Fotoğraf Kıbrıs’ta Türk Mücahitlerin Kıbrıs Barış Harekâtı Esnasında Yaptığı Kutlamaya Değil, 1964 yılı Nisan Ayında Aziz Hilarion Kalesi Çevresindeki Bir Tepeyi Ele Geçiren EOKA’cıların Türk Bayrağıyla Kutlamalarına Ait
Kıbrıs’ta Türklere Rum nüfus tarafından uygulanan baskı ve zulmün önüne geçmek ve Ada’da barış ve huzuru tesis etmek amacıyla Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından 20 Temmuz 1974 tarihinde başlatılan Kıbrıs Barış Harekatı’nda Türk mücahitlerin yaptığı kutlamaya ait sanılarak bazı fotoğrafların yaygın şekilde paylaşıldığı görülüyor.
Türk mücahitlerin görüntülendiği sanılarak paylaşılan, aslında Kıbrıslı Rumların Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakını (Enosis) sağlamak amacıyla 1955 yılında kurulan silahlı örgüt EOKA mensuplarının Türk bayrağıyla bir yıkıntı üzerinde görüldüğü fotoğraflar şu şekilde:
Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) kuruluşunun 100. yıl dönümü vesilesiyle CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun sosyal medya hesaplarından “Biliyoruz ki umut, halkın egemenliği… Cumhuriyet Halk Partimizin 100. yaşı kutlu olsun!” ifadeleriyle paylaşılan videodaki Kıbrıs’taki Türk mücahitlerin görüldüğü sanılan fotoğrafta aslında Türk bayrağını ele geçiren EOKA’cıların olduğunun ortaya çıkması büyük ses getirdi.
Biliyoruz ki umut, halkın egemenliği… Cumhuriyet Halk Partimizin 100. yaşı kutlu olsun! pic.twitter.com/4gV3Yrqig8
Kemal Kılıçdaroğlu’nun sosyal medya hesaplarında paylaşılan video öncesinde bahsi geçen görselin yaygın şekilde yanlış kullanıldığına şahit oluyoruz.
Örneğin, Türkiye’nin Kıbrıs İşlerinden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Türkiye’nin Kıbrıs’a yönelik askeri müdahalesinin 49’uncu yıldönümüne ilişkin 20 Temmuz 2023 günü sosyal medya hesaplarından paylaşılan “kutlama” mesajında EOKA’ya mensup askerlerin fotoğrafı kullanıldı (Kıbrıs’taki Türk mücahitlere ait sanılan fotoğrafta aslında Türk bayrağını ele geçiren EOKA’cıların görüldüğü anlaşılınca Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın hesabından yapılan bu paylaşım silindi).
Siyasetçilerin yanı sıra farklı kurum ve kişiler de Kıbrıs Barış Harekâtı’nın yıl dönümlerinde paylaştıkları kutlama mesajlarında bu hatalı aktarıma yer verdi.
Nadide Fotoğraf (@nadidefotograf): “Aziz Hilaryon kalesinde kontrolü sağlayan, Türk Mukavemet Teşkilatı kahramanları zafer pozu veriyor. 28 Nisan 1964 #Cyprus #Kıbrıs”
Aziz Hilaryon kalesinde kontrolü sağlayan, Türk Mukavemet Teşkilatı kahramanları zafer pozu veriyor.
Roketsan: “Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 47. yılında, kahraman Mehmetçik ve Mücahitlerimizi saygıyla, Gazilerimizi rahmetle anıyor; bu vesileyle Kıbrıs Türk Halkı’nın Barış ve Özgürlük Bayramını tebrik ediyoruz!”
Fotoğrafın yanlış kullanım örneklerine KKTC’de de karşılaşılıyor. Erenköy Direnişi’nin 58’inci yıldönümü kapsamında çıkarılan 8 Ağustos tarihli piyango biletlerinde, Erenköy mücahitleri yerine yanlışlıkla EOKA’ya mensup militanların fotoğrafının Piyangolar Birimi tarafından kullanılması büyük tepki çekti.
