TARAFINI SEÇ Ayrı Yazılması Gereken De/Da Bağlacını Bitişik Yazanlar vs. “Bağlaç Olan De Ayrı Yazılır” Uyarısında Bulunanlar Şüphesiz, Türkçemizin kullanımında en sık düşülen ve bir türlü giderilemeyen en temel hataların başında bağlaç olan “de/da”nın kendinden önceki kelime ile birleşik yazılması geliyor. Öncelikle bulunma durumu eki olan “-da /…
Sigaranın Sağlığa Zararlı Olduğu İddiası Geçmişte Komplo Teorisi Olarak Görülmekteydi Bugün 31 Mayıs Dünya Sigarayı Bırakma Günü (1987 yılından bu yana Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) üyesi ülkelerde 31 Mayıs’ta “Dünya Sigarayı Bırakma Günü” (“World No Tobacco Day”) olarak kutlanıyor). Günün anlam ve önemine binaen geçmişten sigara temalı reklâmlara değinelim…
Faiz Lobisi Deyiminin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Danışmanlarının “Interest Lobby” İfadesini Yanlış Çevirisi ile 2013 Yılında Gezi Protestoları Döneminde Oluştuğu İddiası Doğru Değil “Dış güçler”, “karanlık mihraklar”, “kriz lobisi”, “üst akıl”, “paradigma” gibi ifadelerin yanı sıra “faiz lobisi” de son yılların anahtar sözcüklerinden. Bugünün konusu, “çıkar grubu” anlamına gelen İngilizce “interest…
Slot Medya’nın Tanıtım Yazısı Yoluyla Asılsız İçerik Yayımlanmasının Kolaylığını İfşa Eden Denemesi Türkiye’de gazeteciliğin geldiği içler acısı durumu ortaya koyan kasıtlı yanlış haber yayma girişimlerine daha önce değinmiştik. Dev teknoloji firmalarının güvenlik açıklarını buldukları ve açıklarını buldukları şirketin gençlere verdiği ödüllere dair bir hakikati ifşa eden “Apple’ın açığını bulan…
Bugün, aldatıcı ve absürt haberlerin günü 1 Nisan… 1 Nisan şakaları basılı ve dijital basının yanı sıra sosyal medyanın da sürdürdüğü bir gelenek. Her yıl geleneksel şekilde gerçekleştirilen 1 Nisan şakalarının, bazı basın organları ya da sosyal medya kullanıcıları tarafından gerçeği yansıttığı sanılarak paylaşıldığına şahit olabiliyoruz. Genellikle 31 Mart geceleri…
Hurafe, Yalan ve Yanıltma * Dr. Ceyhun İrgil tarafından kaleme alınmıştır. İletişim çağında bilgi ve haber hazine gibi. Çağın yaşama dair tüm temasında neredeyse vazgeçilmez öge iletişim. İletişim nesnesi bilgi ve haber olunca, niceliksel büyümesi tartışmasız bilginin ve haberin niteliği artık çok önemli. Artık bilgi ve haber, toplumları…
COVID-19 Felaketinin Mediko-Politik Öyküsü Dr. Ceyhun İRGİL 16 Aralık 2019… “Koronavirüs salgının başlangıç öyküsü…” Wuhan Merkez Hastanesi acil servisine yüksek ateşle bir hasta geldi. Açıklanamayan yüksek ateşi vardı ve standart ilaçlara cevap vermiyordu. Testleri yapıldı. Laboratuvar sorumlusu Dr. Ai Fen’e sözlü olarak iletti; “Dr. Ai, bu hasta koronavirüs enfeksiyonu…”…
Korelasyon – Nedensellik Farkı Değişkenler arasında aynı ya da ters yöne karşılıklı bir ilişkinin bulunması korelasyon (correlation) olarak adlandırılmaktadır. İki değişken arasındaki değişim aynı yönlü ise pozitif korelasyon, aksi durum gözlemlenmesi halinde negatif korelasyon söz konusudur. İki değişken arasında bir ilinti bulunmaması halinde ise sıfır korelasyon gözlemlenir. Bağımsız değişkenler arasındaki…
Sıradan vakalar yerine olağandışı, nadir, ilgi çekici vakaların haberleştirilme olasılığının yüksekliğini vurgulamak için klasik şekilde dile getirilen “köpeği ısıran adam” örneğini mutlaka işitmişsinizdir. “Bir köpeğin insanı ısırması haber olmaz; ancak bir insanın köpeği ısırması haberdir’ söylemi basında yer alan haberlerin değeri hakkında sıkça alıntılanır. Haber değeri terimini literatüre kazandıran Walter…
Fotoğraflar manipülasyona açık varlıklar… Fotoğraf manipülasyonu da bir propaganda aracı… Fotomontaj, geçmişte birçok güçlü isim tarafından gerçeğin çarpıtılması için başvurulan bir yöntemdi. SSCB lideri Josef Stalin de tasfiye ettiği isimleri fotomontajla tarihe karıştırmakta mahir bir isimdi. Stalin ile ters düşen birçok isim, üstlerinin çizilmesinin, sistemden dışlanmalarının hatta infaz edilmelerinin yanı…
