Category

Doğrulama / Yanlışlama

Category

Sosyal medyada gerçek sanılarak paylaşılan, bilyelerin bir mekanizma içerisinde sürekli hareket ettiği videolara değineceğiz. Sosyal medyada gerçek sanılarak paylaşılan, bir bilyenin (fizik kurallarına aykırı) sürekli devinimini yansıtan video aslında VFX sanatçısı Daisuke Fujikawa’nın dijital tasarımı. https://twitter.com/cobalt_kura/status/1384863454394306564 Daisuke Fujikawa, videoyu CGI ile ürettiğini belirtmişti. …

asik veysel satiroglu

Âşık Veysel’in Başka Bir Erkekle Kaçan Eşinin Çorabına Para Koyduğu Yönündeki Anlatı  Âşık Veysel Şatıroğlu’nun (25 Ekim 1894-21 Mart 1973) eşi Esma’nın altı aylık çocuğunu bırakıp başka bir erkekle kaçacağını bildiği hâlde sesini çıkarmadığı ve ihtiyaçlarını karşılaması için eşinin ayakkabısına (çorabına / çarığına) para koyduğu yönündeki bir “hikâye” anlatılagelmekte.…

yuri gagarin valentina tereskova

Paylaşılan Fotoğrafta Görülen Sovyet Kozmonot Yuri Gagarin Değil, Valentina Tereşkova Son günlerde yayımlanan içeriklerde karıştırılan kozmonot fotoğraflarına değineceğiz. Sputnik Türkiye, Halk TV, Artı Gerçek, Yeni Yaşam Gazetesi gibi haber girişimlerinin Uzay Vakfı’nın Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından uzay çalışmaları yürüten yaklaşık 160 kuruluşun katılımcı olduğu “Yuri’nin Gecesi” adlı bağış etkinliğinin…

nazım hikmet cezaevi

* Dr. Ceyhun İrgil tarafından kaleme alınmıştır. “Yiğidim Aslanım” Nazım’ın Öyküsü… Herkesin dinlediğinde gözyaşlarını tutamadığı, insanın içinden geçen, yüreğini delen Zülfü Livaneli’nin “Yiğidim Aslanım” destanlaşan ağıt şarkısının öyküsü Bursa’dan başlar. Bedri Rahmi’nin bestelenen şiirinin orijinalinde ilk sözcük “Bursa”dır. Bursa’nın ufak tefek yolları Ağrıdan sızıdan tutmaz elleri Tepeden tırnağa şiir…

putin ayi photoshop

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ayıya Bindiği Anı Yansıttığı Sanılarak Paylaşılan Görseller Dijital Düzenleme İçeriyor Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “fotoşop” yardımıyla bir ayıya bindirildiği görseller sosyal medyada yaygın şekilde paylaşıldığı herkesin malumu. Söz konusu görsel, Vladimir Putin’in 2009 yılında Sibirya tatilinde kaydedilen at üstündeki fotoğrafı…

Walt Disney Company CEO’su Bob Chapek’in Kaliforniya’daki Evinde İnsan Kaçakçılığı Suçlamasıyla Tutuklandığı İddiası Doğru Değil Kurgu içeren, gerçeği yansıtmayan hiciv ve parodi odaklı metinler sosyal medya kullanıcıları tarafından sıklıkla gerçek addedilebiliyor. Bu durumun son örneklerinden birine Walt Disney Company’nin CEO’su Bob Chapek’in insan kaçakçılığı suçlamasıyla California’daki evinde tutuklandığı iddiasında…

nusret mayin gemisi

Çanakkale destanının simgelerinden Nusret Mayın Gemisi, 7 Mart 1915 tarihinde Çanakkale Boğazı intikal rotalarına döktüğü mayınlarla dünya tarihinin önemli dönüm noktalarından birine ismini altın harflerle yazdırmıştı. Almanya’nın Kiel şehrinde 1911 yılında inşa edilen ve 1913 yılında dahil edildiği donanma envanterinde uzun yıllar boyunca hizmet verdikten sonra 1962 yılında Kaptan…

havada çarpışan kurşun

Paylaşılan Görseldeki Mermilerin Çanakkale Savaşı Esnasında Havada Birbiriyle Çarpıştığı İddiası Siperler arasındaki mesafenin birkaç metreye kadar düştüğü Çanakkale’de mermilerin havada birbiriyle çarpışması mümkün. Ancak, müzelerde sergilenen birbirine girmiş vaziyetteki bazı mermilerin ateşlenmemiş dahi olduğu anlaşılıyor. Bugünkü yazımızda Çanakkale Savaşı’nda iki merminin havada birbiriyle çarpıştığı iddiası ile paylaşılan görseller hakkında…

ayetel kursi kavsagi

“Ayetel Kürsi Kavşağı” Tanımıyla Sosyal Medyada Paylaşılan Trafik Kazalarının Kıl Payı Önlendiği Yoğun Kavşak Videosu Görsel Efekt İçeriyor “Okunmuş dört yol ağzı”, “Yasin-i Şerif kavşağı” ya da Ayet-el Kürsi kavşağı” gibi notlarla sosyal medya platformlarında paylaşılan videonun arka planına değineceğiz… https://twitter.com/malumatfurusorg/status/1172584625673256962 Videonun İzlesene’ye “Dört yol ağzı trafikte…

doktor stetoskop

Doktorlar Hakkındaki Metin Bülent Eczacıbaşı’ya Değil Yılmaz Özdil’e Ait Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı’ya ait sanılarak “Mesleğin doğuştan çekiciliği var” cümlesiyle başlayan ve “BÜLENT ECZACIBAŞI’NDAN TOKAT. Anlayana elbette” notuyla paylaşılan metin aslında Yılmaz Özdil’in 1 Şubat 2018 tarihli “Türk Tabipler Birliği” başlıklı köşe yazısı. Yılmaz Özdil’in Sözcü…

