İspanyolca “No Va” İfadesinin “Asla Yürümez” Anlamına Geldiği ve “Nova” Marka Araçların Latin Amerika’da Hiç Satılamadığı İddiası Doğru Değil
İspanyolca “ No va” ifadesinin “yürümez, gitmez, çalışmaz” anlamına geldiği, “Chevrolet Nova” markasının da “Chevrolet yürümez” anlamına geldiği, firmanın yaptığı bu pazarlama hatasının İspanyolca konuşulan ülkelerde Chevrolet Nova marka aracın satışının başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açtığı iddiası ünlü şehir efsanelerindendir. GM, “Chevrolet Nova” marka isminde bir değişikliğe Latin Amerika ülkelerinde gitmemiştir. İspanyolca “no va” “gitmez” anlamına gelirken, “nova” “yıldız” anlamına gelir. “Asla yürümez / asla gitmez” anlamına gelmesi için “no” ve “va” ifadelerinin arasına bir boşluk eklemek gerekir. Chevrolet Nova’nın Meksika ve Venezuela gibi Latin Amerika ülkelerinde oldukça iyi satış performansı sergilediği bilinmektedir.
Üniversitelerde pazarlama dersi alanların ya da marka özellikleri konusunda okuma yapanların mutlaka karşılaştığı klasik örneklerden biridir: ABD’li ünlü otomobil firması General Motors’un Chevrolet Nova (Star) marka otomobilinin İspanyolca’da “yürümez” anlamına geldiği için, İspanyolca 157 konuşulan ülkede özellikle Puerto Rico’da pazarlanamadığı, bunun üzerine General Motors’un bu markayı “Carilbe” olarak değiştirildiği iddiası.
Uluslararası arenada yeni pazarlara girişte marka isminin belirlenmesi hususunda yabancı dilden çevirmeler söz konusu olduğunda bazı ilginç farklılıkların ilginç sonuçlar doğurduğu biliniyor. Ancak, bu duruma örnek olarak sunulan “Chevrolet Nova”nın İspanyolca konuşan ülkelerin pazarına girişine dair anlatı, bir şehir efsanesidir.
İspanyolca’da “ Nova” ifadesinin “yürümez, gitmez, çalışmaz” anlamına geldiği, “Chevrolet Nova” markasının da “Chevrolet yürümez” anlamına geldiği, firmanın yaptığı bu pazarlama hatasının İspanyolca konuşulan ülkelerde Chevrolet Nova marka aracın satışının başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açtığı iddiası doğru değildir.
Otomobil dünyasının efsanelerinden Chevrolet Nova
İspanyolca “no va” “gitmez” anlamına gelirken, “nova” “yıldız” anlamına gelir. İspanyolca’da “nova”, İngilizce’de olduğu gibi aynı anlama gelir. “Nova”, İspanyolcada ve İngilizcede “yıldız” anlamına gelmektedir. “Nova” kelimesinin “gitmez” anlamına gelmesi için bileşenini oluşturan “no” ve “va” ifadelerinin arasına bir boşluk eklemek gerekmektedir.
İlaveten, Meksika devletinin petrol tekeli olan Pemex firmasının Meksika’da “Nova” markası ile akaryakıt satışı yaptığı bilinmektedir. Yani, “nova” markasının İspanyolca konuşan bir ülkede iddia edildiği gibi menfi karşılanması söz konusu olmamıştır.
Otomobil dünyasının klasik efsanelerinden olan Chevrolet Nova’nın Meksika ve Venezüela gibi Latin Amerika ülkelerinde iyi satış performansı gösteremediği iddiası doğru değildir. 1962 yılında ABD’de satışa sunulan orijinal Chevrolet Nova (Chevy II), 1972-1978 yılları arasında Meksika ve başta Venezüella olmak üzere diğer bazı İspanyolca konuşulan ülkelerde de satılmıştır. Chevrolet Nova’nın marka isminin Latin Amerika ülkelerindeki satışlarını iddia edildiği gibi menfi yönde etkilemediği, bu ülkelerdeki satış tutarlarının General Motors’un beklentilerini aştığı bilinmektedir.
“Nova” isminin negatif stigmasından etkilenerek GM’nin aracın marka ismini “Caribe”ye çevirdiği iddiası da sorunludur. Çünkü, Meksika’da satılan Caribe marka araç General Motors tarafından değil Volkswagen tarafından üretilmiştir.
