Malumatfurus.org, Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı (International Fact-Checking Network) ve İzlemedeyiz Derneği işbirliğiyle 1-2 Kasım 2018 tarihlerinde Antalya’da düzenlenen 2018 Doğruluk Kontrolü Zirvesi’ne (Fact-Checking Summit Turkey 18/FCST18) katılım sağladı. 30 farklı ülkeden 126 kişinin başvuru yaptığı toplantı, Türkiye, Avrupa, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Kafkasya’dan “doğrulama” alanında faaliyet gösteren 14 farklı ülkeden 50’nin…
“Mevlâ Görelim Neyler, Neylerse Güzel Eyler” Beytinin Anonim Olduğu İddiası Doğru Değil “Mevlâ Görelim Neyler, Neylerse Güzel Eyler” beyti anonim değildir. Bahse konu beyit, Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Marifetnâme adlı eserinde yer alan Tefviznâme adlı şiirde yer almaktadır. Hakk’a tevekkül, teslim, sabır, rıza, şükür gibi didaktik söylemlere eşlik eden kilit…
Atatürk’ün “Filistin’e El Sürülemez” Dediği İddiası Asılsız Filistin’de yaşanan zulüm gündeme geldiği günlerde Mustafa Kemal Atatürk’ün “Filistin’e El Sürülemez” dediği iddiasının tekrar zuhur ettiği görülüyor. Atatürk’ün “Filistin’e El Sürülemez” sözünü söylediğine dair iddia, Bombay Chronicle gazetesinin TBMM’de Atatürk’ün bu sözü söylediğine dair Hakimiyet-i Milliye Gazetesi’nin haberini kaynak göstererek yayımladığı…
Resimdeki Şahıs Mevlânâ Celaleddin Rumî’yi Temsil Etmemektedir Mevlânâ Celaleddin Rumî denince akla ilk gelen Mevlânâ’yı oturur şekilde gösteren resmin kendisine ait olduğu ya da kendisini temsil ettiği iddiasının doğruluk payı bulunmamaktadır. Paylaşılan görselin kökeni İran’da 1960’lı yıllarda düzenlenen Mevlânâ konulu minyatür ve resim yarışmasına dayanmaktadır. Dönemin Mevlânâ Müzesi Müdürü Mehmet…
Harf Devrimi Hakkında Eleştirel İfadeler İçeren Sözlerin İsmet İnönü’ye Ait Olduğu İddiası Doğru Değil Harf İnkılâbından hazzetmeyen kitleler tarafından gerçek kabul edilip paylaşılsa da, bu söz İsmet İnönü’ye ait değildir. Anılan sözlere ilişkin kaynak olarak İsmet İnönü’nün Hatıralar adlı kitabının 2. cildinin 223. sayfası gösterilmiş. İsmet İnönü’nün hatıratını oluşturan bu kitap,…
“Mazlumun Ahı, İndirir Şahı, Her Şeyin Bir Vakti Vardır” Şiirinin Yunus Emre’ye Ait Olduğu İddiası Doğru Değil “Olsun be aldırma Yaradan yardır / Sanma ki zalimin ettiği kârdır / Mazlumun ahı, indirir şahı / Her şeyin bir vakti vardır” dizelerinin Yunus Emre’ye ait olduğu iddiası doğru değildir. Bahse konu satırlar…
“Şeb-i Arûs” ve “Şeb-i Aruz” Farkı Farsça “gece” anlamına gelen “şeb” ile Arapça “düğün” anlamına gelen “arus” kelimeleri üzerinden türetilen “Şeb-i Arûs” Türkçe “Düğün Gecesi” anlamına gelmektedir. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, ölümü Rabb’ine, yani sevgiliye kavuşma fırsatı (“Hakk’a vuslat” yani “Yaradana Kavuşma”) olarak gördüğü için vefat ettiği gece “Düğün Gecesi”, yani “Şeb-i…
Poinsettia Çiçeğine Atatürk Çiçeği İsminin Verildiği İddiası Doğru Değil Poinsettia bitkisinin ismini Atatürk’ten aldığı ve tüm dünyada bu şekilde bilindiği iddiası gerçeği yansıtmıyor. Bahse konu çiçek sadece ülkemizde Atatürk Çiçeği ismi ile biliniyor ve iddia edildiği gibi geliştirilip tüm dünyada kabul edilecek şekilde “Atatürk Çiçeği” olarak adlandırılmamıştır. Öncelikle “Atatürk…
Kasırgalara Hep Kadın İsimlerinin Verildiği İddiası Doğru Değil Kasırgalara “yıkıcılık, aniden şiddetlenmeri, öngörülemez olma ve zarar vericilik” özellikleri nedeniyle “hep” kadın ismi verildiği iddiası doğruyu yansıtmıyor. Kasırgaların kişi isimleri ile isimlendirilmesi geleneği 19. yy. sonlarına doğru Avustralyalı meteorolog Clement Wragge’in tropik siklonlara kadın isimleri vermeye başlamasına dayanır. ABD’de kasırgaları takip…
Aşık Daimi Tarafından “Ne Ağlarsın Benim Zülfü Siyahım” Türküsünün Oğlunun Ölümü Üzerine Eşine Yazıldığı İddiası Doğru Değil “Ne Ağlarsın Benim Zülfü Siyahım” türküsü, söz yazarı Aşık Daimi (İsmail Aydın) tarafından oğlu Kâzım Aydın’ın ölümü üzerine eşine yazılmamıştır. Türkü, Aşık Daimi tarafından 1965 yılında, oğulunun ölümünden yıllar önce kaleme alınmıştır. “Ne…
