlerse aile başı 1.000 dolar nakdî yardım, sıfır daireler ve iş yerleri hazır.” şeklinde bir açıklama yaptığı iddiası da gerçeği yansıtmıyor.
Suriye basınında, uluslararası basında, sosyal medya platformlarında, Suriye hükümetinin internet sitelerinde yapılan taramada bu yönde bir açıklamaya rastlanamıyor.
Anadolu Ajansı Ortadoğu Haber Müdürlüğü de Beşar Esad’ın ülkeye dönecek vatandaşlara nakdi ve sosyal yardım yapılacağı yönünde herhangi bir açıklamasının bulunmadığını aktardı.
Geçtiğimiz Ağustos ayında Abu Dabi merkezli Sky News Arabia televizyonuna konuşan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, son yıllarda yarım milyona yakın Suriyelinin ülkesine döndüğünü, ancak bu dönüş sürecinin yaşam koşullarındaki güçlükler nedeniyle akamete uğradığını belirtti ve “Bir mülteci susuz, elektriksiz, çocukları için okulsuz, tıbbi tedavi görmeden nasıl geri dönebilir? Hayatın temeli budur.” ifadelerini kullandı.
Suriye’deki altyapı eksikliği nedeniyle Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri dönüşünün zor olduğunu, geri dönüş projelerinin nasıl finanse edilebileceğinin araştırıldığını belirten Esad’ın röportajından ilgili bölümler şöyle:
Soru:
“Çok sayıda mültecinin dönüşüne hoş geldiniz dediniz, milyonlar ama bazıları geri döndükten sonra ceza fikrinden korkuyor, bu ekranda bu milyonlara ne diyorsunuz?”
Beşar Esad:
“Geçtiğimiz yıllarda, yarım milyondan biraz daha azı Suriye’ye döndü ve hiçbiri hapse atılmadı. Bu dönüş neden durdu, yaşam koşullarının realitesinden dolayı durdu. Bir mülteci susuz, elektriksiz, çocuklarına okulsuz, tedavi olmadan nasıl geri dönsün, hayatın temelleri bunlar, sebebi de bu. Suriye’de bize gelince, geçtiğimiz yıllarda yaşanan olaylara karışan herkes için bir af yasası çıkardık. Tabii özel hakları olan ispatlanmış suçlar dışında kan hakları diye tabir edilir.”
…
Soru:
“Sizce geri dönüşlerindeki en önemli zorluk nedir? lojistik olarak mı?”
Beşar Esad:
‘’Lojistik olarak terörün yıktığı alt yapı ve iletişim kurduğumuz mültecilerin çoğu bunu söylüyor, geri dönmek istiyorlar ama nasıl yaşıyoruz nasıl yaşıyoruz diyorlar’’
Soru:
Altyapı açısından büyük zorluklar göz önüne alındığında, bu insanların önümüzdeki dönemde geri dönme şansları nedir?
Beşar Esad:
‘’Şimdi biz ve Birleşmiş Milletler’deki bazı ajanslar arasında insani durumla ilgili bir diyalog var ve onlarla geri dönüş projelerini ve nasıl finanse edileceğini pratik bir şekilde tartışmaya başladık. Detaylı olarak gereksinimleri nelerdir, bu çerçevede çalışmalar var.’’
Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin bir kısmı, Esad yönetiminin baskılarından ve insan hakları ihlallerinden endişe duydukları için ülkeye dönmekten çekindiğini, Esad yönetiminin onları tutuklamaktan veya işkence yapmaktan korktuklarını söylüyor.
Beşar Esad ise bahsi geçen röportajında ülkeye dönen Suriyelilerin hiçbirinin hapse atılmadığını ise şöyle ileri sürdü:
Soru:
Ancak, güvenlik hesap verebilirliği için bir ikilem olabileceği ve dolayısıyla endişe durumunu artırabileceği için birçok kişi bu noktadan bahsetti.
Beşar Esad:
‘’Şüphe edenler bile gerçeğe dönebilir; Yani aslında başladım, yaklaşık yarım milyon geri geldi dedim, Devlet onları hapse atacaksa nasıl dönecekler! Bu röportajda ne söylersem söyleyeyim gerçekçi bir gösterge bu’’
İLAVE:
2024 yılı Kurban Bayramı tatil sürecinde sosyal medyada dolaşıma giren Beşar Esad’ın “Türkiye’den Suriye’ye bayram ziyaretine gelen hiç bir vatandaşımızı Türkiye’ye geri göndermeyeceğim. Bütün yetkiyi İçişleri bakanımıza verdim.” şeklinde bir açıklama yaptığı iddiası da doğru değil.
2022 yılı Ramazan Bayramı tatili kapsamında 18- 19 Nisan 2022 tarihlerinde sınır kapılarına giden 2.000 Suriyeli, işlemlerini yaptırarak ülkelerine geçiş yaptı; ancak, 19 Nisan günü İçişleri Bakanlığı’nın kararı ile Suriyelilerin geçişlerinin kısıtlandığı açıklandı.
Bayramlaşma izni uygulaması kapsamında Suriye’ye gidiş için yalnızca Geçici Koruma Kapsamındaki (GKK) bulunan kişilere izin veriliyordu. Sonradan Türk vatandaşlığı kazanan ya da yasal olarak oturma izni olan yabancılar bayramlaşma izninden faydalanamıyordu.
İçişleri Bakanlığı’nın kısıtlaması kapsamında, sadece cenaze mazereti bildirenler ve ülkesine kesin dönüş yapma kararı verenlerin sınırı geçmesine izin verilmeye başlandı.
Suriye’ye kesin dönüş kararı verenlere ise, Suriye’ye kesin dönüş yaptıklarına dair bir form imzalatılıyor. Kesin dönüş kararıyla ülkesine gidenlerin geçici koruma statüleri sona erdiriliyor.
Geçici Koruma Yönetmeliği’ne göre, çıkış tarihinden itibaren 6 ay içerisinde Türkiye’ye tekrar giriş yapmayanlar “Gönüllü Geri Dönüş Programı” kapsamında değerlendirilip geçici koruma statüleri iptal ediliyor. Geçici koruma statüsündeyken kendi isteğiyle Türkiye’den ayrılanların tekrar Türkiye’ye gelmesi durumunda, yeniden geçici korumaya alınıp alınmayacaklarına Göç İdaresi Başkanlığı karar veriyor.
İLAVE: Sıklıkla Beşar Esad’a ait olduğu iddiasıyla Suriyeli sığınmacılar hakkında söz uyduran profil bu defa “İleride Türkiye’den gelen göçmen dalgasını asla kabul etmeyeceğiz, bu kendi vatandaşımız olsa dahi” uydurmasını dolaşıma soktu.
İLAVE: Bu kez, Esad’ın Suriyeli sığınmacılar hakkında sarf ettiği iddiasıyla “Vatanımızdan Türkiye sınırlarına geçmeye çalışan vatan hainleri için vur emri çıkardım, hepsi suç makinası ve burada hesabını verecekler, öyle kaçıp sahillerde selfie çekmek yok. Suriyede savaş yok Türkler rahat olsun.” sözleri uydurulmuş.
