Suudi Arabistan’da kadınların çarşaf takmasının yasaklandığı ya da çarşaf zorunluluğunun kaldırıldığı iddiaları işbu yazı tarihi itibarıyla gerçeği yansıtmıyor

 

Dünyada kadın haklarının en çok tartışıldığı ülkelerden biri olan Suudi Arabistan, Muhammed bin Salman’ın veliaht ilan edilmesiyle reform sürecine girdi. Suudi Arabistan’da son yıllarda kadınlara yönelik kısıtlamaların hafifletilmesine ve kadının aile ve toplum içindeki konumunun güçlendirilmesine yönelik birçok adım atıldı. “Ilımlı İslam” perspektifi ile kadın haklarını güçlendirmeyi hedefleyen Veliaht Prens yönetiminde yapılan yeni açılımlarla Suudi kadınlara birçok “özgürlük” tanındı. Kral Selman Bin Abdülaziz tarafından çıkarılan kraliyet kararnamesi ile Suudi kadınlara çalışma, tek başına seyahat etme, çocuklar için kimlik çıkartma, evlilik ve boşanma başvurusu gibi haklar tanındı. Tek başına umre yapma, stadyumda futbol maçı izleme, araba kullanma gibi kadınların yaşamlarını kısmen de olsa rahatlatan izinler verildi. Kamu sektöründe bazı üst düzey pozisyonlara kadınlar atandı.

Bu süreçte, Suudi Arabistan’da kadınların kara çarşaf giyme zorunluluğunun Kuran’da yeri olmadığı için kaldırıldığı iddiası sosyal medyada dolaşıma girdi.

 

Bu iddiayı aktaran paylaşım örnekleri şöyle sunulabilir:

 

“S. Arabistan’da kara çarşaf zorunlu olmaktan çıkmış. Gerekçe; Kuran’da yeri yokmuş! 1500 yıl sonra farketmişler! Zeka bu işte”

 

suudi-arabistanda-kara-carsaf-zorunluluktan-cikmis suudi-arabistanda-kara-carsaf-zorunluluktan-cikmis

 

Bu iddianın kökeni Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman’ın ülkesindeki kadınların “saygılı ve düzgün” giydikleri sürece siyah çarşaf giymek zorunda kalmayacağı yönündeki açıklamasına dayanıyor.

Muhammed Bin Salman, CBS News’te yayınlanan 60 Dakika (60 Minutes) adlı programda Norah O’Donnell’ın sorularını yanıtlarken kadınların “edepli ve saygılı” giyindikleri sürece siyah çarşaf veya siyah başörtüsü giyme zorunluluklarının olmadığını söylemişti.

2018 yılı Mart ayında verdiği röportajda Veliaht Prens’in kullandığı cümlenin tercümesi şöyle:

”Şeriat tarafından koşulan şartlara dayanan yasalar çok net: Kadınlar da tıpkı erkekler gibi edepli ve saygın şekilde giyinecek. Bu özel olarak siyah çarşaf-siyah peçe giyecekleri anlamına gelmiyor. Hangi tipte edepli ve saygın kıyafet giymeyi seçeceği kararı tümüyle kadına ait.”

(CBS’te aktarılan İngilizce çeviri) The laws are very clear and stipulated in the laws of Sharia: that women wear decent, respectful clothing, like men. This, however, does not particularly specify a black abaya or a black head cover. The decision is entirely left for women to decide what type of decent and respectful attire she chooses to wear.

 

 

2030 Vizyonu” adı verilen programın bir parçası olan kadın haklarına ilişkin değişiklikler hedefleyen Veliaht Prens, Suudi Arabistan’da kadınların İslâm dininin kendilerine tanıdığı haklara henüz tamamen sahip olmadığını söylemişti.

 

 

Suudi Arabistan’da önde gelen bir din adamı da, kadınların mütevazi giyinmesi gerektiğini, ama bunun illa çarşaf giymesi gerektiği anlamına gelmediğini belirtmişti.

Suudi Arabistan Turizm ve Ulusal Miras Komisyonu Başkanı Ahmet El-Katip, Bloomberg‘e yaptığı açıklamada ülkelerine tatil için gelen yabancı ülke vatandaşları için çarşaf giyme zorunluluğunun kaldırılacağını söylemişti.

Ancak, Suudi Arabistanlı kadınlara kıyafet serbestliği tanıyan bir adım henüz atılmış değil.

Riyad yönetiminin kadının toplumsal statüsünü güçlendirmek için giriştiği reformlar arasında “kıyafet” odaklı somut bir adım henüz yok. Kadınlara yönelik bazı kısıtlamaları hafifleten reformlar arasında kadınların giyim kuşamına yönelik bir düzenleme bulunmuyor.

