ABD, Arjantin, Brezilya, Şili ve İspanya’nın Aralarında Bulunduğu 13 Ülkenin Metan Gazı Emisyonunu Azaltmak İçin Çiftçiliği Ortadan Kaldırmayı Kararlaştırdığı İddiası Doğru Değil
13 ülkenin temsilcileri 14 Nisan 2023 günü Şili’de düzenlenen toplantıda, ileri sürülen iddianın aksine çiftçiliği ortadan kaldırmayı değil ülkelerindeki tarım sektörlerindeki metan emisyonlarını ele almayı taahhüt etmiş.
Küresel ısınmanın en büyük itici güçlerinden biri olan ve karbondioksite (CO2) nazaran daha güçlü ısıtma etkisi olan bir sera gazı olan metan gazı salımının azaltılması için düzenlenen bir uluslararası toplantıda 13 ülke temsilcisinin çiftçiliği ortadan kaldırma taahhüdü verdiği iddia edildi.
Yasin Aslantürk (YasinAslanTrk1): “13 Ülke ‘Dünyayı Kurtarmak’ İçin Çiftçiliği Ortadan Kaldırmayı Kabul Etti ABD, Arjantin, Brezilya, Şili ve İspanya da dahil 13 ülke, metan gazı emisyonunu azaltmak için çiftçilere yeni kısıtlamalar uygulayan taahhüdü imzaladı ve gıda savaşını körükledi”
Odin’in Gözü (@OdininGozu): “Başta ABD, Brezilya, Şili ve İspanya olmak üzere, bir çoğu büyük baş ve gıda üreticisi olan 13 ülke, metan gazı salınımını azaltıp ‘gezegeni kurtarmak’ adına ÇİFTÇİLİĞİN yasaklanmasına karar verdi”
Fatma Kocaturk (@Kctrkftm): “Tarımda metan gazını azaltmak için 13 ülke bir araya gelmiş. Yetmemiş FAO, Dünya Bankası, Amerikan Kalkınma Bankası gibi kuruluşlarla eşgüdüm sağlanmış. Toprak parselleniyor, doğal su kaynakları ele geçiriliyor, GDO’lu ürünler ve ilaçlar için sınırsız pazar yaratılıyor…Tarım?..”
Tarım ve özellikle hayvancılık, küresel ısınmanın en önemli nedenleri arasında gösteriliyor. Metan salımlarının %60’ının fosil yakıtların yakılması, atıkların ayrışması, tarım ve hayvancılık sektörü gibi insan kaynaklı etkenlerden kaynaklandığı aktarılıyor. Başta et üretimi amaçlı olmak üzere, büyük baş hayvan yetiştiriciliğinin, ormansızlaşma, metangazı ve enerji kullanımı kökenli karbon salımına yol açtığı biliniyor.
Metan gazı (CH4), atmosferde bulunan önemli bir sera gazıdır. Sera gazları, atmosferdeki enerji dengesini etkileyerek güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşmasını ve yeryüzünden yansıyan ısının uzaya gitmesini kontrol eder. Bu gazlar, adını sera etkisini yaratan sera camından almıştır. Sera gazları atmosferde birikerek ısının yaklaşık olarak tutulmasına neden olur, bu da gezegenin ısınmasına sebep olur.
Metan gazı, insan faaliyetleri ve doğal süreçler sonucunda atmosfere salınır. Ana kaynakları arasında:
Fosil Yakıt Kullanımı: Tarım, enerji üretimi ve sanayi gibi insan faaliyetleri metan gazının atmosfere salınmasına neden olabilir. Özellikle doğalgaz üretimi, depolama ve taşıma sırasında metan sızıntıları oluşabilir.
Hayvancılık ve Tarım: Metan, hayvanların sindirim sisteminde mikropların faaliyeti sonucunda üretilir. Özellikle geviş getiren hayvanlar bu gazın büyük bir kaynağıdır. Pirinç tarımı da sulama sularının altındaki tarım alanlarında metanın serbest bırakılmasına neden olabilir.
Doğal Süreçler: Bataklıklar, sulak alanlar ve diğer çürükçül süreçler doğal olarak metan üretir. Bu alanlardaki organik madde mikroplar tarafından parçalandığında metan açığa çıkar.
Metan gazının sera etkisi, karbondioksit (CO2) gazına kıyasla çok daha güçlüdür, ancak atmosferde CO2’nin miktarı çok daha fazladır. Yani, metan gazı kısa vadeli etkileri yoğun olan bir sera gazıdır, ancak uzun vadede CO2 daha etkilidir.
Metan gazı emisyonları küresel ısınma üzerinde etki ederken, aynı zamanda iklim değişikliği ile geri besleme döngülerine de yol açabilir. Örneğin, buzulların erimesi veya sıcaklık artışı, donmuş zeminlerin çözülmesi sonucu metanın serbest bırakılmasını artırabilir. Bu da daha fazla ısınmaya yol açabilir, böylece olumsuz bir geri besleme döngüsü oluşabilir.
Sonuç olarak, metan gazının sera etkisi ve küresel ısınma üzerindeki etkisi, insan faaliyetlerinin ve doğal süreçlerin bir sonucu olarak karmaşık bir şekilde etkileşime girer. Kontrol altına alınmadığında, metan gazının artan seviyeleri iklim değişikliğini hızlandırabilir ve çeşitli ekosistemleri olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle metan gazı emisyonlarının azaltılması, sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği mücadelesi açısından önemlidir.
