Penisilinin Mucidi Alexander Fleming’in Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill’in Hayatını Kurtardığına Dair Hikâye Gerçeği Yansıtmıyor
Bugünkü konumuz, son günlerde internet forumlarında tekrar dolaşıma giren penisilinin mucidi Alexander Fleming’in (1881-1955) Birleşik Krallık Başbakanı Winston Leonard Spencer Churchill’in (1874-1965) hayatını kurtardığına dair uydurma anlatı.
Bahse konu anlatı şu şekilde özetlenebilir:
“İskoçyalı bir çiftçi, bataklığa saplanmış ve boğulmak üzere olan bir çocuğu, kendi hayatını tehlikeye atarak kurtarmış. Çocuğun zengin babasının para teklifini reddeden çiftçi, oğlunun eğitim masraflarının karşılanmasına peki demiş. Fakir çiftçinin oğlu bu sayede okuyup doktor olmuş ve … penisilini bulmuş. Meğer adı Alexander Fleming’miş. Bu arada, zengin adamın oğlu da ünlü bir gazeteci-yazar-politikacı olmuş. Ancak, ağır bir pnömoniye yakalanmış, tam ölmek üzereyken … bir zamanlar hayatını kurtaran çiftçinin oğlunun keşfettiği ilaç sayesinde yaşamış. Sonra da 2.Dünya Savaşı sırasında İngiltere’yi kurtarmış. Meğer bu zengin çocuğunun adı da Winston Churchill’miş…”
“Fleming ve Churchill’in inanılmaz hayat hikayesi” başlığıyla sanal alemde aktarılan bu uydurma hikâyenin yaygın şekilde paylaşılan bir versiyonu şu şekilde:
iskoçya’da yoksul mu yoksul fleming adında bir çiftçi yaşardı. bir gün tarlada çalışırken bir çığlık duydu.
sesin geldiği yere koştuğunda, bataklığa beline kadar batmış bir çocuğun, kurtulmak için çırpındığını gördü. çocuk, bir yandan da avazı çıktığı kadar bağırıyordu.
çiftçi çocuğu bataklıktan çıkararak ölümden kurtardı.ertesi gün, fleming’in evinin önüne gelen gösterişli arabadan şık giyimli bir aristokrat indi.
çiftçinin kurtardığı çocuğun babası olarak tanıttı kendisini.– oğlumu kurtardınız, size bunun karşılığını vermek istiyorum, dedi.
yoksul ve onurlu fleming;
– kabul edemem! diyerek ödülü geri çevirdi.tam bu sırada kapıda çiftçinin küçük oğlu göründü.
– bu senin oğlun mu? diye sordu aristokrat.çiftçi gururla;
– evet! dedi.aristokrat devam etti;
– gel seninle bir anlaşma yapalım. oğlunu bana ver, iyi bir eğitim almasını sağlayayım. eğer karakteri babasına benziyorsa ileride gurur duyacağın bir kişi olur.
bu konuşmalar sonunda fleming’in oğlu aristokratın desteğinde eğitim gördü.
aradan yıllar geçti.
çiftçi fleming’in oğlu londra’daki st. mary’s hospital tıp fakültesi’nden mezun oldu ve tüm dünyaya adını “penisilin”i bulan sir alexander fleming olarak duyurdu.
bir süre sonra aristokratın oğlu zatürreye yakalandı.
onu penisilin kurtardı!aristokratın adı: lord randolp churchill’di…
oğlunun adı ise: sir winston churchill.
çiftçinin oğlu: sir alexander fleming’di…
Uydurma anlatının ilk izine ABD’de yayımlanan Coronet adlı derginin 1944 Aralık sayısının 17. ve 18. sayfalarında yer verilen Arthur Gladstone Keeney adlı ABD’li gazetecinin “Dr. Hayat Lurtaran” (“Dr. Lifesaver”) başlıklı yazısında rastlanıyor.
Her ne kadar yaygın şekilde paylaşılsa da söz konusu hikâyedeki Alexander Fleming’in bir çiftçinin çocuğu oluşu, St. Mary Hastanesi Tıp Fakültesi’nde eğitim alması ve penisilini bulması dışındaki tüm detaylar gerçek dışı.
Winston Churchill‘in ve Alexander Fleming‘in özgeçmişleri incelendiğinde, bahse konu anlatıya ilişkin herhangi bir bulguya rastlanamıyor.
