Bukalemunların Renklerini Hızla Değiştirdiği Video Kayıtlar Dijital Müdahale İçeriyor Malumunuz, bukalemunlar renklerini değiştirmesi ile tanınan canlılar. Ancak, bukalemunlar renk değişimlerini bir anda ve tamamen gerçekleştirmezler. Sosyal medya platformlarında paylaşılan videolarda bukalemunların hızla renk değiştirmesi dijital müdahale ile sağlanmaktadır. Bahse konu videolara değinmeden önce bukalemunların renk değişim sürecini ele alalım……
İdam İpli Yemek Masası Fotoğrafının Nuremberg’den (Nürnberg) Olduğu İddiası Doğru Değil Aslında bu yazıyı kendimize bir hatırlatma babında kaleme alıyoruz. Sanal alemde doğrulama / yanlışlama faaliyeti sürdürürken bazen güvenilir sandığımız kaynaklar dahi bizi yanıltabiliyor. Nürnberg’den olduğu sanılan üzerinde idam ipi sallanan yemek masası fotoğrafı bunlardan biri. İhbar olarak tarafımıza…
Nâzım Hikmet’e Ait Olduğu Hâlde Tersi Düşünülen Vecizeler Malumatfurus.org’da Nâzım Hikmet’e yanlışlıkla izafe edilen birçok şiir ve sözün arka planını aktarmıştık. Bu defa tam zıt bir yaklaşımla, Nâzım Hikmet’e ait olmadığı iddia edilen ifadelerin aslında kendisine ait olduğunu aktaracağız. Cumhuriyet gazetesi yazarı Zeynep Oral, “Yazıdan Görsele” başlıklı 4 Haziran…
Oyuncu Akil Öztuna’nın Tosun Paşa Adlı Filmin Kemerburgaz’daki Çekimleri Esnasında Deveden Düşmesi Nedeniyle Vefat Ettiği İddiası 1976 yapımı Tosun Paşa filminde Tellioğulları’nın liderini canlandıran Akil Öztuna’nın filmin Kemerburgaz’daki çekimleri esnasında deveden düşerek hastaneye kaldırıldığı ve sonrasında iç kanama sebebiyle hayatını yitirdiği iddiasını inceleyeceğiz. Akil Öztuna’nın film çekimi esnasında deveden…
Anakronizm Nedir? Yunanca “geri, karşı” anlamına gelen “ἀνά” ve “zaman” anlamına gelen “khronos” kelimelerinin birleşimiyle oluşan anakronizm, Fransızca “anachronisme” sözcüğünün dilimize çevrilmiş hâli. Anakronizm, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından “tarih yanılgısı”, Dil Derneği tarafından “olay tarihinde yanılma”, Nişanyan Sözlük tarafından “çağ dışı, zamana uymayan” şeklinde tanımlanmaktadır. Anakronizm, “tarihsel aykırılık”,…
Osmanlı İmparatorluğu’ndan Kalan Borçların 2013 Yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan Döneminde Ödendiği İddiası Doğru Değil Osmanlı’dan Kalan Borçların Geri Ödemesi 1954 Yılında Tamamlandı Ulusal Kanal’da 28 Kasım 2019 günü yayımlanan Fikir Meydanı adlı programa katılan Mustafa Albayrak, Osmanlı İmpatorluğu’ndan kalan borçların son taksidinin 2013 yılının Mayıs ayında dönemin Başbakanı Recep Tayyip…
“Troll” Nedir? “Troll” Kime Denir? Trollük kavramına sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle birlikte aşina olduk. Birçok sosyal medya kullanıcısının trollerin ortalığı kasıtlı şekilde karıştırmayı amaçlayan asılsız paylaşımlarını hâlâ ayırt edemediğine ve troll kavramının karşılığını kavrayamadığına şahit oluyoruz. İngilizce olta, olta yemi, oltayla balık tutmak anlamına gelen “troll” ifadesi, geniş bir…
Sadık – Serhat – Berat Albayrak’ın Yeni Şafak Gazetesinin Sahibi Olan Albayrak Ailesinden Oldukları İddiası Doğru Değil Yeni Şafak’ın Sahibi Albayrak Ailesi İle Gazeteci Yazar Sadık Albayrak, Oğulları Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ve Turkuvaz Medya Grubu CEOsu Serhat Albayrak’ın Ferdi Olduğu Albayrak Ailesi Aynı Aile Değil …
Videonun Çığ Düştüğü Anda Kaydedildiği ya da Videodaki Babanın Çığ Düşmesi Sırasında Çocuklarını Bırakıp Kendini Kurtardığı İddiası Asılsız Son yıllarda her kış mevsiminde dolaşıma sokulan bir “çığ” videosunu konu edineceğiz. “Kar tatilinde canlı canlı “Çığ” felaketi ile karşı karşıya kalan bir aile ve yaşadıkları…” notuyla 2015 yılından…
Çalıntı Paylaşımlar Çalıntı Hayatlar Sosyal medya platformlarında ilgi çekmek amacıyla bazı profiller başkalarına ait içeriği kendilerine aitmiş gibi paylaşabiliyor. Bu durumun bir örneğine “Hızlı yürü dedim diye küstü” notunu içeren ve bir ufaklığın yüzünü duvara dönük şekilde yer aldığı fotoğrafları içeren paylaşımlarda rastlıyoruz. Bahse konu fotoğraflar…