Küresel ısınma açısından karbondioksitten katbekat güçlü olduğu belirtilen metan gazı salımını hayvancılık sektöründe azaltmaya yönelik projeler hazırlanıyor. Tarımsal emisyonlarının yaklaşık %75-80’ini oluşturan metan emisyonlarını azaltmak için çözüm önerileri geliştiriliyor.
Bu yöndeki uluslararası çabaların devamı olarak 14 Nisan 2023 günü Şili’nin başkenti Santiago’da tarımsal metan emisyonlarının %50’sini temsil eden 20 ülkeden tarım ve çevre bakanları ile büyükelçilerinin katılımıyla “Düşük Emisyonlu Gıda Sistemlerine İlişkin Birinci Bakanlar Toplantısı” (“the First Ministerial Conference on Low-Emission Food Systems”) düzenlendi.
Toplantıya katılan ülkelerden 13’ü Şili’deki 2023 yılı Nisan ayında tarihli toplantıda, ileri sürülen iddianın aksine çiftçiliği ortadan kaldırmayı değil ülkelerindeki tarım sektörlerindeki metan emisyonlarını ele almayı taahhüt etti.
ABD, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Burkina Faso, Şili, Çek Cumhuriyeti, Ekvador, Almanya, Panama, Peru, İspanya ve Uruguay temsilcileri ülkelerinin tarım sektörlerinde ve gıda sistemlerinde metan emisyonlarını azaltmayı taahhüt eden bir deklarasyon imzaladı (Metan gazı emisyonunun azaltılması için tedbirlerin alınmasına yönelik bildirgeyi uygulama çabalarını izlemek ve ilerletmek ile daha fazla ülkeyi katılmaya teşvik etmek için 2024 yılında aynı konuda ikinci bir toplantının düzenlenmesinin kararlaştırıldığı duyuruldu.).
13 ülkenin temsilcilerinin söz konusu toplantıda sunduğu metan gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik yeni adımlar atma taahhüdü, doğrudan çiftçiliğin sonlandırılmasının kararlaştırıldığı iddiasıyla sunulmuş.
Paylaşılan iddiaya dayanak olarak “Küresel Metan Merkezi” (“the Global Methane Hub”) adlı girişimin internet sitesinde 17 Mayıs 2023 günü paylaşılan “Büyük Besi Hayvanı Üreten Ülkeler Tarımda Metanı Azaltma Taahhüdünde Bulundu” (“Major Livestock Producing Countries Commit to Mitigate Methane in Agriculture“) başlıklı yazının ya da The European Times (eutimes.net) adlı internet sitesinde 4 Haziran 2023 günü yayımlanan “13 Ülke ‘Gezegeni Kurtarmak’ Amacıyla Çiftçiliği Kaldırmayı Kabul Etti” (“13 Nations Agree to Abolist Farming in order to ‘Save the Planet’“) bağlantısının sunulduğu görülüyor.
Küresel Metan Merkezi, başta enerji, tarım ve atık olmak üzere farklı sektörlerde metan emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmayı hedefleyen bir girişim.
Küresel Metan Merkezi’nin internet sitesinde yayımlanan Şili’de düzenlenen toplantıya değinen metinde çiftçiliğin veya tarımın ortadan kaldırılmasına yönelik bir plana değinilmemiş. Metinde ayrıca, 13 ülkeni metan emisyonlarını azaltmak için atacakları adımlara dair spesifik bir ayrıntısı sunmamış.
Küresel Metan Merkezi CEO’su Marcelo Mena, Reuters‘a yaptığı açıklamada Şili’deki toplantıda üzerinde uzlaşıya varılan deklarasyonda tarımın sonlandırılmasının kararlaştırıldığı ya da toplantı çıktılarının çiftçiliği ortadan kaldıracağı iddialarının yanlış olduğunu şu sözlerle aktarmış:
“Bakanlık beyanı tarımsal verimi ve üretkenliği artırmayı, sürdürülebilir uygulamaları ve teknolojik yenilikleri teşvik etmeyi ve yerel çiftçileri desteklemek için bilgi paylaşımını kolaylaştırmayı, sektörden metan emisyonlarını azaltmayı ve gıda israfını azaltmayı amaçlıyor.”
EU Times adlı internet sitesi ise ilgili yazıya eklediği notta Şili’deki toplantıda iddia edildiği şekilde tarımı sonlandıracak bir anlaşmanın imzalandığına dair bir kanıtın bulunmadığını ve haber kaynağının manşetteki iddianın arkasında durmadığını aktararak okurlardan ilgili içeriği hiciv olarak değerlendirmelerini şu ifadelerle talep etmiş:
“NOT: Bu hikaye uydurma olabilir (ya da olmayabilir). Şili medyası Global Metan Hub tarafından orijinal olarak yayınlanan raporda, AB veya AB üyesi olmayan herhangi bir ülke tarafından böyle bir anlaşmanın imzalandığına dair herhangi bir bağlantı veya kanıt bulunmuyor. Gerçekten de AB genelinde, HERHANGİ BİR AMA VE IFS OLMADAN yayılan tarım karşıtı politikalar var!!! Örneğin geçen yıl Hollanda’da gerçekleşen kitlesel çiftçi protestolarını ele alalım; ancak bu rapora ilişkin olarak, böyle bir “tarımın ortadan kaldırılmasına yönelik anlaşma”ya dair bir kanıt sunulmadığı sürece, en hafif tabirle şüpheli görülmelidir. Yayınlandığı sırada hiçbir ek araştırma yapmadan bunun gerçek olduğunu düşündük. Şimdilik bu hikayeyi kaldırıp boşluk bırakmayacağız, bunun yerine bu notu eklemek fazlasıyla yeterli olacaktır. Bunu hiciv olarak ele alın. Anlayışınız için teşekkür ederiz.”