Fotoğraf, EOKA’cıların 23 Nisan 1964’te Aziz (Saint – St.) Hilarion bölgesindeki bir tepede ele geçirdikleri Türk bayrağı ile zafer kutlamalarını yansıtıyor.
1964 yılı Nisan ayında Kıbrıslı Türkler ve Rumlar arasındaki çatışmalar sürerken EOKA militanları Girne yakınlarındaki St. Hilarion Kalesi yakınlarında (3000 ft’lik) bir zirveyi ele geçirdikten sonra Türk bayrağıyla görüntülenmiş.
Fotoğrafın yanlış kullanımının yaygınlaşmasını sağlayan önemli bir husus bazı stok görsel sitelerinde yanlış açıklamayla sunulması.
Örneğin Getty Images adlı internet sitesinde bahsi geçen hadiseden fotoğraflar Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların görüntülendiği belirtilerek paylaşılmış.
Conflit Greco-Turc A Chypre
CHYPRE – AVRIL 28: Forces chypriotes turcs triomphantes de la prise du chateau de Saint-Hilarion, bastion des Chypriotes grecs, il s’agit d’un des premiers actes de guerre depuis le debut de la crise greco-turque pour la possession de Chypre le 28 avril, 1964 a Chypre. (Photo by Keystone-France/Gamma-Rapho via Getty Images)
Kıbrıs’ta Türk-Yunan çatışması
KIBRIS – 28 NİSAN: Kıbrıslı Türk kuvvetleri, Kıbrıs’ı ele geçirmek için yaşanan Türk-Yunan krizinin başlangıcından bu yana gerçekleştirilen ilk savaş eylemlerinden birinde, Kıbrıslı Rumların kalesi olan St. Hilarion kalesini ele geçirmeyi başardı. Nisan 28, 1964, Kıbrıs’ta. (Fotoğraf: Keystone-France/Gamma-Rapho, Getty Images aracılığıyla)
Aynı fotoğraf için Kıbrıslı Rumların Aziz Hilarion Kalesi’nde Türk bayrağını ele geçirdiği açıklaması sunulmuş.
Crise à Chypre
Les Chypriotes grecs triomphent après la prise du fort du château de Saint-Hilarion et brandissent un drapeau saisi aux Turcs, à Chypre le 28 avril 1964. (Photo by KEYSTONE-FRANCE/Gamma-Rapho via Getty Images)
Kıbrıs’ta Kriz
Kıbrıslı Rumlar, Saint-Hilarion kalesinin ele geçirilmesinin ardından zafer kazandılar ve 28 Nisan 1964’te Kıbrıs’ta Türklerden ele geçirilen bayrağı dalgalandırdılar. (Fotoğraf: KEYSTONE-FRANCE/Gamma-Rapho, Getty Images aracılığıyla)
Fotoğraf, Alamy‘de ise doğru açıklamayla şöyle sunulmuş:
Apr. 04, 1964 – Jubilant Greek Cypriots capture mountain peaks.: Fighting between Greek and Turkish Cypriots continues in the Cyprus trouble spots in the latest clash, Greeks captured a 3,000ft peak near St. Hilarion Castle in the Kyrania area. Photo shows Jubilant Greek Cypriots around a captured Turkish flag, after taking the Turkish camp near St. Hilarion Castle.
04 Nisan 1964 – Coşkulu Kıbrıslı Rumlar dağ zirvelerini ele geçirdi.: Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasındaki çatışmalar, Kıbrıs’ın sorunlu noktalarında devam ediyor. Son çatışmada Rumlar, Giranya bölgesindeki St. Hilarion Kalesi yakınında 3000 ft’lik bir zirveyi ele geçirdiler. Fotoğraf, St. Hilarion Kalesi yakınındaki Türk kampını ele geçirdikten sonra ele geçirilen Türk bayrağının etrafında sevinçli Kıbrıslı Rumları gösteriyor
Fotoğraftakilerin taktığı siyah berenin EOKA militanları tarafından kullanıldığı biliniyor.
