“Hepimiz Cahil Doğarız Ama İnsan Aptal Kalmak İçin Çok Çalışmalıdır” Sözünün Benjamin Franklin’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
“Hepimiz cahil doğarız; ama insan aptal kalmayı sürdürmek için çok çalışmalıdır”, İngilizce orijinaliyle “we are all born ignorant, but one must work hard to remain stupid” sözünün ABD’li devlet adamı, siyasetçi, diplomat, bilim insanı, mucit, yazar, yayımcı gibi birçok ünvana sahip olan Benjamin Franklin’e (1706-1790) ait olduğu iddiası doğruyu yansıtmamaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kurucu babalarından sayılan, ABD’nin Bağımsızlık Bildirgesinin imzacılarından Benjamin Franklin’in bu sözü söylediğine dair herhangi bir bulguya ulaşılamamaktadır. Benjamin Franklin’e ait eserlerde ve kendisine ait konuşma kayıtlarında yapılan araştırmada benzer bir sözün varlığına rastlanılamamaktadır. Benjamin Franklin’in hayatını araştıran ve “The First American: The Life and Times of Benjamin Franklin” adlı kitabın yazarı, tarihçi H. W. Brands de bu sözün Franklin’e ait olabileceğine dair bir kaynak atfına hiç rastlamadığını belirtmektedir.
Mevcut haliyle bahse konu sözün 1999 yılından bu yana dolaşımda olduğu, bahse konu tarih öncesinde anılı vecizenin günümüzde paylaşılan formatıyla kaynaklarda görülemediği; böylelikle, bahsi geçen vecizenin sonradan oluşturularak Benjamin Franklin’e atfedilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Franklin’e sahipliği atfedilen sözün farklı versiyonları ise çok daha önce çeşitli eserlerde geçmişti. Bu söze benzer bir vecizenin 18. yüzyılda yaşamış Fransız filozof Claude Adrien Helvétius’un “A Treatise on Man” adlı kitabında “İnsan cahil doğar; aptal doğmadı; ve emeksiz aptal hale gelmedi” (“Man is born ignorant; he is not born a fool; and it is not even without labour that he is made one”) şeklinde geçtiği görülmektedir.
Benjamin Franklin’in “Hepimiz Cahil Doğarız Ama İnsan Aptal Kalmayı Sürdürmek İçin Çok Çalışmalıdır” Dediğini İddia Eden Yazarlar
Radikal ve Hürriyet Gazetelerinde köşe yazıları kaleme alan sinema oyuncusu Ahmet Mümtaz Taylan, sosyal medya hesabından 31 Ağustos 2011 tarihinde yaptığı bir paylaşımda bu hataya düşmüştü.
Takvim Gazetesindeki “Twitter, twitter olalı böyle tweet görmedi” başlıklı 18 Mart 2010 tarihli yazısında Arda Uskan bu hataya düşmüş.