“Türk Solu Geç Kalkar Çünkü Sabaha Kadar İçmiştir” Sözünün Oğuz Atay’a Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
Doğum gününde Oğuz Atay’ın kitabında alıntıladığı için şahsına sahipliği izafe edilen “Türk solu sabah geç kalkar, çünkü sabaha kadar içerler” sözüne değineceğiz.
Anılan söz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2012 yılında Başbakanlığı döneminde grup toplantısında Cumhuriyet Halk Partisi’ni eleştirirken “Türk solu geç uyanır çünkü, sabaha kadar içerler” sözünü Oğuz Atay’a ait olduğu iddiasıyla alıntılamasıyla tekrar gündeme gelmişti.
Sosyal medyada bahse konu ifadelerin Oğuz Atay’a atfedilerek paylaşıldığı görülüyor:
Oğuz Atay’ın Günlük‘ünde bir eleştirmenden alıntıladığı “Türk solu geç kalkar çünkü sabaha kadar içmiştir.” sözünün ona ait olduğu zannedilerek paylaşıldığını görüyoruz.
Oğuz Atay, bu sözü alıntı olarak şöyle kullanmıştı:
“5 Ocak 1975
(…) İlerici, gerici her türlü akımların tekelini ellerinde tutan bir küçük yarı-aydın çetesi, yıllardır kendini yenileme gereğini duymadığı için bugün artık yerini kaybetmemek için ancak bezirgân oyunlarıyla ayakta durmaya çalışmaktadır. Yıllardır halkı ve aydın potansiyelini hor gördüğü için kendini geliştirmek için parmağını oynatmamıştır. Bugün haksız olarak gasp ettikleri yerler gerçek sahiplerini beklemektedir. Halkın evrensel ruhuna inanan, onu derinliğine tanımaya çalışan gerçek bir aydın topluluğu bu kültür gangsterlerinin yerini almazsa toplumun, çağın çok gerisinde kalacaktır Türk edebiyatı. Birbirlerine ödül dağıtan, oyunun kurallarını bozmaya cesaret edemeyen bu kuru kalabalık aslında tek bir kütledir; ilericilik-gericilik kavgası görünüşte bir çekişmedir. İlericiler, yerlerinde kalmak için değil namuslu bir sosyalistin, sahtekâr bir bezirgânın yapmayacağı oyunlarla uğraşırlar, kendilerini övenlere pay verirler. Ne yazık ki halkın değerlerine sahip çıkmaya çalışanlar da -kendilerine bir isim vermedikleri halde- gerici ya da sağcı denilen ve orta çağın karanlığında yaşayan zavallılardır. Sanat sanat içindir- sanat toplum içindir kısır çekişmesine karşı sanat insan içindir parolasıyla çıktıkları halde insanın, gerçek insanın farkında değillerdir. Gerçekten ‘korkak bir karanlık içinde’dirler. Yaşamaktan, eğlenmekten korkarlar. İnsanı, özellikle kadını tanımaktan korkarlar. Dünya nimetlerini çağ dışı boş inançlar yüzünden teperler. Aslında bir ruh hastasının tepkisidir bu; daha doğrusu reddettikleri nimetlere kapılmaktan korkan bozuk ruhların tepkisidir bu. Bu yüzden sosyalizmi ahlâksızlık sanırlar, bu yüzden emperyalizm ile sosyalizmi birbirine karıştırırlar. Allah için bazı sosyalistlerimiz de özel yaşantılarıyla onlara hak verdirecek durumdadırlar. Bir sosyalist eleştirmenimizin dediği gibi ‘Türk solu geç kalkar, çünkü bir gece önce sabaha kadar içmiştir.’ Bu insanlardan Türk halkı artık bir şey beklememeli. Üç kağıtçılıkla ne devrim olur, ne de ümmeti islâm kurtulur. Bunlar ‘çürüyen et, dökülen diş’ gibidirler. Bayrak yaptıkları inançlarına rağmen, aslında inançsızdırlar. Kim hangi kapıdan ekmek yiyorsa, o kapının kulluğunu etmektedir. Bunlar Osmanlı İmparatorluğu’nun mirasının kötü bölümü olan kapıkulu kurumunun temsilcileridir. Kendilerine karşı çıkılmasını, haksız yere işgal ettikleri görüşlere karşı hakaret sayarlar. Kendini sosyalist sayan biri, suçunu ortaya dökeni halk düşmanı olarak suçlayarak yavuz hırsızlık oynar. Kendini kapitalist olarak ilân eden birinin serveti, fabrikası yoksa böyle birine herkes güler; haydi ordan çulsuz derler, züğürt kapitalist olur mu? Nedense kendisini sosyalist sayanlardan kimse ehliyet sormamaktadır. Olsa olsa ‘sosyalizme sempati duyan’ yani özel deyimiyle ‘sempatizan’ sayılması gerekenler ortalığı kasıp kavurmaktadırlar. Sonra solda ve sağda hayli kalabalık olan bu çıkarcı zümre, bütün gösterişine rağmen kim parayı bastırırsa ona hizmet etmektedir. Ele güne karşı, hele sağcılara karşı ayıp olmasın diye de kabahatlar örtbas ediliyor. Kol kırılır yen içinde.’