Swatch Saat Markasının Ürettiği “Kezos” İsimli Serisinde Atatürk’ü Anmak İçin 10 Kasım Günlerinde Saatin 09:04’ten Direkt 09:06’ya Atladığı İddiası Doğru Değil Swatch adlı saat markasının “Kezos” isimli serisinin Atatürk’ü anmak için 10 Kasım’da saat 09:04’ten direkt 09:06’ya geçiş yaptığı iddiası 2014-16 yıllarında dolaşıma girmişti. Ancak fasılalar halinde bu iddianın…
İnternet Sitelerini Araştırmak İçin Başvurulabilecek Alternatifler Bir internet sitesi hakkında fikir edinmek için “hakkında” ya da “iletişim” gibi sayfalarına göz atmanın yanı sıra alan adını arama motorlarında taramak, sosyal medya hesaplarına göz atmakla işe başlanabilir. Ancak bunların ötesinde internet siteleri hakkında daha kapsamlı bilgi sunabilecek kaynaklar mevcut. İnternet sitesinin…
Türkmenistan Lideri Gurbanguly Berdimuhamedov’un Aşkabat’ta Açılışını Yaptığı Altın Kaplama Köpek Heykeli Kendi Köpeğini Değil Türkmenistan’ın Millî Sembolü Olan Alabay Cinsi Köpeği Temsil Ediyor Türkmenistan’ın Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov’un başkent Aşkabat’ta köpeğinin altın heykelini diktirdiği iddiası basınımızda ve sosyal medyada kendine yer buldu. Ancak, ilgili haber ve paylaşımlarda atlanılan husus, Berdimuhammedov’un…
Kedilerin Kur’an-ı Kerim’in Üstüne Basmadıkları İddiası Doğru Değil Sosyal medyada son dönemde “Kediler Kur’an-ı Kerim’e basmazlar” notuyla yapılan bazı paylaşımlara dair artan ihbar sayısı nedeniyle bu iddiaya değinme ihtiyacı hasıl oldu. Bu iddiayı aktaran paylaşımlardan bazı örnekler şu şekilde: Youtube üzerinde de bu iddiayı içeren birçok…
Sahte ve Bot Sosyal Medya Profili Tespit Rehberi Sosyal medya kullanıcılarının sayısı gün geçtikçe artıyor. Ancak bu artışın kayda değer bir kısmı gerçek kullanıcılardan kaynaklanmıyor. Sosyal medya platformlarında karşılaştığımız profillerin önemli bir bölümü gerçek kullanıcıların paylaşım yapmak amacıyla açtığı hesaplar değil. Bu noktada, sahte ve bot profillerin tespiti ve…
Koronavirüs salgınının (Covid-19) tüm dünyayı etkisi altına aldığı süreçte yanlış bilgi salgınına da şahit olduk. Pandemiyle birlikte gelişen bu durum, Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılı Şubat ayında yayımlanan raporda “infodemi” olarak tanımlandı. “İnfodemi” (“infodemic”) kavramı, “bilgi” (“information”) ve “salgın” (“pandemic”) kelimelerinin birleştirilmesiyle türetildi. “İnfodemi” kavramından ismini alan İnfodemilab de bu…
Yıllardır Farklı Kişilerden Defalarca Duymaktan Bıktıran Tipik Bir Şehir Efsanesi: Amsterdam’da Mantar Yiyen Türk Ekibin Cücelerle İmtihanı Bugünkü konumuz, “kesin yaşanmıştır” dedirten ve doğruluğunu ya da asılsızlığını açık kaynaklar üzerinden teyit etmek mümkün olmasa da râvilerinin sayısı ile gerçekliği konusunda şüphe uyandıran bir hikâye. “ARKADAŞININ Amsterdam’a giden bir tanıdık…
Doğrulama / yanlışlama analizleri esnasında bazı durumlarda video ya da fotoğrafın kaydedildiği tarih ya da yeri teyit etmek için gölge ya da hava durumunu da göz önünde bulundurmak gerekebiliyor. İlgili video ya da fotoğrafta yer alan gölgenin yönelimi üzerinden konum belirlemek ya da Güneş’in yeryüzüne düştüğü açıyı gölgeler üzerinden tespit…
Uçuş Takip ve Hava Trafiği İzlemek İçin İnternet Siteleri Uçuş takibi ve hava trafiğine göz atmak için başvurulabilecek farklı seçenekler mevcut. Bu seçeneklere değinmeden önce bazı kavramları açıklamakta fayda var. Kuyruk Tescil Numarası Hava araçlarının kayıt altına alınarak tanınmasını sağlayacak milliyetini gösteren belirli işaretler ile oluşmuş bir plakayı…
Atatürk’e Atfedilen Vecizelerin Teyidi Nasıl Gerçekleştirilebilir? Mustafa Kemal Atatürk’e ait olmadığı hâlde kendisine atfedilerek gazete köşelerinde, internet sitelerinde ve sosyal medyada paylaşılan vecizelere hepimiz aşinayız. Bu yazımızda izafe edilen vecizelerin gerçekten Atatürk’e ait olup olmadığını anlamak adına izlenebilecek yöntemlere değineceğiz. Atatürk’e Atfedilen Sözler Nasıl Teyit Edilmez? Öncelikle, bir…
