Dünyanın Etrafını Dolaşan İlk İnsan Ferdinand Macellan Değil, Macellan’ın Kölesi ve Tercümanı Olan Zenci Henry’dir

 

Dünyanın etrafını dolaşan ilk denizci olarak Ferdinand Magellan bilinir. Ancak, bu bilgi yanlıştır. Dünyanın çevresini dolaşan ilk insan, Macellan’ın kölesi ve tercümanı olan Zenci Henry’dir. Dünya etrafında tek seferde ilk kez dolanan kişi ise Juan Sebastián Elcano ve geri kalan mürettebatıdır. Macellan, çıktığı dünya turunu aslında tamamlayamadı. Turunun yarısındayken öldürüldü. Fakat, bu yarım kalan tur ile birlikte dünyanın etrafını bir kişinin dolanmış olmasını sağladı. Bu kişi de 1511’de Portekiz’den Hint Okyanusu üzerinden Uzakdoğu’ya yaptığı seyahatte Malezya’daki köle pazarında satın aldığı Zenci Henry, bundan sonra yaptığı tüm seyahatlerde yanından ayrılmayan Zenci Henry oldu.

 

Macellan Dünyanın Etrafını Dolaşma Rotası

 

Macellan 1519 yılında dünya turuna çıktı. Sürekli batıya gitti. Bu seyahatinde 1920 yılında Macellan Boğazı’nı buldu. Atlas Okyanusu’ndan ismini verdiği Pasifik Okyanusuna geçerek 1521 yılı Mart ayında Filipin adalarına ulaştı. Ancak, burada yerlilerle çıkan bir çarpışmada öldü. Macellan’ın dünya turu yarım kalmış olsa da, Zenci Henry, 1511’de yaptığı yolculukla birlikte dünyanın etrafında dolanan ilk insan olma ünvanına erişti. 1511’de Zenci Henry Malezya’da satın alındığında Malezya’dan Lizbon’a seyahat etmişti. 1519’da ise Lizbon’dan Atlas Okyanusu üzerinden Büyük Okyanusu yani Pasifik Okyanusunu geçerek Filipinlere ulaşarak dünyanın etrafındaki tam turu yapan ilk kişi oldu.

Macellan öldükten sonra yolculuk devam etti. Komutan Yardımcısı Juan Sebastián Elcano’nun yönetiminde 1522 yılında dünya turu tamamlandı. Böylelikle Juan Sebastián Elcano ve 264 kişilik mürettabattan geri kalan 18 kişi, tek bir yolculukta dünya etrafında tur atan ilk insanlar oldular (Elcano’nun aile armasındaki dünyanın üzerinde “Primus circumdedisti me” yani “Benim etrafımı ilk sen dolaştın” yazmaktadır).

 

 

Dünyanın Etrafını Dolaşan İlk Denizci Olarak Zenci Henry Yerine Macellan’ı Tanıyanlar

Stephan Zweig’ın Macellan adlı kitabındakine benzer şekilde, tamamlayamadığı hâlde ilk dünya turunu Macellan’a atfetme hatasına düşen köşe yazarlarını aktaralım:

Radikal Gazetesi‘ndeki “Kainatta yalnız değiliz” başlıklı yazısıyla (26 Nisan 2014) Özgür Mumcu:

"1522 yani Macellan’ın ilk dünya turunu atıp nefes nefese gemisini İspanya’ya sürdüğü sene."

Sözcü Gazetesi‘ndeki “Gemilerde tarih var” başlıklı yazısıyla (14 Haziran 2015) Soner Yalçın:

"Macellan ise dünya turunu yapan ilk kaşifti."

Yeni Şafak Gazetesi’ndeki “Chavez”den Moro Müslümanlarına” başlıklı yazısıyla (9 Ekim 2012) Akif Emre:

"Dünyanın çevresini dolaşan ilk denizci Macellan, Filipinler"e geldiğinde karşılaştığı insanların Endülüs"teki Müslümanlara benzeyen bir inanca sahip olduklarını görünce Müslüman ve Arap zannederek bunlara Moro ismini vermişti."

Vehbi Kara, Bugün Gazetesi’nde 27 Aralık 2015 günü yayınlanan “Bir Gün Eksik Yaşamak” başlıklı yazısında Macellan gibi Dünya’nın etrafını dolaştığını öne sürmüş:

"Macellan ve denizci arkadaşları gibi bir gün az yaşamıştım. Hâlbuki roman kahramanları ise bir gün fazla yaşamışlardı. Eğer dünyayı bir defa enlemesine turlayıp kat ederseniz siz de bu durumu yaşarsınız. Üstelik gemide çalıştığım için maaşımı da 78 gün olarak almıştım. Kısaca söylemek gerekirse bir gün daha az yaşamış ve çalışmadığım halde fazladan 1 gün ilave edilmişti."

 

* John Lloyd ve John Mitchinson’ın Cahillikler Kitabı’ndan (sf. 177) istifade edilmiştir.

 

Yorumunuzu yazınız...