Kartalların Yeniden Doğuş Uçuşu Hikâyesi Gerçek Dışı
Kartallar Ömürlerini Uzatmak İçin Ölümü Göze Alarak Gagalarını, Pençelerini ve Tüylerini Yenilediği İddiası Doğru Değil
Kişisel gelişim odaklı içeriklerin favorisi “Kartalın Yeniden Doğuşu” temalı asılsız anlatı bugünkü konumuz.
İddiaya göre kartallar, ölümü göze alarak gagalarını, pençelerini ve tüylerini yenileyerek 70 yıllık ömürlerini uzatmayı denerler(miş).
Yaygın şekilde alıntılanan bu yöndeki metin şöyle:
“Kartal, kuş türleri içinde en uzun yaşayanıdır. 70 yıla kadar yaşayan kartallar vardır. Ancak bu yaşa ulaşmak için, 40 yaşlarındayken çok ciddi ve zor bir kararı vermek zorundadır.
Kartalın yaşı 40?a dayandığında pençeleri sertleşir, esnekliğini yitirir ve bu nedenle de beslenmesini sağladığı avlarını kavrayıp tutamaz duruma gelir. Gagası uzunlaşır ve göğsüne doğru kıvrılır. Tüyleri kartlaşır, kalınlaşır ve kanatlarına takılmaya başlar.
Artık kartalın uçması iyice zorlaşmıştır.
Dolayısıyla kartalın burada iki seçimden birisini yapması gerekir. Ya ölümü seçecektir ya da yeniden doğuşun acılı ve zorlu sürecini göğüsleyecektir. Bu yeniden doğuş süreci 150 gün kadar sürecektir.
Bu yönde karar verirse kartal bir dağın tepesine uçar ve orada bir kaya duvarda, artık uçmasına gerek olmayan bir yerde yuvasında kalır.
Bu uygun yeri bulduktan sonra kartal gagasını sert bir şekilde kayaya vurmaya başlar. En sonunda kartalın gagası yerinden sökülür ve düşer. Kartal bir süre yeni gagasının çıkmasını bekler. Gagası çıktıktan sonra bu yeni gaga ile pençelerini yerinden söker çıkarır. Yeni pençeleri çıkınca kartal bu kez eski kartlaşmış tüylerini yolmaya başlar.
5 ay sonra kartal, kendisine 20 yıl veya daha uzun süreli bir yaşam bağışlayan meşhur yeniden doğuş uçuşunu yapmaya hazır duruma gelir.”
İddianın “Kartallar öldü zannedilirken pençe ve gagalarını düşürüp yenisinin çıkmasını beklerler ve hayata yeniden başlayıp bir o kadar daha yaşarlar. Yeni pençe çıkaramayan kartal ise ölür” şeklinde de aktarıldığı görülebilmektedir.
Dr. B. Serdar Savaş da bu (asılsız) hikâyeyi TedRESET konuşmasında aktarmıştı.
Kartalların pençelerini, gagalarını, tüylerini, ömürlerini uzatmak için ölümü göze alıp zorla söküp tekrar çıkmalarını bekleyip bir yeniden doğuş uçuşu yaptığı anlatısı aslında oldukça meşhur ve bir o kadar da asılsız bir hikâye.
Motivasyon yükleme amaçlı uydurulan kartalların yeniden doğuş anlatısının neden gerçeği yansıtmadığına dair detaylar şu şekilde:
- Kel kartalların ortalama yaşam ömrünün 15 yıl olduğu, doğada yaşamını sürdürenlerin azami ömrünün 21 yıl olduğu tespit edilmiştir. Doğada yaşamını serbestçe sürdüren “altın kartal” (“kaya kartalı”) gibi diğer tür kartalların ömrünün 30 yıl civarı olduğu bilinmektedir ( Bird Banding Lab, kel kartal cinsinin ömrünün ancak 30 yıl 9 aya kadar uzayabildiğini tespit etmiştir). Kafeste tutulan kartalların 50 yıl kadar yaşadığı görülmüştür. 70 yıl yaşayan herhangi bir kartal türü tespit edilememiştir.
- Diğer kuş türleri gibi kartallar da doğal ve düzenli bir şekilde eski tüylerini döküp, yenilerler. Ancak, kartalların 40 yaşına geldiğinde pençelerini ve gagasını söktüğü gözlemlenmemiştir. Kartalların yanı sıra yırtıcısı hayvan türlerinin ömürlerini uzatmak için bu gibi bir eyleme girdiklerine dair bir vaka bulunmamaktadır.
- İnsan tırnaklarına benzer şekilde keratinden oluşan pençeler ve gaga, kartalların yaşamı boyunca kendini yeniler. Kartalların ömürlerini uzatmaları için iddia edildiği gibi bu sertleşmiş yapıyı vücutlarından sökmesine gerek yoktur.
- Gagasını ve pençelerini söken bir yırtıcı hayvan ömrünü uzatmanın aksine yaşamını daha erken sonlandırmış olur. Sökülen gaga, öne sürüldüğü şekilde 150 gün içinde kendini yenileyemez. Yırtıcı bir hayvan gagasız ve pençesiz şekilde iddia edildiği gibi 5 ay geçiremez.