fatih sultan mehmet cicek

İstemem Adıyla Bilinen Şiirin Fatih Sultan Mehmet Tarafından Kaleme Alındığı İddiası Doğru Değil Bugünkü yazımızda Fatih Sultan Mehmet’e (1432-1481) ait olduğu iddiasıyla her platformda yaygın olarak paylaşılan “İstemem” şiirine değineceğiz. İSTEMEM Sen kokmayan gülü neyleyim, Neyleyim sensiz baharı? Sen doğmayan günü neyleyim, Neyleyim sensiz ben dünyayı? …

tabuttan kacti trolleme

Her gün basına ve sosyal medyaya, gerçekleşmesi pek ihtimal dahilinde olmayan birçok absürt durum ve iddia yansıyor. Bu garipliklerin etkisiyle sosyal medyada paylaşılan trollemeler de gerçek zannedilebiliyor. Öldüğü sanılan şahsın cenaze aracından kefeniyle kaçtığı iddiasını içeren paylaşım da bunlardan biriydi. Bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından gerçek sanılan Cihat Duman’ın…

ceset sigara

Cesetler Arasında Sigara İçen Kişinin Görüldüğü Videonun Ukrayna’da Rusya’nın Saldırılarına Karşı Kurgulandığı İddiası Doğru Değil Daha önce, Ukrayna ile ilgisi bulunmayan görüntülerin bağlamından kopartılarak “sahte yaralı” algısı oluşturmak adına girişilen çabayı yansıttığı iddiasıyla kullanıldığına daha önce değinmiştik. Yayılmadığımız bir incelemede, videoda yerde ceset torbası örtülü kişilerin Rusya’nın işgalinin ardından…

kalp krizi

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin kalp kası iltihabına ve kalp krizlerine yol açtığı, Ukrayna’daki olaylardan etkilendikleri için insanlar kalp krizi geçirdiği iddiası, bir internet sitesinin kurgusu Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde yayımlanan parodi / hiciv içerikli metinlerin gerçek sanılarak sosyal medyada paylaşıldığına şahit oluyoruz. Bunlardan biri, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal harekâtından etkilenen insanların…

Videonun Telefonda Vefat Eden Sahibinin Videosunu Gören Kedinin Tepkisini Yansıttığı İddiası Doğru Değil Gün geçmiyor ki kurgu hikâye uydurmada ya da paylaşmada mahir olan etkileşim avcısı sosyal medya kullanıcıları gerçeği yansıtmayan bir içeriği aktarmış olmasın. 2018 yılında haber sitelerinde, internet forumlarında ve sosyal medyada büyük ilgi çeken, yaşamını yitiren…

kudus 1920 kontrol

Fotoğrafın 1920 Yılında İşgal Altındaki İstanbul’da İngiliz Askerlerinin Medrese Öğrencilerinin Üzerini Aradığı Ana Ait Olduğu İddiası Doğru Değil İstanbul’un işgal altında olduğu yıllarda İngiliz askerleri tarafından sivil halka yönelik üst aramasını yansıttığı iddiasıyla sosyal medyada, internet sitelerinde ve forumlarda paylaşılan görsel şu şekilde: İnternet forumlarında “işgalci ingiliz…

istanbul isgal kuvvetleri karakoy 1919

İstanbul’un İşgali Sırasında İşgal Ordularının Geçit Töreninde Yer Alan Askerler Yunan Ordusundan Değil İşgal birliklerine bağlı askerler Karaköy Meydanı’nda Yüksek Kaldırım önünde dizili olduğu hâlde arkalarındaki binalarda Yunan bayraklarının görüldüğü fotoğraf karesi şu şekilde: İstiklâlsiz günlerde İstiklâl Caddesi’nde İtilaf Devletleri askerleri Yunan bayraklarının etkisiyle bazı sosyal medya…

marlboro paketi

“Marlboro’nun tutulma hikâyesi” ya da “Marlboro’nun iflastan kurtulma stratejisi” gibi başlıklarla sunulan, zor durumdaki Marlboro’nun boş sigara paketlerini uçaktan tüm şehre atarak popülerlik kazanarak işlerinin kötüye gidişini tersine çevirdiği anlatılan hikâyeyle karşılaşmış olabilirsiniz… Marlboro’yu finansal sıkıntılarından kurtaran mucizevî adımın Philip Morris tarafından akledildiğini ileri süren anlatı yıllar önce bu…

mariupol kanuni sultan suleyman camii

Rusya’nın Ukrayna’nın Mariupol Şehrindeki Kanuni Sultan Süleyman Camiini Vurduğu İddiası (İşbu Yazı Tarihi İtibarıyla) Doğru Değil Rusya’nın içinde çocuk ve yetişkin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sığındığı Mariupol’deki bir camiyi bombaladığı iddia edilmişti. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, vurulan caminin Mariupol’deki Kanuni Sultan Süleyman Camisi olduğunu açıklamıştı. Ukrayna Birinci Dışişleri Bakan…

oldurulen rus askerinin kunyesi

Fatih Çekirge, Hürriyet’teki 13 Mart 2022 tarihli “Künyenin esrarı” başlıklı yazısında Ukrayna’da öldürülen bir Rus askerinin künyesindeki numaranın peşine düşmüştü. Künyedeki telefon numarasını arayan Fatih Çekirge karşısına Suriye’den banttan Arapça konuşan birisinin çıktığını yazmıştı. Ancak Çekirge, yazısında hatalı bir yorumda bulunmuştu: “UKRAYNA şehir polisi, öldürülen bir Rus askerinde künye…