1 Nisan şakaları basılı ve dijital basının yanı sıra sosyal medyanın da sürdürdüğü bir gelenek.
Her yıl geleneksel şekilde gerçekleştirilen 1 Nisan şakalarının, bazı basın organları ya da sosyal medya kullanıcıları tarafından gerçeği yansıttığı sanılarak paylaşıldığına şahit olabiliyoruz.
Genellikle 31 Mart geceleri sosyal medya hesaplarımızdan “1 Nisan şakalarına / trollemelerine karşı temkinli olmakta fayda var.” çağrısında bulunsak da, 1 Nisan günü “bugün okuduğunuz haberlerin bazıları 1 Nisan şakası çıkabilir” uyarısında bulunsak da her yıl 1 Nisan oltalarına düşen kişi ve kurumlara rastlamıştık.
Geçtiğimiz yıllardan basının ve sosyal medya kullanıcılarının ciddiye aldığı ve gerçek sandığı absürt içerikli 1 Nisan şakalarından örnekler sunalım…
Süveyş’e 2. Kanalın Açılması
Guardian’ın Birleşmiş Milletler’in Süveyş Kanalı’na alternatif ikinci kanal projesi geliştirdiği iddiasını içeren “1 Nisan şakası”, gerçek sanılarak ülkemizden birçok haber sitesi tarafından birbiri ardına haberleştirilmişti.
Süveyş’e Alternatif İkinci Kanal Projesi Hazırlandığı İddiası
Filin Aslan Yavrusunu Taşıdığı Yılın Fotoğrafı
Filin bir aslan yavrusunu taşıdığı ana ait olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf, 2018 yılında Güney Afrika’daki Kruger Ulusal Parkı’na (Kruger National Park) ait bir sosyal medya hesabının yaptığı 1 Nisan şakasının konusuydu.
Dünyanın İlk Ayrılık Mektubu
Hyperallergic isimli internet sitesi tarafından yayımlanan, Liberty Üniversitesi’nden arkeologların Babil kralı Nabonidus’un, MÖ 6. yüzyılda yazdığı ayrılık mektubunu keşfettiği yönündeki haber 1 Nisan şakası olmasına rağmen, basın yayın organlarımızın birçoğu tarafından gerçek sanılarak yayımlanmıştı.
Dünyanın ilk ayrılık mektubu konulu 1 Nisan şakası trollemesini gerçek sanan Sputnik paylaşımı
Led Işıklı Silikonlu Meme İmplantı
“Lumen” adlı “led ışıklı silikonlu meme” ürünü iddiası aslında İsviçre merkezli faaliyet gösteren Lucerne Clinic adlı firma tarafından gerçekleştirilen bir 1 Nisan şakasıydı…
Rumelu Lukaku’nun Beşiktaş’a Transferi
İtalya Serie A ekiplerinden Inter’de forma giyen Belçikalı golcü futbolcu Romelu Lukaku’nun Beşiktaş’a geçmişte transfer olabileceğine dair bir demeç verdiği iddiası da Haber Kartalı adlı bir Twitter profilinin 1 Nisan şakasıydı.
Rumelu Lukaku’nun Beşiktaş’a Transferi Konulu 1 Nisan Şakası
Tokyo’da İnsan Eti Satan Restoranın Açılması
Gerçek addedilerek paylaşılan Japonya’da yasal olarak ilk defa insan eti satan restoranın açıldığı iddiasının kaynağı İspanyolca sahte haber üreten La Voz adlı internet sitesinde 2016 Temmuz ayında yayımlanan 1 Nisan şakasıydı.
Köpekbalığıyla Arkadaş Olan Balıkçının Hikâyesi
Arnold Pointer adlı Avustralyalı balıkçının takıldığı ağlardan kurtardığı 17 metre büyüklüğünde beyaz dişi köpekbalığının, serbest kalmasının ardından balıkçıyı iki yıldır yalnız bırakmadığı, nereye giderse gitsin takip ettiği ve yakalamaya çalıştığı balıkları korkuttuğu yönündeki anlatı aslında 2006 yılında bir Fransız balıkçılık dergisinde 1 Nisan şakası olarak yayımlanan hikâye idi.
1 Nisan şakası olan hikâyenin gerçek sanılarak “Balıkçı Bir Köpekbalığı Kurtardı, Serbest Kalınca Köpek Balığı Öyle Bir Şey Yaptı ki” başlığıyla seslendirilerek aktarıldığı görülebiliyor…
Taksim’de Doğalgaz Bulunması
2020 yılı 1 Nisanında Anadolu Ajansı’nın yayımladığı Taksim’de doğalgaz bulunduğuna dair haber -her ne kadar bazılarınca gerçek sanılsa da- aslında 1 Nisan şakasıydı.
Volkswagen’in İsmini Voltswagen Olarak Değiştirmesi
VolKswagen’in elektrikli araca yoğunlaşacağı ABD iştirakinin adını “VolTswagen” olarak değiştireceği iddiası firma tarafından gerçekleştirilen 1 Nisan şakasıydı…
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İstifa Etmesi
Can Ataklı, Tele1’deki “Gün Başlıyor” adlı programda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istifa ettiği iddiasıyla 1 Nisan şakası gerçekleştirmişti.
Can Ataklı (@can_atakli_), Tele1'deki "Gün Başlıyor" adlı programda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın istifa ettiği iddiasıyla 1 Nisan şakası gerçekleştirmiş. pic.twitter.com/Mv6HVtE8BG
— Malumatfuruş (@malumatfurusorg) April 1, 2021
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istifa kararı aldığı yönünde montaj tweetler dolaşıma sokulmuştu.
Tatil Edilen Okulların Gelecek Yıl Tekrar Edilmesi
1 Nisan günü dolaşıma sokulan; ancak, 1 Nisan şakası olarak oluşturulup oluşturulmadığı anlaşılamayan içeriklere de rastlamıştık.
Koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle ara verilen eğitimlerin gelecek yıl tekrar edileceği iddiası bunlardan biriydi…
Koronavirüs Salgını Nedeniyle Tatil Edilen Okulların Gelecek Yıl Tekrar Edileceği İddiası
Makarna Hasadı
1 Nisan 1957 günü BBC’nin yayınladığı İsviçre’de makarna (spagetti) ağaçlarından makarna hasat edildiğine yönelik 1 Nisan şakası, televizyon yaygınlaşmadığı günlerde bazı izleyiciler tarafından gerçek sanılmıştı.
Amberin Zaman’ın Gazeteciliği Bıraktığını Açıklaması
Amberin Zaman’ın 1 Nisan 2022 günü sabahı gazetecilik kariyerini sonlandırdığı yönündeki tweeti, gerçek sanılarak haberleştirilmişti.
Granül Rakı Satışı
Sosyal medyada birçok kullanıcının gerçek sandığı ODTÜ’de gizlilikle sürdürülen 11 yıllık AR-GE çalışmaları sonucunda üretilen “granül rakı” satışı da aslında Anason İşleri’nin 1 Nisan şakasıydı. Anason İşleri’nin internet sitesindeki “Bu gastronomi devrimini nihayet satışa sunuyoruz. Bir kavanoz granül rakıya (yaklaşık 2 adet 70 cl’lik rakı) sadece 50 TL karşılığında ulaşacaksınız” notunu içeren sayfadaki bağlantıyı tıklayanlar “1 Nisan” başlıklı bir sayfaya yönlendirilmişti.
Journo’nun Türkiye ve dünyada medyayı kandıran 1 Nisan haberlerinden 10’unu derlediği yazısına da göz atabilirsiniz…