Minnesota Üniversitesi Yırtıcı Kuş Merkezi (University of Minnesota’s Raptor Center) de bu iddianın doğru olmadığını aktarmıştı. American Bald Eagle Information adlı internet sitesi, kartalların yeniden doğuş iddiasını bir “mit” olarak tanımlamakta ve İncil’den alınmış bir metafor olabileceğini belirtmektedir. Evrim Ağacı da “Kartallar Gagalarını ve Tüylerini Söküp Yenilerini Çıkararak Ömürlerini Uzatırlar Mı?” başlıklı incelemesinde kartallar dahil olmak üzere herhangi bir kuş türünün ömrünü uzatamayacağı, kartalların gagalarını ve pençelerini sökemeyeceği, kartalların gagaları ya da pençelerinin sökülmesi durumunda ölecekleri aktarılmıştı. Snopes ve Hoax-Slayer da iddianın asılsızlığına değinmişti.
Her ne kadar bazı yazılarda bu iddia için National Geographic kaynak gösteriliyor olsa da, National Geographic’in bu yönde bir yayınına rastlanamamıştır.
Özetle, kartallar iddia edildiği gibi pençe ve gagalarını söküp Anka kuşu gibi küllerinden doğmazlar… Sadece alegorik anlatım içeren bir kişisel gelişim hikâyesi…
Kartalların Yeniden Doğuk Hikâyesini Gerçek Sanan Yazarlar
- Yeni Akit’teki “Çocuktan Öğren Namazı” başlıklı yazısıyla (3 Aralık 2019) Abdullah Yıldız (National Geographic’ten aktardığını iddia etmiş; ancak, NG’nin böyle bir aktarımı yok)
- Medya Günlüğü’ndeki “Orta Çağ’ın karanlığı ya da çağdaşlığın aydınlığı” başlıklı yazısıyla (25 Ocak 2017) Serdar Yılmaz (National Geographic’e ait olduğu iddiasıyla paylaşmış)
- Star’daki “Kartal gibi kartal” başlıklı (24 Ekim 2012) yazısıyla Güven Taner
- Karakartal.com’daki “Kartalın yeniden doğuşu” başlıklı yazısıyla Eray Erdal
- Milliyet’teki “Acımadı ki!…” başlıklı (23 Haziran 2019) yazısıyla Sezin Sivri
- Yenidonem.com.tr’deki “Kartalın Yeniden Doğuşu” başlıklı yazısıyla (10 Haziran 2017) Berna Aysu
- Milliyet Pembenar’daki “Yeniden Doğmak İster Misiniz?” başlıklı yazısıyla (20 Mart 2012) Arzu Bıyıklıoğlu
- Ogunhaber.com’daki “AK Parti ve yapması gereken acil özeleştiri” başlıklı yazısıyla Cengiz Aygün
- Yenisoluk.com’daki “Kartallar ve İnsanlar” başlıklı yazısıyla Olcay Kasımoğlu
- Zafer Gazetesi’ndeki “Kartallar” başlıklı yazısıyla (15 Nisan 2019) M. Turhan İmamoğlu
- Bolu Gündem’deki “Kartallar ve insanlar” başlıklı yazısıyla (25 Eylül 2014) Serkan Erkan
- Kalehaber.net’teki “Korona Günlerinde Evde Motivasyon” başlıklı yazısıyla (14 Nisan 2020) Efraim Soyak
- Silivrihurhaber.com’daki “Yeniden doğuş…” başlıklı yazısıyla Sevginar Sali
- Sultanhanı Gazetesi’ndeki “İyiliğin iyisi gizlenendir” başlıklı yazısıyla (21 Aralık 2015) Erdoğan Kaya
- İskenderunhaber.com’daki “Kartalların Yeniden Doğuşu” başlıklı (19 Temmuz 2017) yazısıyla Kaan Metin Çelik
- Sakarya Yeni Haber’deki “Türk-İş, Ergün Atalay ve Sakaryalılar” başlıklı yazısıyla (7 Aralık 2019) Sezai Matur
- Kulis Haber’deki “Bir Kartal’ın yeniden doğuşu…” başlıklı (19 Ekim 2018) yazısıyla Levent Altun
- Pencerehaber.com’daki “Kartalların Zor Seçimi” başlıklı yazısıyla ( 18 Ocak 2018) Göksel Kayseri
- Pusula Gazetesi’ndeki “Kartallar ve insanlar” başlıklı yazısıyla (19 Subat 2015) Atilla Öksüz
- Bursa Hakimiyet’teki “Yeniden doğmak” başlıklı (28 Haziran 2015) yazısıyla Mustafa Karaman
Osman Uyaroğlu’nun Ulusal Haber Ajansı’ndaki “Tüm Dünya’da Dolaşan Efsane ‘Kartallar‘” başlıklı (7 Haziran 2020) yazısının içeriğinin de Fikir Atölyesi’nde yayımlanan yazıdan aşırma olduğu anlaşılıyor.
