Bugünkü konumuz, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) altın rezervi açısından diğer merkez bankaları arasındaki yeri…
Sabah yazarı Okan Müderrisoğlu, 27 Aralık 2022 tarihli “Kara Para Suçlaması ve Arkasındaki Tezgah” başlıklı yazısında “Bugün Merkez Bankamız, sahip olduğu altın rezervi ile dünyada ilk 5’e giriyor!” söyleminde bulunmuş.
Müderrisoğlu’nun bahsi geçen yazısından ilgili paragraf şöyle:
“Uluslararası rezerv toplamımızda altın stoku da önemli yer tutuyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı sırasında Berat Albayrak basiretli bir kararla, Türkiye’nin yurtdışındaki altın varlığını kademe kademe ülkeye getirdi. Bugün Merkez Bankası, yılsonu için 800 ton altın rezervi hedefine ulaşmak üzere. Bir bu kadar mühim husus da yaklaşık 150 ton altının doğrudan Merkez Bankası’nın sahipliğinde olması. Özetle… Bugün Merkez Bankamız, sahip olduğu altın rezervi ile dünyada ilk 5’e giriyor!“
TCMB, her ne kadar swaplar hariç net döviz rezervleri uzun süredir eksi seviyede seyretse de, son yıllarda altın rezervlerini önemli ölçüde artırdı. Ancak, bu performans Türkiye’yi altın rezervleri konusunda dünyada 5. değil 11. sıraya taşımış.
Altın, merkez bankalarının rezerv varlıkları arasında önemli ölçüde yer verilen ve rezerv yönetiminde önemli bir rol oynayan bir varlık.
2008/09 Küresel Finansal Kriz sonrasında gelişmiş ekonomilerin merkez bankalarının emsali görülmemiş parasal genişleme sürecine girmesiyle birlikte birçok merkez bankasının rezervlerinde altın varlıkları artırdığı görüldü. Bu trend 2022 yılında da devam etmiş.
Dünya genelinde merkez bankaları, 2022 yılında, ABD dolarının değerli metal karşılığıyla desteklendiği Bretton Woods Uluslararası Para Sistemi‘nin hâlen geçerli olduğu 1967 yılından bu yana emsali görülmemiş bir hızda altın rezervi biriktirmiş. Bu rezerv tahsis kararında ABD başta olmak üzere gelişmiş ekonomilerin yaşadığı enflasyon probleminin etkili olduğu düşünülüyor.
Son yıllarda yaptığı alımlarda dikkat çeken ülkemiz, 2022 yılında da en büyük altın alıcısı olarak öne çıkmış.
2022 yılı Kasım ayı başında açıklanan verilere göre TCMB, 2022 yılı Ekim ayında 9 ton daha altın satın alarak 2022 yılının ilk 10 ayında altın varlıklarını 103 ton daha artırmış. Bu satın alımla birlikte merkez bankamızın altın rezervleri 498 ton seviyesine yükselmiş (TCMB’nin bilançosunda aktif varlıklar arasında yer verilen altın mevcudu tamamı TCMB’ye ait olmamakla birlikte, ülkemizdeki bankaların zorunlu karşılıklar için TCMB’de tuttuğu altın varlıklarını da içermektedir).
TCMB’nin son açıklanan (23 Aralık 2022 tarihli) “Resmi rezerv varlıkları ve diğer döviz varlıkları” verisi incelendiğinde 27,280 milyon troy ons altın rezervinin bulunduğu notunun yer aldığı görülüyor (Rezerv metriklerinde uluslararası altın ağırlığı ölçüsü olarak 31,1 grama tekabul eden troy ons kullanılmaktadır).
Ülke merkez bankalarının raporlamalarını yansıtan Uluslararası Para Fonu (IMF) Uluslararası Finansal İstatistikler (International Financial Statistics – IFS) veritabanı kullanılarak Dünya Altın Konseyi (World Gold Council) Gold Hub tarafından yayımlanan 2022 yılı 3. çeyrek verilerine göre TCMB altın rezervi sıralamasında dünyada 11. sırada bulunuyor (IMF IFS verileri 2 aylık gecikme ile açıklanmaktadır).
2022 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla merkez bankalarının altın rezervlerine göre sıralaması şu şekilde:
