Ülkemiz gündeminde domuz eti satışı ya da tüketiminin hararetle tartışıldığı her dönemde domuzların eşini kıskanmayan tek hayvan olduğu iddiası da gündeme geliyor.
Domuz eti İslamiyet ve Yahudilik’te haram kabul edilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm’de etinin haram olduğu belirtilen tek hayvan domuzdur. Domuz etinin tüketilmesi Bakara (2/173), Nahl (16/115), Mâide (5/3) ve En‘âm (6/145) surelerindeki ayetlerle haram kılınmıştır. Domuz, Tevrat’ta yenilmesi yasak olan hayvanlar arasındadır. Tevrat’ın hükümlerine de uymak durumunda olsalar da Hristiyanlar, (İslamiyete göre tahrif olduğuna inanılan) mevcut İncil’lerde domuzun haram kılındığına dair açık bir hükmün yer almaması nedeniyle, domuz etini tüketmektedir. |
İslamiyet’in domuz etini haram kabul etmesinin gerekçesi / gerekçelerinden biri olarak domuzların eşini kıskanmamasının öne sürüldüğü görülüyor. Domuzların eşini kıskanmayan tek hayvan olduğu iddiasından hareketle domuz eti tüketenlere yönelik “eşini / sevgilisini / partnerini kıskanmama” ithamında da bulunulduğuna şahit olunuyor.
Son günlerde, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan tağşiş ve taklit listesinde Köfteci Yusuf’un 2 şubesinde satılan ürünlerde domuz eti saptandığının duyurulmasıyla bu iddiayı yeniden gündeme taşıyan paylaşımlardan örnekler şöyle sunulabilir:
Aybars Han (@AybarsHan__): “İslamiyette Domuz Eti Neden Haramdır? İnsan Sağlığına Ne Gibi Zararları Var? Öncelikle domuz hayvanı, dişisini kıskanmayan tek hayvan olarak bilinmektedir.Eğer bir kişi domuz eti yerse eşini kıskanmama özelliği alacağı için tarih boyunca pek çok kesim domuz etini yememiştir.”
Kumandan (@KumandanRte): “Domuz’lar, yapıları nedeniyle kafalarını tam yukarı kaldıramaz, hep kafaları çamurda gezerler. Örneğin; havada uçan uçak,helikopter,İHA, SiHA yerli ve milli ne varsa asla göremezler. Pislikle beslenirler ve bu yüzden pis bir sıfatları vardır. Ayrıca eşlerini de hiç kıskanmazlar.”
Çiftleşme davranışlarına ilişkin literatür sınırlı olsa da yapılan çalışmalarda domuzların tek eşli değil çok eşli olduğu, eş koruma ve sahiplenme özelliklerinin bulunmadığı aktarılmaktadır (Evcilleştirilmiş domuzların başka türlere karşı da kıskançlık gösterebildiği, duygusallık söz konusu olduğunda domuzların diğer türlerden geri kalmadığı biliniyor).
Evcilleştirilmiş ve yabanî domuzlar ana erkil temelli gruplar hâlinde yaşamaktadır. Genellikle yaklaşık sekiz birey içeren domuz grupları tipik olarak 2-4 dişi domuz ve 1-9 yavrudan oluşmaktadır. Erkek domuzlar ise genellikle hayatını yalnız idame etmektedir. Dişi domuzlar normalde yılda iki kez östrus döngüsüne girmekte ve 2 kez yavrulamaktadır.
Yaban domuzlarında sadece kış aylarının başlarında gerçekleşen çiftleşme mevsiminde erkek domuzlar dişilerle temas halinde olmaktadır. Evcil domuzlarda kızışma için belirli bir dönem söz konusu değildir (Pedersen LJ. (2007). “Sexual behaviour in female pigs“. Horm Behav. 52(1):64-9).
Erkek yaban domuzları dişilere erişmek için aktif olarak rekabet etmektedir (H. B. Graves (1984). “Behavior and Ecology of Wild and Feral Swine (Sus Scrofa)“. Journal of Animal Science, Volume 58. Issue 2. Sf: 482–492). Ancak kızışma hâlinde olmayan (anestrous) dişi domuzlar için erkek domuzlar rekabet etmemektedir. Kızışma hâlindeki (oestrous) dişi domuzlar farklı erkek domuzlarla üremek için yakınlaşabilmektedir (J. P. Signoret B. A. Baldwin D. Fraser E. S. E. Hafez (1975). “The behaviour of swine“. In ESE Hafez (Ed.). Behaviour of Domestic Animals. Baillière Tindall. London. Sf: 295–329).
Domuzlarda eş koruma veya harem oluşturma gibi davranışlar belirgin değildir. Domuzların harem oluşturma, postkoital koruma, çiftleşmeden sonra dişi tarafından kabul edilmeme özelliklerinin bulunduğuna dair bir kanıt bulunmamaktadır. Evcil dişi domuzlar farklı erkeklerle kolayca çiftleşip farklı babalardan yavrulamaktadır (David Fraser, D.L. Kramer, E.A. Pajor, D.M. Weary (1995). “Conflict and cooperation: sociobiological principles and the behaviour of pigs“. Applied Animal Behaviour Science. Volume 44 / 2–4. Sf: 139-157).
Ancak bu durum, eş koruma davranışını göstermeyen tek hayvanın domuz olduğu anlamına gelmez.
Domuzlara benzer şekilde sığırlar, koyunlar, keçiler, geyikler çiftleşme için rekabet etse de eş koruma davranışı sergilemez.
Hayvanların bir bölümü tek eşli olarak bilinir.
Kuğular, penguenler ve bazı kuş türleri tek eşli olup, eşleri ölse de ya da eşlerini kaybetseler de başka bir eşle birlikte olmazlar.
Hayvanların önemli bir bölümü ise çok eşlidir. İnsanlar gibi evlilik bağı bulunmayan hayvanların çoğu yaşamlarının tamamını tek bir eşle geçirmez.
Tek eşli olarak bilinen bazı hayvan türleri ise üremek için hayat boyu tek partnere bağlı kalmayabilir, tek eşli olsa da farklı partnerlerle çiftleşebilmektedir.
Örneğin, kuş türlerinin %92’si sosyal olarak tek eşli olmasına rağmen, farklı partnerle çiftleşme kuşlarda yaygın bir üreme stratejisidir.
Dişisi ve erkeği ayrı yaşayan hayvan türlerinde eş koruma, sahiplenme (kıskanma) davranışları görülmez. Domuzlara benzer şekilde, çift veya sürü olarak yaşamayan, erkeği ve dişisi yalnız yaşayan hayvan türlerinde de bu durum söz konusudur.
Hayvanlarda hayatta kalma ve soyun devamı içgüdüsü baskındır. Hayvanların erkeği de dişisi de üreme fırsatlarını en üst düzeye çıkarmaya çalışmaktadır. Sosyal hayvan gruplarının çoğunda, dişiler bir cinsel döngü içinde birden fazla erkekle çiftleşmektedir (Ulises Aguilera-Reyes vd. (2006). “Multiple mating and paternity determinations in domestic swine (Sus scrofa)“. Animal Research. 55 (5). Sf: 409-417).
Çok eşli erkek hayvanların eşlerini koruma davranışı da dominasyon ve sahiplikle ilgilidir.
Doğada kendi yavrusuyla çiftleşen hayvanlar da mevcuttur. Doğurduğu buzağıyla çiftleşen inek gibi…
“Eş” kavramı olmayan birçok hayvan mevcutken domuzların eş koruma özelliğinin bulunmaması gerekçe gösterilen söylemin aynı özelliği haiz tavuk, kuzu, inek, boğa gibi hayvanların etinin tüketimi için göz ardı edildiği söylenebilir.
Ayrıca, İslâmî kaynaklarda domuz etinin haram addedilmesinin gerekçesi olarak “eşini kıskanmama” gibi bir özelliğin zikredilmediği de not edilmelidir.
Bir insanın etini yediği hayvanın huyunu alması şeklindeki mantıksız söylemin ise bir izahı yok.