Artık her yerde, hangi kampın adamı olurlarsa olsunlar bunları teşhir etmenin, önce halka örnek olabilmek için aydının kendisiyle hesaplaşma vakti gelmiştir. Yazarlar da romanında hikâyesinde şiirinde bu hesaplaşmaya girişmelidir. Kendinden korkanlara bir diyeceğimiz yok tabii.
(Atay, Oğuz (1998) Günlük. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 138-140)
Günlük’ünde sosyalist kesimi samimiyetsizlikle suçlayarak eleştiren Oğuz Atay’ın kısa süreli bir yayın hayatına sahip Olaylar dergisini çıkardığı döneme kadar koyu bir Marksist olduğu, dergide yaşananların etkisiyle sol çevreden hızla uzaklaştığı biliniyor (Zeliha Kapukaya (2020). “Oğuz Atay’ın Düşünsel Arka Planı: “Günlük””. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt 9. Sayı 1. Sf: 557’dan Yıldız Ecevit (2007). “Ben Burdayım…” Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası. İstanbul. İletişim Yayınları).
Günlük’teki yazısında Oğuz Atay ayrıca halkın değerlerine sahip çıkmaya çalışanları da “gerici ya da sağcı denilen ve orta çağın karanlığında yaşayan zavallılar” olarak tanımlamıştı.
“Türk Solu Geç Kalkar Çünkü Sabaha Kadar İçmiştir” Sözünü Oğuz Atay’a Ait Sanan Yazarlar
Doğruhaber’deki “Pavyon devrimcilerine kötü haber!” başlıklı 16 Mart 2020 tarihli yazısıyla Mustafa Karakaş:
"Yazıya Oğuz Atay'ın sözü ile başlayalım… “Türk solu geç kalkar, çünkü bir gece önce sabaha kadar içmiştir.” Türk Solu’nun amiral gazetesi yine emperyalistlerin baktığı yerden bakmaya devam ediyor."
Milliyet’teki “Kötülüklerin anası halledildi” başlıklı 29 Nisan 2012 tarihli yazısında Can Dündar ve Hürriyet’teki “Varsın sabahları da geç kalksınlar” başlıklı 2 Mart 2012 tarihli yazısında Mehmet Yakup Yılmaz, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Oğuz Atay’a bahsi geçen ifadeleri atfetmesine değinse de ancak, sözlerin Oğuz Atay’a ait olmadığını belirtmeyi atlamıştı.
"Halbuki Başbakan izin vermişti: “Iksırıncaya, tıksırıncaya kadar içiyorlar, kimsenin yiyip içmesine karışmıyoruz” demişti. Ne oldu da birden tıksırma yasağı geldi? Üstelik durumdan da memnun görünüyordu. Oğuz Atay’ı tanık gösterip “Türk solu geç kalkar. Çünkü gece sabaha kadar içmiştir” demişti. Ne oldu? Solcuların erken kalkması mı istendi?"
"BAŞBAKAN geçen gün, Oğuz Atay’a atfen “Türk solu geç kalkar çünkü bir gece önce sabaha kadar içmiştir” dedi."
Afet Ilgaz, Yeniçağ’daki “Başbakan ve Oğuz Atay” başlıklı 2 Mart 2012 tarihli yazısında mezkur sözün Oğuz Atay’a ait olup olmadığını sorgulasa da nihaî sonuca ulaşamamış.
"Oğuz Atay: “Türk solu geç kalkar, çünkü sabaha kadar içmiştir” demiş. Allah aşkına bir yazardan alıntı yapmak isterseniz böyle bir cümle mi seçersiniz, yoksa hikmetli, değerli, önemli, derin bir laf mı? Bunu söylemek için Oğuz Atay olmaya lüzum yok. Herhangi bir AKP’li de bunu söylemiş olabilir. Ayrıca bu lafı Oğuz Atay’ın söylediği ne malum? Böyle bir lafın bir yazar tarafından söylendiği ne malum? Kısaca ne olduğunu anlamadık. Oğuz Atay bunu hangi kitabında yazmış veya hangi vesileyle söylemiş? Başbakan sayesinde Oğuz Atay’ın sağ olduğunu, bunu da yeni söylediğini zannedenler var!"