Her ne kadar GM’nin tercüme hatasını fark ettikten sonra İspanyolca konuşan ülkelerdeki marka ismini “Nova” yerine “Caribe” olarak değiştirdiği iddia edilse de, GM, “Chevrolet Nova” marka isminde bir değişikliğe Latin Amerika ülkelerinde gitmemiştir. GM’nin Chevrolet markası çerçevesinde ürettiği “Caribe” isimli tek aracın “Camaro”ya benzer nitelik üretilen tek seferlik gösteri otomobili olduğu belirtilmektedir.
İspanyolca “Asla Yürümez” Anlamına Gelen “Nova” Marka Araçların Hiç Satılmadığını İddia Eden Yazarlar
Emre Aköz Sabah Gazetesindeki “‘Po-Man’ = ‘Popo-Adam‘” başlıklı 9 Ocak 2006 tarihli yazısında bu şehir efsanesini ülkemizde köşesine ilk taşıyan yazarlardan olmuştu:
"General Motors firması 1960'larda 'Chevy Nova' adını verdiği bir otomobil üretir. ABD'deki satışlar fena değildir. Ne var ki Latin Amerika ülkelerinde büyük bir fiyasko ile karşılaşılır: Nova satmamaktadır! Niye? Çünkü 'Nova' (nova) İspanyolca'da 'gitmez' demektir. Eh gitmeyeceğini kendisi söyleyen bir otomobili kim satın alır?"
Sabah Gazetesi Cumartesi ekinde “Otomobilin Şekli Değil İsmi De Önemli” başlıklı 28 Şubat 2015 tarihli yazısında Ufuk Sandık bu hataya düşenlerden olmuş:
"NOVA, LATİN AMERİKA'DA TUTMADI Bu örnekler arasında beni en çok güldüren 'Nova'... Amerikan Chevrolet'in efsane modeli Nova, 1962'de üretilmeye başlandı. Sadece Amerika'da değil, birçok ülkede de başarılı satış rakamlarına ulaştı. Nova, aynı başarıyı İspanyolca konuşulan Latin Amerika ülkelerinde yakalayamadı. Bunun nedeni ise İspanyolca'da Nova'nın anlamının 'gitmez' olması. Hiçbir Latin Amerikalı tüketici 'gitmez' isimli bir otomobili satın almadı."
Köşe yazarlarının yanı sıra marka ve pazarlama alanında akademik çalışma yapan birçok ismin bu hataya makalelerinde ve tezlerinde yer verdiğine de şahit oluyoruz. Örnekler şöyle sıralanabilir:
- Milli Eğitim Bakanlığı’nın “Pazarlama ve Perakende” başlıklı çalışması,
- Sema Gümüş’ün “Markaların Ulusal Düzlemde Yaratılması, Korunması Süreci ve Örnek Uygulamalar” başlıklı yüksek lisans tezi,
- Neslihan Öztürk’ün “Görsel kültür ve reklam etkileşimi: Pazar benzerliği, ürün kategorisi ve standartlaştırma açısından dergi reklamlarında Türkiye, İspanya ve İngiltere karşılaştırması” başlıklı yüksek lisans tezi,
- Gülkayır Irızbek Kızı’nın “Küresel işletmelerin marka yerelleşmesi: Coca-Cola Kırgızistan örneği” başlıklı yüksek lisans tezi,
- Hüsnü Ceyhun Alemdar’ın “Bütünleşik pazarlama işletme faaliyetlerinin çok uluslu işletmelerin küresel rekabet stratejilerindeki önemi” başlıklı yüksek lisans tezi,
- Azim Kazımov’un “Uluslararası pazarlamada pazarlama karması stratejileri” başlıklı yüksek lisans tezi,
- Rustam Umarov’un “Uluslararası pazarlarda dağıtım kanalları seçimi ve uygulama” başlıklı yüksek lisans tezi,
- Mustafa Kuruşçu’nun “Uluslararası pazarlara açılma sürecinde marka isminin etkisi: Kayseri ili uygulaması” başlıklı makalesi (Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 49, Ocak-Haziran 2017 ss. 155-187),
- Ayşegül Bayram ve Harun Büber’in “Uluslararası ticaret yapan bir işletmede dış çevre analizine ilişkin bir uygulama” başlıklı makalesi