St. Hilarion Kalesi çevresindeki tepedeki Türk bayrağını ele geçiren EOKA militanlarının görüntülendiği video şu şekilde:
St. Hilarion Kalesi çevresindeki tepedeki Türk bayrağını ele geçiren EOKA militanlarının videosu: pic.twitter.com/k8XcQ9wa3S
Military Histories adlı internet sitesi Aziz Hilarion Kalesi çevresinde yaşanan çatışmayı şöyle aktarmış:
“Kanadalıların konuşlanmasından ancak bir hafta sonra Girne Dağları’nda ciddi çatışmalar yaşandı. 4 Nisan 1964’te Hükümet güçleri, stratejik öneme sahip Aziz Hilarion Kalesi’nin yakınındaki bir Kıbrıs Türk mevzisini ele geçirdi (bu bölge Lefkoşa’dan Girne’ye giden yolu kontrol ediyordu).”
Kıbrıs Barış Harekâtı
Kıbrıs Barış Harekâtı, 20 Temmuz 1974’te Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs’ta başlattığı askerî harekâttır. Harekâtın ilk ayağı Yunanistan Hükûmetinin desteğiyle yapılan 15 Temmuz 1974 darbesinin ardından düzenlendi.
Harekâtın temel amacı, Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakı engellemek ve Kıbrıs Türk halkının güvenliğini sağlamaktı. Harekât sonucunda, Kıbrıs’ın kuzeyinde Türklerin kontrolündeki bir bölge oluşturuldu ve Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi.
Harekâtın nedenleri
Kıbrıs Barış Harekâtı’nın nedenleri arasında şunlar sayılabilir:
1974 Kıbrıs Darbesi: 15 Temmuz 1974’te Yunanistan’da iktidara gelen cunta, Kıbrıs’taki darbecileri destekledi ve Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakını hedefledi. Bu durum, Kıbrıs Türk halkını büyük bir tehlikeyle karşı karşıya bıraktı.
Kıbrıs’ta Türklere yönelik baskı ve katliamlar: 1963’ten itibaren Kıbrıs’ta Türklere yönelik baskı ve katliamlar artmıştı. 1974’te darbenin ardından bu baskılar daha da arttı ve Kıbrıs Türkleri büyük bir tehdit altında kaldı.
Türkiye’nin garantörlük hakkı: 1960 Garanti Antlaşması uyarınca Türkiye, Kıbrıs’ın siyasi bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve egemenliğini korumakla yükümlüydü. Darbe ve Kıbrıs’ta Türklere yönelik baskılar, Türkiye’nin garantörlük hakkını kullanma zorunluluğunu ortaya çıkardı.
Harekâtın aşamaları
Kıbrıs Barış Harekâtı, 20 Temmuz 1974 tarihinde başlatıldı ve 18 Ağustos 1974 tarihinde sona erdi. Harekât, üç aşamada gerçekleştirildi:
İndirme ve çıkarma harekâtları (20-23 Temmuz 1974): Bu aşamada, Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs’ın kuzey ve doğu kıyılarına çıkarmalar gerçekleştirdi. Çıkarmalar sonucunda, Lefkoşa-Girne ve Magosa-Güzelyurt hatları boyunca bir koridor açıldı.
Taarruz harekâtları (23-24 Temmuz 1974): Bu aşamada, Türk Silahlı Kuvvetleri, Lefkoşa ve Magosa’daki Rum mevzilerine taarruz etti. Taarruzlar sonucunda, Lefkoşa’nın kuzeyi ve Magosa’nın tamamı Türk kontrolüne geçti.
Güvenlik harekâtları (25 Temmuz-18 Ağustos 1974): Bu aşamada, Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs’ın kuzeyinde güvenlik hatlarını oluşturmak için harekâtlar yürüttü. Harekâtlar sonucunda, Kıbrıs’ın kuzeyinde TSK kontrolündeki bir bölge oluşturuldu.
