“Anlatırsan Unuturum, Öğretirsen Hatırlarım, Dahil Edersen Öğrenirim” Sözünün Benjamin Franklin’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
Bugün “söylersen unuturum, öğretirsen hatırlarım, beni de dahil edersen öğrenirim” sözünün Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) “kurucu babalarından” Benjamin Franklin’e ait olduğu iddiasını inceleyeceğiz.
Konuya girmeden önce bu hatalı iddiayı paylaşan birkaç örneğe göz atalım:
“Ben Franklin 1700lerde eğitimin amacını şöyle özetlemiş:
‘Anlatırsan unuturum; Öğretirsen hatırlarım; Beni yaşadığına dahil edersen öğrenirim'”
“Bana söylersen unuturum. Bana öğretirsen hatırlarım. İşe katılırsam öğrenirim.
Benjamin Franklin”
“Bana söylersen unuturum. Bana öğretirsen hatırlarım. Beni dahil edersen öğrenirim.
Benjamin Franklin”
“Benjamin Franklin’in çok sevdiğim bir sözü:
Bana anlatırsan unuturum. Öğretirsen hatırlarım. Beni de işin içine katarsan öğrenirim.”
Yaygın kanının aksine, bu söz Benjamin Franklin’e ait değildir. Sözün bilinen ilk kaynağı, eski Çin metinleridir. Konfüçyüsçü bir filozof olan ve M.Ö. 310-235 yılları arasında yaşadığı tahmin edilen Xun Kuang‘ın birtakım felsefi yazılarının yer aldığı “The Complete Text” adı ile basılan eserde, mevzubahis sözün, birebir aynı kelimeler ile olmasa da aynı anlamı veren ilk örneğini görmek mümkün:
Duymamış olmak, duymuş olmak kadar iyi değildir; duymuş olmak, görmüş olmak kadar iyi değildir; görmüş olmak, bilmek kadar iyi değildir; bilmek, uygulamaya koymak kadar iyi değildir.
Not having learned it is not as good as having learned it; having learned it is not as good as having seen it carried out; having seen it is not as good as understanding it; understanding it is not as good as doing it.
Xun Kuang’ın ilgili yazısı
Amerika Birleşik Devletleri’nde eskiden hizmet veren bakanlıklardan olan Sağlık, Eğitim ve Refah Bakanlığının 1953 yılında yayımladığı bir raporda, bir Çin atasözü olduğu belirtilerek ilgili ifadeye yer vermiştir. Raporda sözün, günümüzde yaygınlaşmış olan haline biraz daha evrildiğini görüyoruz:
In all probability he is failing to maximize the student’s opportunity for participation. A student learns more by doing than by listening. The educational philosophy of John Dewey is certainly correct in stressing this generalization. So too is the Chinese adage:
When I hear it I forget it
When I see it I remember it
When I do it I know it
ABD İç İşleri Bakanlığı, 1955 yılına ait bir yayınında, eski bir Çin sözü olduğunu ifade ederek şu cümlelere yer vermişti:
Duyarsam unuturum.
Görürsem hatırlarım.
Yaparsam bilirim.
“If I hear it, I forget.
If I see it, I remember.
If I do it, I know.”
Sözün, 1980’li yıllarda Benjamin Franklin’e ithaf edilmeye başlandığı bilinmektedir.
1986 yılında basılan Approaches and Methods in Language Teaching adlı kitapta sözün Benjamin Franklin’e atfedildiğini görüyoruz
Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan ve Benjamin Franklin’in hatırasını yaşatmak amacı ile kurulan Franklin Enstitüsü isimli müze ve bilimsel araştırma merkezi, resmi websitesinde yer alan bir yazıda, Benjamin Franklin’in bu sözü söylediğine dair hiçbir kanıt bulunmadığını belirtmişti.
Sonuç olarak bu söz Benjamin Franklin’e ait değildir. Bilinen en eski kaynağı Xun Kuang’ın yazıları olup ilerleyen yıllarda Çin atasözü ya da Çin kaynaklı bir söz olarak zikredilip ufak değişiklikler ile dünya çapında yayılmıştır.
