“Köşe Yazarları ve Yanlış Bilgi: Malumatfuruş Sitesi Üzerinden Bir İnceleme” Başlıklı Bildiri

17-21 Nisan 2019 tarihlerinde Antalya’da düzenlenen 5. Uluslararası Akademik Araştırma Kongresi’ne (International Academic Research Congress – INES / İnsan ve Medeniyet Kongresi) sunulan Prof. Dr. Bünyamin Ayhan ve Arş. Gör Harun Dağ tarafından kaleme alınan “Köşe Yazarları ve Yanlış Bilgi: Malumatfuruş Sitesi Üzerinden Bir İnceleme” başlıklı bildirinin detaylarını paylaşalım istedik.

Bildiride, Malumatfurus.org‘da yayınlanan analizler üzerinden köşe yazarlarının köşelerinde paylaştığı yanlış bilgilere odaklanan çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmış. Türkiye’de köşe yazarlığının geçmişi ve bugününe değinildikten sonra medya ve yanlış bilgi ilişkisi aktarılmış. Ardından, Malumatfuruş’un Kasım 2018’den Mayıs 2019’a kadar geçen altı aylık süreç içerisindeki paylaşımları ele alınarak köşe yazarlarının yanlışlarına ilişkin bir analiz yapılmış.

Malumatfuruş’un ana odağını oluşturan köşe yazılarının toplumdaki yeri ve yanlış bilginin yayılımı konusunda oynadığı rol hakkında bildiride şu (yerinde) tespitlerin yapıldığını görüyoruz:

  • “Günlük hayatta yaşanan olaylarla ilgili okuyucu/izleyici/dinleyici/kullanıcı konumunda bulunan kitlelerin değerlendirme yapmasında yardımcı olan köşe yazarları, birçok alanda sahte/yanlış bilgiyi satırlarına taşımaktadır.”
  • “Köşe yazıları, haberler gibi medyanın en önemli unsurlarından biridir. Köşe yazarları, toplumu etkileme noktasında dikkatle ele alınması gereken bir konumdadır. Çünkü köşe yazılarında aktarılan herhangi yanlış bir bilgi toplumda olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir.”

Malumatfuruş’ta yayınlanan yazılar üzerinden yapılan içerik analizine ilişkin ise şu bulguların aktarıldığını görüyoruz:

  • Köşe yazarları tarihten bilim ve teknolojiye kadar birçok konuda yanlış bilgi paylaşmaktadır.
  • “Önemli satış rakamlarına ulaşan büyük gazetelerin köşe yazarlarının daha çok yanlışa düştüğü görülmektedir.”
  • Yanlış bilgilerin daha fazla yer aldığı gazetelerin ortak özellikleri ele alındığında, her birinin aşırı siyasallaşmış gazeteler olduğunu söylemek mümkündür. Gazetelerin yayın politikalarının aşırı siyasallaştığı ortamlarda köşe yazarlarının daha fazla hataya düştüğü görülmektedir.
  • Köşe yazılarındaki yanlış bilgilerin konu bağlamında dağılımına bakıldığında, tarih ile ilgili konular 20 hata ile ilk sırada yer alırken, bunu bilim ve teknoloji 17 ikinci, siyaset ise 11 hata ile üçüncü sırada takip etmektedir.
  • Konular bağlamında köşe yazılarındaki yanlış bilgiler incelenirken, intihalin de köşe yazarlarının en önemli sorunlarından olduğu görülmektedir. İnceleme neticesinde azımsanmayacak oranda köşe yazarlarının özellikle birbirlerinden intihal yaptığı tespit edilmiştir.
  • “En çok hataya düşen gazetelerin konulara göre dağılımı incelendiğinde, gazetelerin yayın anlayışlarıyla köşe yazarlarının düştüğü hatalar arasında bir paralellik olduğunu söylemek mümkündür.
  • Köşe yazarları özelinde en çok yanlışa düşenlere bakıldığında, Abdurrahman Dilipak, Hilal Kaplan ve Ahmet Hakan başta gelmektedir. Burada özellikle Dilipak ve Kaplan’ın ortak noktalarına bakıldığında, bir siyasal kanata yönelik radikalleşen bir tutum içerisinde olan yazarlar olmasıdır. Bu noktada siyasal anlamda radikalleşen yazarların daha çok yanlışa düştüğünü söylemek mümkündür.

Bildirgenin sonuç bölümü ise şöyle:

“Yanlış Bilgi medya metinlerinin her alanında ortaya çıkan en önemli sorunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Haber ve köşe yazısı yorum noktasında birbirinden ayrılmaktadır. Bu noktada köşe yazarlarından beklenen yaşanan gelişmeleri yorumlamalarıdır. Ancak burada köşe yazarlarının olayları yorumlarken birçok konuda yanlış bilgiye başvurdukları görülmektedir. Çeşitli gazetelerden birçok köşe yazarının topluma yanlış bilgi aktardığı gözlemlenmektedir. Sabah, Habertürk, Hürriyet gibi büyük gazetelerin bünyesinde yer alan köşe yazarlarının daha çok hataya düşmesi dikkat çekmektedir. Köşe yazarlarının yoğunlukla tarih, bilim ve teknoloji, siyaset ve din gibi konularda yanlış bilgi aktardığı görülmektedir.

Özellikle toplumun siyasal koşulları, köşe yazarlarının yanlışa düşme oranını etkilemektedir. Siyasal anlamda bir kargaşanın yaşandığı dönemde köşe yazılarındaki yanlışlık oranları da artmaktadır. Çalışmada, Türkiye’de genellikle siyasal anlamda sıkıntı yaşanan süreçlerde köşe yazarlarının daha çok hataya düştüğü gözlenmektedir. Köşe yazarları aktardıkları bilgilerle toplumda olumsuz sonuçlara yol açabilecek konumda bulunmaktadır. Buradan sebeple köşe yazarlarının toplumun olayları yorumlamasında yol gösterici konumunda olduğundan bilgileri aktarırken daha dikkatli davranması gerekmektedir.”

Bahse konu kongre kapsamında sunulan bildirilerin derlendiği e-kitaba buradan ulaşabilirsiniz.

Türkiye’de köşe yazarlığı ve yalan/yanlış haber-bilgi kavramlarını kavramsal bir çerçeveden sunan ve Türkiye’de köşe yazarlığının tarihsel açıdan gelişimine dair kısa bir özet sunan bildiride, Malumatfuruş’un yanlışlama incelemelerinin analiz edilmesinden kıvanç duyduk. Bünyamin Ayhan ve Harun Dağ’a da emekleri için şükranlarımızı sunarız.

 

Yorumunuzu yazınız...