Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih Türkiye’ye 2030 Yılına Kadar 3,3 Trilyon Dolarlık Yatırım Planlarının Olduğunu Açıklamadı
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı El-Falih “2030 yılına kadar Türkiye’ye 3,3 trilyon dolarlık yatırım planımız var.” değil “2030’a kadar 3,3 trilyon dolarlık yatırım planımız var” dedi. Suudi Bakanın aktardığı yatırım tutarı sadece Türkiye odaklı değil. Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu kapsamındaki Ulusal Yatırım Stratejisinde öngörülen toplam tutar Türkiye’ye yönelik sanılmış.
Mayıs 2023 seçimlerinin ardından ekonomi politikalarında hayal kırıklığı yaratan epistemolojik kopuştan sonra rasyonel adımlar atılmaya başlandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine Nureddin Nebati yerine Mehmet Şimşek, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanlığı görevine Şahap Kavcıoğlu yerine Hafize Gaye Erkan atandı. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Genel Seçimlerinde zafer elde eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomi politikalarında değişikliğe giderek ortodoks politikalara yönelmesi ile birlikte sadeleşme ve serbestleşme etkisiyle döviz kurlarında hareketlenme yaşandı. Döviz kurunu baskılamak adına yapılan satışlarla TCMB net uluslararası döviz rezervleri eksiye inmesi, swap hariç net döviz rezervlerinin eksi 60 milyar dolara kadar düşmesi, son 20 yılın rekor cari ve bütçe açığının verilmesi, 6 Şubat 2023 tarihli depremlerin etkisi, seçim sürecinde verilen popülist vaatlerin hayata geçirilmesi ile birlikte büyük kaynak ihtiyacı doğdu. Bu süreçte dış kaynak ihtiyacının giderilmesi adına Körfez ülkelerine üst düzey ziyaretler gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, daha önce Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ziyaretlerinin ardından 17 Temmuz 2023 günü Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar ve Suudi Arabistan’ı kapsayan Körfez turuna çıktı.
Bu ziyarette Türkiye Cumhuriyeti ile Suudi Arabistan Krallığı arasında Doğrudan Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu ile Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid Al-Falih tarafından imzalandı.
Suudi Arabistan’da Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen Suudi Arabistan ve Türkiye’deki kamu ve özel sektör yetkililerinin katıldığı, iki ülkedeki yatırım fırsatlarını ve aralarındaki yatırım ortaklığını geliştirmenin yollarının değerlendirildiği Suudi-Türk İş Forumu düzenlendi.
Bu etkinlikte Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih de bir konuşma yaptı.
شاركت اليوم مع معالي البروفيسور عمر بولات @omerbolatTR؛ وزير التجارة التركي، في منتدى الأعمال السعودي التركي الذي حضره مسؤولون من القطاعين العام والخاص في المملكة وتركيا، والذي استعرض الفرص الاستثمارية في البلدين وسبل تنمية الشراكة الاستثمارية بينهما وتم فيه توقيع 9 اتفاقيات. pic.twitter.com/JYAF0azyQK
— خالد الفالح | Khalid Al Falih (@Khalid_AlFalih) July 17, 2023
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyaretinde düzenlenen etkinlikte Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih’in Türkiye’ye 2030 yılına değin 3,3 trilyon dolarlık yatırım planlandığını söylediği iddiası haber organlarında paylaşıldı.
‘2030 yılına kadar Türkiye’ye 3,3 trilyon dolarlık yatırım planımız var.'”
Ancak bu aktarım hatalı.
Ekonomi odaklı yayın yapan Türkiye’den basın organlarında ve Suudi Arabistan basınında doğru alıntılanan Suudi Arabistan Yatırım Bakanının sözleri tek cümlelik tweetler atan künyesiz sosyal medya profilleri tarafından yanlış aktarıldı.
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Abdulaziz el-Falih DEİK etkinliğinde yaptığı konuşmasında “2030 yılına kadar Türkiye’ye 3,3 trilyon dolarlık yatırım planımız var.” değil “2030’a kadar 3,3 trilyon dolarlık yatırım planımız var” dedi.
Yani bahsi geçen yatırım planı tutarı tamamen Türkiye’ye ayrılmış değil, Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 Projesi kapsamında farklı ülkeleri hedefleyen bir kümülatif rakam.
Suudi Arabistan’ın “2030 Vizyonu” (“Vision 2030”), ülkenin ekonomik ve sosyal dönüşümünü hedefleyen bir kalkınma planıdır.
Suudi Arabistan’ın petrol bağımlılığını azaltmayı ekonomisini çeşitlendirerek ve sosyal yapısını dönüştürerek ülkeyi daha sürdürülebilir bir geleceğe taşımayı hedefleyen kapsamlı bir plan olarak öne çıkan Vision 2030, 2016 yılında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman tarafından başlatılmıştır.
