“Bir Toplum Gerçeklerden Ne Kadar Uzaklaşırsa Gerçeği Söyleyenlerden O Kadar Nefret Eder” Sözünün Sahibi

“Bir Toplum Gerçeklerden Ne Kadar Uzaklaşırsa, Gerçeği Söyleyenlerden O Kadar Nefret Eder” Sözünün George Orwell’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil

“Hayvan Çiftliği” ve “1984” adlı 2 ünlü eseri ile tanınan 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen kalemleri arasında yer alan gazeteci ve yazar George Orwell’e (1903 – 1950) ait sanılarak paylaşılan “Bir toplum gerçeklerden ne kadar uzaklaşırsa; gerçeği söyleyenlerden o kadar nefret eder” (“The further a society drifts from the truth, the more it will hate those who speak it“) sözünü ele alacağız.

Toplumların kendi kurguladıkları algıya karşı gelen hakikatleri dile getirenlerden hazzetmediği, akıntıya karşı yüzen kişilerin toplumların inandıklarının gerçek olmadığını hatırlatmasından hoşlanmadığı gerçeğini vurgulayan mezkûr sözün sahipliğini George Orwell’e izafe edenler şöyle örneklenebilir:

“Bir toplum gerçeklerden ne kadar uzaklaşırsa, gerçekleri söyleyenlerden de o kadar nefret eder.” sözü sanılanın aksine George Orwell’e değil yazar Selwyn Duke’e ait.

George Orwell’e ait metinler içinde bu yönde bir sözün varlığına rastlanamıyor. University College London The George Orwell Archive üzerinde yapılan taramada söz konusu söze dair bir aktarım bulunamıyor.

Sözün ilk izi, Selwyn Duke’un renewamerica.com adlı internet sitesinde yayımlanan “Stopping truth at the border: banning Michael Savage from Britain” başlıklı 6 Mayıs 2009 tarihli yazısında görülüyor. Orwell’den bahseden yazıda, anılan söz Orwell ile ilişkilendirilmemiş. Selwyn Duke, sözün Orwell’e değil şahsına ait olduğunu söylemişti.

Orwell Topluluğu (Orwell Society) yetkilisi Benedict Cooper, Reuters’a konu ile ilgili yaptığı açıklamada bahse konu sözün yanlışlıkla Orwell’e atfedildiğini belirtmiş.

Görüşlerini aforizma ile desteklemeye çalışırken alıntıladıkları ifadelerin gerçek sahibini yanlış aktaran yazarlardan tespit edilebilenler şöyle sıralanıyor:

• Abdulbaki Erdoğmuş – Independent Türkçe – “Adaletsizlik yıkım getirir!” – 8 Ağustos 2020
• Melih Aşık – Milliyet – “Sağlık” – 22 Nisan 2021
• Murat Aksoy – Artı Gerçek – “Nefret edilmek değil anlaşılmak istiyoruz” – 11 Haziran 2019
• Sinan Temel – Çelikhan Haber – “Dünyanın Ahvalini Soracak Olursanız…“
• Hicri İzgören – Yeni Yaşam – “Nefret Söylemi” – 11 Haziran 2020
• Hikmet Kızıl – KahtaNews – “PCR Ve Aşı Dayatmaları Gölgesinde Türkiye!” – “14 Eylül 2021
• Ümit Aktan – Habertürk – “Üç kuruşun hesabı bal gibi yapılır..” – 24 Haziran 2015
• Recai Şeyoğlu – Boldmedya – “Annem mi Laiklik mi” – 12 Nisan 2021
• Reşit Akdağ – Ordu Vizyon – “İnsan Neydi?” – 8 Ağustos 2020
• M. Emin Elagöz – Elbistanın Sesi – “Etkileyen Derin Sözler” – 3 Haziran 2016
• Müge İplikçi – Vatan – “Uzak gerçekler” – 7 Aralık 2014
• Zeki Özer – Güneydoğu Güncel – “Toplumun oksijenini kesmeyin!” – 8 Temmuz 2021
• İbrahim Eroğlu – Batman Burada – “Negatif Yaratıkların Cehennemi” –
• M. Nafiz Koca – Ajans23 Haber Merkezi – “Ah Sermin Balık Ah, Memleketi Düşürdüğün Duruma Bak” – 20 Kasım 2014
• Ümit Zeynep Kayabaş – Diriliş Postası – “Kadın ve aile…” – 7 Şubat 2020
• Ekrem Arpak – Urfa Haber – “Felaket” – 7 Nisan 2019
• Ali Kutlu – Ordu Olay – “Fikri Sönmez ve Bir Şehrin Hikâyesi 3” – 5 Ekim 2019
• İrfan Aktan – Duvar – “Ahmet Şık: Ben kimsenin kahramanı değilim” – 27 Temmuz 2018
• Memduh Bayraktaroğlu – Korkusuz – “Önünde sonunda para devalüe edilecektir…” – 30 Ocak 2021
• Mehmet Özata – Osmancık Haber – “Her Şey Beyinde Başlar / Aklınızı Başınıza Toplama Kılavuzu (Mümin Sekman)” – 27 Mart 2021
• Atilla Köprülüoğlu – Denizli Ekspres – “Dün; Gazeteciler Günüydü!” – 11 Ocak 2020
• Cenk Mutluyakalı – YeniDüzen – “‘Göbek bağı’ neresi?!” – 19 Ekim 2013
• İlhan Vardar – Görünüm – “CHP’de Aday Belirleme” – 7 Mart 2015
• Güngör Arslan – Ses Kocaeli – “Utanmayın, Korkun!” – 15 Nisan 2020
• Hakan Çitmen – Kayseri İlkhaber – “Sahipsiz Millet! Celladına Aşık Köleler…” – 6 Temmuz 2021
• Serdar Filiz – 7×24 Kocaeli – “Tıbbi atık mı siyasi atık mı?” – 26 Eylül 2020
• Yusuf Dereli – TR724 – “Erdoğan’ın 3 Cümlesi ve Rejimin Gerçek Çıkmazı” – 9 Nisan 2021

Bennett imzalı “rahatsız eden gerçekler (“an inconvenient truth”) ve “mutlu eden yalanlar” (“a reassuring lie”) temalı anlamlı karikatür ile yazıyı bitirmiş olalım…