Suudi Arabistan’da Müslüman kadınlar kamusal alanda (nikab / peçe ile) yüzünü örtme zorunda olmasalar da baştan ayağa kadar vücutlarını giysilerle kapamaları zorunlu. (Doğrudan yazılı bir yasayla kısıtlanmamasına rağmen) Suudi kadınlar için abaya olarak bilinen topuklara kadar uzanan, bol kesimli siyah kıyafet ve başörtüsü hâlâ bir mecburiyet.

Kıyafetleri (kadınlara ayrılan yerler haricinde) belirlenen koşulları taşımayan kadınları uyaran “ahlâk polisi” olarak bilinen “Mutavva”nın güçlerinin 2016 yılında zayıflatılması akabinde kadınlar daha rahat giyim imkânına kavuşmuştu.

Veliaht Prens Muhammed Bin Salman’ın 2018’deki sözlerinin ardından kadınların kıyafet gerekliliklerine dair kuralların hafifletileceği beklentisi oluşmuştu. Suudi kadınlar, abaya giyme zorunluluğunu (tersinden giyerek) protesto etmişti. Son yıllarda Suudi Arabistan’da kadınların geleneksel siyah yerine farklı renkte abaya giydiği aktarılmıştı.

Süregelen zorunluluğun, dinî vecibelere dair yorumun, Vehhabîliğin ve kültürel unsurların etkisiyle Suudi Arabistan’da kadınlar abaya ya da burka giyip peçe takmayı sürdürüyor.

Suudi Arabistan’ın veliaht prensi Muhammed bin Salman’ın, “kara çarşaf giymek isteyen Türkiye’ye gitsin” dediği yönündeki asılsız iddia da servis edilmişti.

 

İLAVE: 2024 yılı Şubat ayında Suudi Arabistan’da kadınların çarşaf takmasının yasaklandığı iddiası yeniden dolaşıma girdi.

 

Türker Ertürk (@Orsatramola): “II. Abdülhamid de 2 Nisan 1892’de çarşaf giyen Müslüman kadınların matem tutan Hristiyanlara benzedikleri ve güvenlik bakımından sorun yarattığı gerekçeleri ile kadınların siyah çarşaf giymesini yasaklamıştı. Suudi Arabistan’da çarşaf yasaklandı”

 

Halk TV (@halktvcomtr): “Suudi Arabistan’dan Sürpriz Karar: Kadınların Çarşaf Takması Yasaklandı”

 

suudi-arabistanda-carsaf-yasaklandi

 

Metropol Haber (@metropolmedya_): “Suudi Arabistan’da Kadınların Çarşaf Takması Yasaklandı.”

 

kadinlarin-carsaf-takmasi-yasaklandi

 

Tık tuzağı mahiyetindeki paylaşımların detayı incelendiğinde Suudi Arabistan Eğitim ve Öğretim Değerlendirme Komisyonu (Education and Training Evaluation Commission – ETEC) tarafından eğitim gören tüm kız öğrencileri için sınav döneminde okul üniforması düzenlemelerine dair 2022 yılı Aralık ayında alınan karara atıf yapıldığı görülüyor.

Suudi otoritenin aldığı karar incelendiğinde ise kız öğrencilerinin sınav salonlarına abaya yerine okul üniformasıyla girmesinin istendiği ve tüm kıyafetlerin kamu ahlakı kurallarına uygun olmasının vurgulandığı anlaşılıyor.

Suudi Arabistan’da kız öğrencilerin -kopyaya karşı- sınav salonlarında abaya (ferace) yerine okul üniforması giymesine dair 2022 yılı Aralık ayında aldığı karar ülke genelinde kadınlara yönelik çarşaf yasağı getirildiği şeklinde yorumlanmış.

 

Abaya, genellikle siyah renkli, bol kesimli ve omuzlardan ayak bileğine kadar uzanan bir kadın üst giysisidir. Kuzey Afrika, Arap Yarımadası, İran ve Mısır gibi ülkelerde yaygın olarak giyilir.

 

ETEC tarafından bir sosyal medya kullanıcısının sorusuna geçmişte verilen yanıtta “Sınava girerken ferace giymenin yasak olduğu akılda tutularak, sınav salonlarında halkın beğenisinin korunmasına yönelik düzenlemelere uygun kıyafet kurallarına uyulması gerekmektedir.” ifadeleri kullanılmış.

 

suudi-arabistan-ferace-aciklama

 

Yorumunuzu yazınız...