Vision 2030’un ana hedefleri arasında şunlar yer almaktadır:
Ekonomik Çeşitleme: Suudi Arabistan, petrol gelirlerine olan bağımlılığını azaltmayı ve ekonomisini farklı sektörlere yönlendirmeyi hedeflemektedir. Yeni endüstrilerin geliştirilmesi, özel sektörün büyütülmesi ve ticaretin teşvik edilmesi gibi adımlar atılmaktadır.
Kamu Hizmetlerinde Etkinlik: Vision 2030, kamu hizmetlerinin kalitesini ve etkinliğini artırmayı hedeflemektedir. Eğitim, sağlık, ulaşım ve altyapı gibi alanlarda iyileştirmeler yapılması planlanmaktadır.
Sosyal Gelişim: Vizyon, toplumun refahını artırmayı ve vatandaşların yaşam kalitesini yükseltmeyi hedeflemektedir. Kültürel etkinliklerin teşvik edilmesi, sporun yaygınlaştırılması, kadın haklarının güçlendirilmesi ve gençlere fırsatların sağlanması gibi alanlarda çalışmalar yapılmaktadır.
Turizm ve Eğlence: Suudi Arabistan, turizm sektörünü geliştirerek ülkeye daha fazla turist çekmeyi hedeflemektedir. Tarihi ve kültürel mirasın korunması ve turizm altyapısının iyileştirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca, sinema, müzik ve eğlence gibi alanlarda da faaliyetlerin artırılması planlanmaktadır.
Suudi Arabistan’ın 3,3 trilyon dolar (12 trilyon Suudi Arabistan riyali) ayırdığı “Vizyon 2030” projesi bünyesindeki “Ulusal Yatırım Stratejisi” kapsamında Suudi Arabistan’daki ve Türkiye’nin de arasında bulunduğu ülkelerin özel sektörü kuruluşlarına yatırım yapılması amaçlanıyor.
Bakan Halid bin Abdulaziz el-Falih de iş forumunda yaptığı konuşmada Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 yatırımlarında özel sektörün bulunmasını çok önemsediklerini ve yatırımların farklılaşmasını ve çeşitlenmesini istediklerini söyleyerek 2030 yılına değin yapılması hedeflenen toplam tutarı zikretmiş.
Suudi Bakan’ın ülkesinin Vizyon 2030 projeksiyonundan bahsettiği konuşmasından Türkiye’ye yatırımla ilgili bazı ifadeler şu şekilde basına yansımış:
“Geçen yıl aralık ayında bu forumun birincisi düzenlendi. Oraya çok sayıda iş adamı katılmış ve önemli anlaşmalar imzalanmıştı. Şu an ikincisini düzenlediğimiz bu forum aslında çok önemli bir ziyaretin yanı sıra yapılıyor. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gelmesiyle bu forum yapılıyor. Çok üst düzey ziyaretçilerimizle bu forumu gerçekleştiriyoruz. Yani iki taraftan bir araya gelen bu üst düzey temsilciler ilişkilerin ne kadar önemli olduğunu ve olacağını gösteriyor. Her iki hükümetin sürece verdiği önemi gösteriyor. Hem Suudi Arabistan’ın Türkiye’de hem de Türkiye’nin Suudi Arabistan’da yatırımlarının artırmak için çok önemli bir çalışma.”
“Hem Suudi Arabistan hem de Türkiye özel sektörünün var olmasını çok önemsiyoruz. Burada yatırımların farklılaşmasını ve çeşitlenmesini istiyoruz.”
“Nereye gidersem gideyim her iki ülkeden şirketlerin güçlü varlığını görüyorum. Ne kadar gurur duyduğumu anlatamam. Türkiye özel sektörünün yaptığı yatırımların ve teknolojilerin ne kadar büyük olduğunu görünce gurur duyduğumu söylemek isterim hem Afrika’da hem de Orta Doğu’da. Şimdiye kadar yapamadığımız şey bu iki tarafın güçlerini bir araya getirmekti. İki ülkenin özel sektörünün güçlerini bir araya getirince ne kadar büyük bir güç ortaya koyacağımızı düşünemiyorum.”
IMF Nisan 2023 Küresel Ekonomik Görünüm Raporu veritabanına göre Türkiye 2022 yılı sonu itibarıyla 905 milyar dolarlık (cari fiyatlarla) GSYH ile dünyada 19. sırada. Yıllık GSYH’si 905 milyar dolar olan bir ekonomiye 7 yılda 3,3 trilyon dolar yatırım yapılmasını beklemek abesle iştigal.
IMF Nisan 2023 Küresel Ekonomik Görünüm Raporu veritabanına göre Türkiye 2022 yılı sonu itibarıyla 905 milyar dolarlık (cari fiyatlarla) GSYH ile dünyada 19. sırada.https://t.co/aR90Y8WyWfpic.twitter.com/ZlotfTHiRS