Norveç’te ‘Atatürk Gibi Düşünmek’ Şeklinde Bir Deyim Ya Da Atasözü Yoktur Norveççede “Atatürk gibi düşünmek”, “çaresiz kaldığında Atatürk gibi düşün” ya da “eğer zorda kalırsan, içinden çıkılamaz bir durumdaysan, Atatürk gibi düşün” şeklinde paylaşılan bir deyimin bulunduğu iddiası bir şehir efsanesi. “Atatürk gibi düşün” ifadesinin karşılığını oluşturan “å være som…
“Azrailine Aşık Olmuşsa Bir Millet” Dörtlüğünü Ömer Hayyam’a Ait Değil, Yusuf Şahin Ceritli’ye Aittir “Azrailine Aşık Olmuşsa Bir Millet” ya da “Celladına Aşık Olmuşsa Bir Millet” şeklinde paylaşılan söz iddia edilenin aksine Ömer Hayyam’a ait değildir. Bahse konu dörtlük Yusuf Şahin Ceritli’nindir. Sosyal medyada sıklıkla paylaşılan bir dörtlük var,…
“Çanakkale’de Kaybolan İngiliz Taburu” İddiası Hurafedir Çanakkale Savaşı’na katılan İngiliz Kraliyet Ordusu’na bağlı 4. Norfolk Taburu’nun, 12 Ağustos 1915 tarihinde Anzak Koyu mevkiindeki 60. Tepede büyük bir bulut kütlesinin içinde kaybolduğu iddiası dayanaktan yoksun bir yanlış iddiadır Gelibolu Yarımadası’ndaki savaşa katılan İngiliz Kraliyet Ordusu’na ait 4. Norfolk Taburu’nun, 12…
“No Woman No Cry” Şarkısının Anlamının “Kadın Yok Ağlamak Yok” Olduğu İddiası Doğru Değil “No Woman No Cry” ifadesinin Türkçe anlamı “Kadın yok, ağlamak yok” şeklinde değildir. “Hayır Kadın, Ağlama” anlamında kullanılmaktadır. “No Woman No Cry” = “Hayır Kadın, Ağlama” “No Woman No Cry” ≠ “Kadın Yok, Ağlamak Yok” Bob…
“Çanakkale Yemek Listesi” Olduğu İddiasıyla Paylaşılan Aşağıdaki Menü, Çanakkale Savaşı’na Değil Irak Cephesine Ait Çanakkale Savaşı’nda 43. Alay 1. Piyade Taburu 1. Bölük, 1917 Yılı Yemek Listesi olarak paylaşılan iaşe cetveli aslında Irak Cephesi’nde görev alan 52. Tümen 43. Alay 1. Tabur’a aittir. Sebepler kısaca şu şekilde: Listenin ilk kez…
İsrail’i İlk Tanıyan Ülkenin Türkiye Olduğu İddiası Doğru Değil Türkiye Cumhuriyeti, İsrail’i ilk tanıyan ülke değildir. 14 Mayıs 1948 tarihin kuruluşunu ilân eden İsrail Devletini ilk tanıyan ülke ABD olmuştur. İsrail’in kuruluşunu duyurduğu aynı gün ABD, Başkan Harry S. Truman’ın aldığı kararla İsrail’i (de facto) tanımıştır (ABD’nin İsrail’i “de jure” tanıma…
Çilingir Sofrası İsminin “Çilingir”lerden Kaynaklandığı İddiası Doğru Değil Çilingir sofrası tanımı kilitleri açan çilingirlerden esinlenerek konulmamıştır. Çilingir sofrası deyiminin kökeni “çeşnigir sofrası”dır. Farsçada “şölen veren” anlamına gelen şelan+gar kelimesinin yer aldığı şölen sofrasını tanımlayan “Şelangar Sofrası” ifadesi zamanla alkol tüketilen yemek düzenini tanımlayan “Çilingir Sofrası”na evrilmiştir. Çilingir Sofrasının Anlamının…
Türk Bayrağının I. Kosova Savaşı’nda Ay ile Hilâlin Bir Araya Gelmesi Sonucu Oluştuğu İddiası Doğru Değil I. Kosova Savaşı’nın gerçekleştiği 28 Temmuz 1389 tarihinde Kosova’nın yer aldığı 43. enlem ve 25. boylam civarında gökyüzündeki gezegenlerin konumu incelendiğinde birbirine yaklaşan 2 cismin aslında ay ve bir yıldız değil, ay ve Jüpiter…
Che Guevara’nın Öldürüldüğünde Çantasından Nutuk Çıktığı İddiası Asılsız Che Guevara 1967 yılında Bolivyada yakalanıp öldürüldüğünde çantasından Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk adlı eserinin çıktığı iddiasının doğruluk payı bulunmuyor. Che Guevara Nutuk’u okumuş olabilir. Ancak, öldürüldüğünde çantasının içinden çıkan kitaplar arasında Nutuk yer almamaktadır. “1967 yılında Bolivya’da yakalanıp öldürüldüğünde Che’nin çantasından…
Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya Vakfiyesi İçindeki Bedduası Hakkında Gözden Kaçan Hususlar Bulunmaktadır Fatih’in Ayasofya Vakfiyesi yanlış anlaşılmaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in vakfettiği tüm varlıkları kapsayan ve içinde bu varlıkları amacı dışında kullanılmaması için beddua yer alan bir metin vardır. Ancak, bu beddua metninin içerisinde “Ayasofya’yı cami hâlinden çıkarana lânet okuyan” bir bölüm geçmemektedir.…
