“Papaz eriğini imam eriğine çevirme projesi” 2016 yılında Mersin Mut İmam Hatip Lisesi’nde TÜBİTAK Bilim Fuarı için öğrenciler tarafından hazırlanmış
Bugünkü konumuz, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen bilim projelerinin bahsi geçtiğinde sıklıkla değinilen “papaz eriğini imam eriğine çevirme projesi”…
Papaz eriğini imam eriğine değiştirme projesi 13 Mayıs 2016 günü ilk defa gündeme geldi. TÜBİTAK tarafından desteklendiği iddiası kamuoyunun tepkisini çeken proje bir anda sosyal medyada alay konusu oldu.
Zeki Kayahan Coşkun (@zekikayahan): “Papaz eriğini, imam eriğine çevirme projesi…Tübitak bu ülkenin gururudur. Muhteşem işler yapıyorlar. Helal olsun.”
Papaz eriğini, imam eriğine çevirme projesi…Tübitak bu ülkenin gururudur. Muhteşem işler yapıyorlar. Helal olsun. pic.twitter.com/7OTGHRTcI0
Yeniçağ: “TÜBİTAK destek verdiği ve vermediği projelerle Türkiye’de birçok kez gündem oldu. 2016 yılında desteklediği bir proje ise hafızalardan silinmiyor. 2015 yılında İstanbul Özel MEF Lisesi 12. sınıf öğrencisi olan İlayda Şamilgil’in yaptığı “Sıvılardaki Su Oranını Mıknatısla Ölçebilen Ucuz, Hızlı ve Taşınabilir Bir Sistem” projesini dereceye almayan TÜBİTAK, bir sonraki yıl ise ‘Papaz eriğini imam eriğine çevirme’ projesine destek vermişti.”
Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada yeniden dolaşıma girdi.
2016 yılı Mersin Mut İmam Hatip Lisesi’nde TÜBİTAK Bilim Fuarı için öğrenciler tarafından hazırlanan “papaz eriğini imam eriğine çevirme” adlı projenin TÜBİTAK tarafından desteklendiği ve ödül aldığı iddiası doğru değil.
Proje sunumunda kullanılan, üstündeki delikten eriğin atılıp altındaki hortumdan dışarıdaki kaba döküldüğü görülen “Papaz Eriğini İmam Eriğine Çevirme” yazılı kutu üzerindeki logonun Mersin Mut İmam Hatip Lisesi’ne ait olduğu görülüyor.
Eski Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK’la ilgili basında ve sosyal medyada tartışmalara neden olan, “papaz eriğini imam eriğine çevirme projesi” hakkında yaptığı açıklamada söz konusu projenin bir “şaka” olduğunu belirtmişti.
Varank, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2019 yılı bütçesinin görüşmelerinde, bahsi geçen projenin şaka amacıyla Mersin Mut İmam Hatip Lisesi’nde 2016 yılında hazırlandığını şöyle söylemişti:
“Şimdi, TÜBİTAK’ın ne kadar kolay yıpratıldığına, gazete haberleriyle yıpratıldığına … Burada nasıl yıpratıldığına örnekler vermek istiyorum. Şimdi, basında ve sosyal medyada gündeme gelen “Papaz eriğini imam eriğine çevirme projesi” hakkındaki spekülasyonlar Mersin Mut İmam Hatip Lisesinde 2016 yılında meydana geldi. Bahsi geçen proje, TÜBİTAK’a sunulan bir proje olmayıp okuldaki birkaç öğrencinin şaka amaçlı yaptıkları bir gösteri niteliğindedir. TÜBİTAK’ın bütçesinden herhangi bir harcama yapılmamıştır. Bu öğrencilerin bütün medyayı ve sayın vekilimizi trollemesini de ben başarılı buluyorum. Tebrik ediyorum kendilerini.”
Konuyu Meclis Komisyon toplantısında HDP Milletvekili Garo Paylan şu sözlerle gündeme taşımıştı:
“Ya, papaz eriğini imam eriğine çeviren makineyle ilgili bir haber duyduk, papaz eriğini imam eriğine çevirmiş. Makineye papaz eriğini koyuyorsun, imam eriği oluyor. Ne oluyor imam eriği olunca? Ne olur papaz eriği kalsa. Memlekette papazlar da var kardeşim ya. Ne oluyor yani? Yani hacı robot olsa, tavaf etse ne oluyor yani bilimde mi ilerlemiş oluyoruz Sayın Bakan?”