Pareidolia Nesnelerin farklı şekillerinin ya da çeşitli seslerin hatalı anlamlandırılarak canlılara benzetilmesi durumu “pareidolia” (sanrı) olarak tanımlanıyor. “Kişinin karşılaştığı bir duyumu, bildiği bir nesne, örüntü ya da anlam olarak yanlış algılaması”nı karşılayan bu eğilim, insanların karşılaştıkları görüntüler hakkında yanlış çıkarımlarda bulunmasına yol açabiliyor. Bu yanılsamaya dair bazı örnekler sunalım……
Parodi / Hiciv İçerikleri Gerçek Sanan Örnekler Temel amacı yanlış haber oluşturmak ya da yaymak olmasa da iğneleme, eleştirme, eğlence gibi amaçlarla oluşturulan kurgu içeriklerin gerçek sanılması da bilgi düzensizliği açısından önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Yanlış bilgi üretmek odağına sahip olmasa da gerçeği alaycı, ironik ya da…
Bugünkü yazımızda metinlerarası ilişkilerde en fazla kullanılan yöntem olan “alıntılama” yoluyla metinde yer alan sözlerin asıl sahiplerinden çıkıp yer aldıkları yeni yapıtın sahibine izafe edilmesine değineceğiz. Öncelikle metinlerarasılığı tanımlayıp alıntılamanın nasıl gerçekleştirildiği üzerinde kısaca duralım. İnsanın varlığının ilk anından beri sözün olduğu düşünülürse yeryüzünde söylenmemiş hiçbir söz, anlatılmamış hiçbir tema…
Basılı medyanın yerini alan dijital medya ekosistemi, birbirinin aynısı, sığ, özgün olmayan, katma değer sunmayan içeriklerle dolu binlerce haber sitesi işgâl etti. Hız yarışı, tık avcılığı, kopya içerik, haberciliğe kalite yerine seviyesizlik getirdi. Satın alınan şablon tema üzerinden diğer haber sitelerinin içeriğinden, sosyal medyada yayılan iddialardan, ajansların paylaştığı haberlerden, kendilerine…
NOT: ÜLKER markasına ilişkin içeriklerin telif hakkını koruma yükümlülüğünü ve yetkisini üstlenen ILS International Licensing Service GmbH’nin Küçük Kardeş Olmak – 1 Nisan Yaklaşıyor” isimli animasyon türünde kısa film hakkındaki telif hakkı ihbarı nedeniyle yazıdaki reklamla ilgili video ve resimler kaldırılmıştır. Ülker’in Tepki Çeken 1 Nisan…
(YANLIŞ) BİLGİ TESTİ Sosyal Medyada Paylaşılan (Bazı) Yanlış İddialar Hakkında Ne Kadar (B)İlgilisiniz? (Doğru yanıtlar soruların ardından sunulmuştur) 1. 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması hangi yıl sona erecektir? A. 2071 B. 2023 C. 2037 D. Hiçbiri 2. Türkiye’de Barış ismini alan ilk kişi kimdir? A. Barış…
Bugün (ekonomi/finans konusunda bilgi düzensizliği üzerinden) sizi tanıştırmak istediğimiz bir podcast serisine değineceğiz. Amerika’da Rockford Üniversitesi’nde finans ve ekonomi dersleri veren ve bu alanda araştırmalar yapan Orhan Erdem, “Hikâye Tadında Ekonomi” adlı podcast serisinde ekonomi ve finansın dünyada olup bitenleri anlamlandırmakta bize nasıl yardımcı olduğu hakkında kendi perspektiflerini paylaşıyor. Orhan…
Kamuoyunca tanınan birçok ismin konuşma kayıtlarının kırpılarak konuşma içeriğinin bağlamından kopartılarak sunulduğu birçok örneğe daha önce şahit olduk. Makaslanarak / cımbızlanarak bağlamından kopartılan söylem örneklerini derleyelim istedik… Necmettin Erbakan Necmettin Erbakan’ın “Ey kasketli adam beni iyi dinle CHP’ye aldanıp da kuyruğuna yapışma” dediği iddiasıyla paylaşılan video aslında kırpılmıştı. Anılan…
Haber Kanallarındaki Tartışma Programlarının Katılımcı Profiline İlişkin Bir Araştırma Televizyon kanallarında yayınlanan tartışma programları, vatandaşlar açısından haber almanın ötesinde haber anlamlandırma ve kanaat edinme konusunda önemli bir rol oynuyor. Haber kanallarının gün boyu sunduğu programlar Türkiye’de ve dünyada yaşanan gelişmeleri aktarma odaklıyken, akşam/gece saatlerinde yayınlanan bu programlar ile gelişmelere…
Vefat Eden Şairleri ve Yazarları Hâlâ Hayatta Sanan Okurlar Geride bıraktığı eserlerinin popülerliğinin etkisiyle vefatının üzerinden bir hayli zaman geçmesine rağmen ünlü yazarları hâlâ hayatta sanan okurlara şahit olunabiliyor. Kimi yüzyıllar önce vefat eden bir yazarın iletişim bilgilerinin peşine düşebiliyor, kimi de yıllar önce aramızdan ayrılan bir yazarın imza…