II. Dünya Savaşı sürerken 1943 yılı Aralık ayında Tunus Kartaca’da zatürreye yakalanan Churchill, penisilinle değil “May and Baker Pharmaceuticals” adlı firma tarafından üretilen sulfadiazine (M&S) adlı ilaçla tedavi edilmişti (Allister Vale ve J.W. Scadding (2017). “In Carthage ruins: the illness of Sir Winston Churchill at Carthage, December 1943“. The journal of the Royal College of Physicians of Edinburgh 47(3):288-295. 2017 Eylül). (Winston Churchill’in doktoru Lord Moran’ın “Churchill: The Struggle for Survival 1945-60” adlı otobiyografik kitabı başta olmak üzere) Churchill’in tedavi sürecini konu edinen kaynaklarda penisilin kullanıldığına dair bir atfa rastlanamıyor.
Detaylı özgeçmişlerinde ya da herhangi bir kaynakta Winston Churchill’in İskoçya’da bataklıkta boğulurken kurtarıldığına dair bir iz bulunmuyor.
Alexander Fleming’in eğitim ücretlerinin Winston Churchill’in babası Randolph Churchill’in ödediğine dair de bir emare mevcut değil. Alexander Fleming’in tıp kariyeri izlemesini doktor olan ağabeyi Tom Fleming’in vesile olduğu biliniyor (Pauline M. H. Mazumdar (1984). “Fleming as bacteriologist: Alexander Fleming“. Science . 1984 Sep 14;225(4667):1140).
1874 doğumlu Winston Churchill ile 1881 doğumlu Alexander Fleming arasında 7 yaş bulunduğu göz önünde bulundurulduğunda, anlatının tarihsel açıdan tutarsız detaylar barındırdığı anlaşılıyor.
International Churchill Society ve The Churchill Project de yayımladıkları incelemelerde anılan uydurma anlatıdaki gerçek dışı unsurlara değinilmişti.
Winston Churchill ve Alexander Fleming Hakkındaki Uydurma Hikâyeyi Gerçek Sanarak Paylaşan Yazarlar
- Reha Muhtar – Vatan – “Hayatı iki defa kurtulan adam!..” – 2 Ocak 2013
- Durmuş Odabaşı – Habertürk – “Babalar ve oğullar üzerine…” – 16 Kasım 2014
- Mustafa K. Topaloğlu – hbrma.com – “Yapılan Herşeyin Bir Karşılığı Vardır” – 26 Mart 2021
- Tahsin Kurumahmutoğlu – brthaber.com – “Üç isim” – 19 Şubat 2017
- Necati Kayhan – gorunumgazetesi.com.tr – “Mario ve Anselmo (1)” – 21 Ekim 2014
- Yasemin Tümkaya – iskenderungazetesi.com – “Siyahız Yastayız…” – 10 Mart 2021
- Yusuf Öztan – mersinhaber.com – “Sağlık Çalışanlarına Saldırı” – 3 Haziran 2015
- Taner Akman – medyaege.com.tr – “İyilik Asla Karşılıksız Kalmaz” – 11 Kasım 2016
- Aysel Dural – burasiduzce.com – “Yaşayarak öğrenmek!” – 25 Mart 2011
1 Yorum
Evet, bu hikaye gerçektir. Alexander Fleming, 1928 yılında Penicillium notatum isimli bir küf mantarının bakteriler üzerinde inhibe edici etkisini keşfetti. Bu keşif, modern antibiyotiklerin temelini oluşturdu.
Hikaye şöyle devam eder: 1940 yılında, İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere Başbakanı Winston Churchill, Tunus’ta askeri birliklerin lideri General Harold Alexander’i ziyaret etti. Churchill, hükümetin sağlık bakanından aldığı tavsiyeye göre, seyahati sırasında meydana gelen bir solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle hastalandı.
Churchill’in doktoru, Fleming’in keşfettiği penisilin antibiyotiğini kullanmaya karar verdi. Ancak o dönemde penisilin üretimi çok sınırlıydı ve sadece İngiliz askerlerine yönelik bir acil durum programı çerçevesinde kullanılıyordu.
Churchill’in doktoru, General Alexander’in talebi üzerine, hastalığına iyi geleceği düşünülen penisilini sağlamayı başardı. Churchill, penisilin tedavisi sayesinde iyileşti ve hızla toparlandı.
Bu olay, Fleming’in penisilin keşfinin tıp tarihindeki önemini bir kez daha vurgulamaktadır.