Kemal Kılıçdaroğlu’nun 14 Mayıs 2023 Seçimlerini Kazanması Hâlinde TOKİ’nin Kapatılacağı Vaadinde Bulunduğu İddiası Doğru Değil
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Antalya mitinginde yaptığı konuşmada Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Toplu Konut İdaresi’ni (TOKİ) kapatacağını söylediğini şu sözlerle ileri sürdü:
“Bay Bay Kemal TOKİ’yi kapatacakmış. Ya neyi kapatıyorsun. Benden önce TOKi’deki üretim sayısı 40 bin konut, şimdi ise 1 milyon 300 bin konutu biz yaptık. Bay Bay Kemal, bu millet TOKİ’yi sana yedirmez.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu iddiayı “Bay Bay Kemal TOKİ’yi kapatacakmış. Ya neyi kapatıyorsun.” ifadeleriyle ileri sürmüştü. pic.twitter.com/MvIlc5nrn1
Daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kemal Kılıçdaroğlu’nun Diyanet İşleri Başkanlığı’nı kapatacağı vaadini verdiği iddiasının doğruluk payının bulunmadığına değinilmişti.
Benzer şekilde, Kemal Kılıçdaroğlu’nun TOKİ’nin kapatılacağına dair bir beyanına rastlanamıyor.
Millet İttifakı’nın TOKİ’nin kapatılacağı yönünde bir vaadi bulunmuyor.
Millet İttifakı’nı oluşturan partilerin Ortak Politikalar Mutabakat Metni adlı belgelerinde TOKİ’nin asıl görevi olan sosyal konut üretimine odaklanmasının sağlanacağı vaadine yer verilmiş.
“Sosyal Politikalar başlıklı “Sosyal Yardımlar, Sosyal Hizmetler, Sosyal Güvenlik ve Çalışma Hayatı” alt başlıklı bölümde TOKİ’nin sosyal konut üretimine odaklandırılacağı taahhüdü şöyle aktarılmış:
“Toplu Konut İdaresi’nin asıl görevi olan Sosyal Konut üretimine odaklanmasını sağlayacak, bu amaçla ihtiyaç duyulan kaynakları tahsis edeceğiz.”
Konut ve Barınma başlıklı kısımda sosyal konut üretim taahhüdü şu şekilde zikredilmiş:
“Sosyal konut üretimini hızlandıracak, dar gelirli ailelerin kira öder gibi taksitlerle konut sahibi olmalarını ya da düşük bir bedelle kiralayabilmelerini sağlayacağız.”
Kentleşme başlıklı taahhütlerde sosyal konut üretimi vaadi şöyle sunulmuş:
“Ucuz ve kaliteli konut projeleri ile vatandaşlarımızın barınma sorununa rant odaklı değil, insan odaklı ve ihtiyaca göre çözümler üreteceğiz.”
Kemal Kılıçdaroğlu, 18 Eylül 2022 tarihinde yaptığı Twitter paylaşlarımında TOKİ’nin sosyal konut projelerini desteklediğini şu sözlerle ifade etmiş:
“Son dönemlerde TOKİ’nin Ankara, İstanbul, Şanlıurfa, Bilecik, Bingöl ve daha birçok ildeki ihaleleri iptal oldu. Çünkü müteahhitler ihaleye girmiyor. Sen de ben de biliyoruz bu sosyal konut projesiyle amacını Erdoğan. Ama ben bu işin başarılı olmasını istiyorum.
Halkımızın böyle bir projeye ihtiyacı var, siyasiler olarak, bu ihtiyacı karşılamaya mecburuz. Tekrar ediyorum, hazine garantisi ver. Destekleyeceğiz. Bir rezalet daha yaşansın istemiyoruz.
Ha sen yine git, medya görünümlü aparatlarına “Bay Kemal projeye karşı çıktı” haberi yaptır, sorun değil. Yeter ki bu iş olsun.”
Kemal Kılıçdaroğlu, 29 Nisan 2023 günü sosyal medya hesaplarından “Kiralar” başlığıyla yayınladığı ve barınma sorununa ilişkin çözüm önerilerini paylaştığı videoda TOKİ’nin asıl görevi olan sosyal konut üretimine odaklanacağını ve 5 yılda sosyal konutların sayısını tam 4 katına çıkarmanın hedeflendiğini söylemişti.
Konut fiyatları ve kiralardaki yüksek artışa dikkat çeken Kılıçdaroğlu, Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) amacı dışında kullanıldığını söyleyen Kılıçdaroğlu’nun söz konusu videosunda kullandığı ifadeler şöyleydi:
“Sevgili halkım, bu aralar hepimizi mahveden, darmadağın eden, soframızdaki ekmeğimizden eden kira konusu var. Tabii asıl sorun Türkiye’nin kangren olmuş barınma sorunu. 2002’de nüfusun yüzde 75’i ev sahibiyken bugün bu oran % 55’e düştü. Görüyor musunuz şu korkunç durumu?
Yeni jenerasyonlar asla ev sahibi olamıyor. Konut fiyatlarındaki artış, doları ikiye katladı. Maaşlarına sahte enflasyon rakamlarının bile altında zam alan çalışanların, hele milyonlarca asgari ücretlinin ev sahibi olması mümkün değil, hayal. Bir yıl içinde kiralar yüzde 197 arttı. Asgari ücret 8 bin 500 lira iken, bir evin kirası ortalama 7 bin 400 liraya çıktı.
Bütün bir ay gece gündüz çalış, yüklen, yüklen, yüklen; sonra kazandığın 3 kuruşun 2’si kiraya gitsin. Bu Erdoğan kapitalizmin altında böyle ezil. Türkiye’de evlenme yaşının yükselmesinden dem vuran saraylının, bu gençler bu kiraları nasıl ödeyecek sorusuna yanıtı yok. Çünkü sorunu yaratan kendisi. Konut sektörünü rant alanına dönüştürdüler. Çetelere buradan gelir ve servet transferi yaptılar. Çeteler sevinirken halk anayasal hakkı olan barınma hakkından bile yoksun bırakıldı.
Bakın, dramatik bir rakam söyleyeyim size. 1984-1999 arasındaki 15 yılda 1 milyon 139 bin 99 konut yapan TOKİ, son 20 yılda 506 bin 861 konut yaptı. Sizce konut sayısı neden bu kadar düşük? Çünkü TOKİ, konut dışında 5’li çetelere kaynak aktarmak için başka işlerde kullandılar. Açıkça söylemek gerekirse, orta sınıfı, hele hele yoksulları resmen unuttular.
TOKİ’yi de nefessiz bıraktılar. Konut, barınma, kira krizini çözmek için ikinci yüzyıl programını geliştirdik. Millet İttifakı iktidarında Toplu Konut İdaresi, asıl görevi olan sosyal konut üretimine odaklanacak. Bu kapsamda Türkiye’de asgari ücretle geçinen dar gelirli vatandaşı yuva sahibi yapacağız. Halk konutta oturan vatandaşın kirası asgari ücretin yüzde 20’si olacak. Ödenebilir konutta ihtiyaç sahiplerinin gelir durumlarına ve hane halkı büyüklüğüne uygun ödeme koşulları sağlanacak. Nihai hedef, 5 yılda sosyal konutların sayısını tam 4 katına çıkarmak.
Devlet, yerel yönetimlerle alt yapısı tamamlanmış arsa üretecek, evi olmayan vatandaşlara uygun ödeme koşullarıyla sunacak. Son olarak da; ister ayrımcı desinler, ister ırkçı desinler… Ne derlerse desinler. Halkımızın barınma sorunu çözülmeden tek bir yabancı bile konut satın alamayacak bu ülkede. Halkımın barınmak için ihtiyaç duyduğu gayrimenkulün zerresini yabancılara koklatmayacağım. Bu rezilliğe de son verilecek.
Artık kimse kendi yurdunda garip, öz vatanında parya olmayacak. Bir de tüm bunların üstüne sığınmacıları iki sene içinde kendi ülkelerine uğurladığımda, fiyatlar dengeyi bulacak. Ülkemizde ev sahipliği yeniden yüzde 75’lere gelecek.”
Kemal Kılıçdaroğlu, bahse konu videosunda 1984-1999 yılları arasındaki 15 senede TOKİ’nin 1 milyon 139 bin 99 konut yaptığını, son 20 yılda ise TOKİ’nin sadece 506 bin 861 konut yapabildiğini söylemişti. Kılıçdaroğlu’nun bu sözlerinin ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, TOKİ’nin 1984’te kurulduğunu ve 2002’ye kadar 18 yılda 143 bin bağımsız bölüm ürettiğini, 2002’den bu yana ise 1 milyon 200 bin konut ürettiğini açıkladı.