2016 yılında TÜBİTAK yetkililerinin, papaz eriğini imam eriğine dönüştüren projeye destek verdiği yönündeki haberlerin sosyal medya kullanıcıları tarafından üretilen bir şaka olabileceğini belirttiği aktarılmıştı.
2016 yılında Gümüşhane’deki Fatih Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde TUBİTAK 4006 Bilim Fuarı için “Arapçayı yaşayarak öğrenme” temasıyla hazırlanan “Arapça yazılı manav tezgâhı”na daha önce değinmiştik.
“Arapça yazılı manav tezgâhı projesi”ne benzer şekilde “papaz eriğini imam eriğine çevirme projesi”nin öğrenciler tarafından hazırlandığı, 2016 yılında Mersin’in Mut ilçesindeki İmam Hatip Lisesi tarafından düzenlenen TUBİTAK 4006 Bilim Fuarı’nda sergilenen projenin onay sürecinin TÜBİTAK’tan ziyade, ilgili okul yönetimi, projeyi izleyen danışman öğretmen ve sergiyi düzenleyen kurulun sorumluluğu altında olduğu anlaşılıyor.
TÜBİTAK Bilim Fuarı’nda sergilenmiş olması, öğrencilerin hazırladığı projenin TÜBİTAK tarafından beğenilip, seçilip, desteklendiği anlamına gelmez.
Bilim Fuarları, öğrencilerin bilime olan ilgisini arttırmak üzere öğretmenlerinin gözetiminde okullarında tasarladıkları ve sergiledikleri araştırma, tasarım, bilgi araştırma vb. gibi projelerdir.
TÜBİTAK 4006 Bilim Fuarları, 5 – 12. sınıf öğrencilerinin öğretim programı çerçevesinde ve kendi ilgi alanları doğrultusunda belirledikleri konular üzerine araştırma yaparak araştırmalarının sonuçlarını sergileyebilecekleri ve eğlenerek öğrenebilecekleri bir ortam sunmayı amaçlamaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir devlet okulu veya Bilim ve Sanat Merkezi bünyesinde, 5-12. sınıf öğrencileri tarafından proje yapma süreçleri takip edilerek hazırlanmış projelerden oluşan ve belirlenen amaçlar çerçevesinde düzenlenen proje sergileri TÜBİTAK Bilim Fuarları kapsamında yer alabilir.
“Papaz Eriğini İmam Eriğine Çevirme Projesi”, TÜBİTAK tarafından 4006 Bilim Fuarlarının tanıtımı amacıyla (Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı Bilim ve Toplum Programları Müdürlüğü tarafından) hazırlandığı anlaşılan bir sunumda “kötü uygulama örnekleri” arasında sıralanmış.
Söz konusu sunumda yer verilen TÜBİTAK 4006 Bilim Fuarları için hazırlanan kötü uygulama örnekleri şu şekildeydi:
1) İMANLI FASULYELER
Deneyde 3 fasulyeye ayrı şeyler dinletildi; çevre gürültüsü, müzik, Kuran-ı Kerim. Bu deney ve gözlem sonucu Kuran-ı Kerim dinletilen fasulyenin diğerlerinden 2 kat daha fazla büyüdüğü gözlemlenmiş.
2) DÜNYA KITLIK SORUNU
Tasarlanan ekmek tahtasında yapılan ayrı bir düzenek ile üzerinde kesilecek olan ekmeklerin kırıntıların bu düzeneğe ulaşmasını ve ekmek kırıntılarının boşa gitmemesi ile kuşlar beslenebilecek.
3) GÖKYÜZÜ NEDEN MAVİ?
Araştırmacıların Google ile yaptıkları araştırma sonucunda; güneşten gelen ışınların atmosfere girdiğinde gaz moleküllerine ve toz parçacıklarına çarpması sonucu en kısa dalga boyu olan mavi ışınların gökyüzüne yayılması nedeniyle mavi renkte olduğunu ortaya koydular.
4) TİLLO EVLİYALARI
Tillo Evliyalarının kerametleri ile ilgili hazırlanan proje, TÜBİTAK’ın Van’daki proje yarışmasına davet edildi. Projenin Türk dili ve edebiyatı alanında hazırlanmasından dolayı TÜBİTAK engelline takıldı.
5) PAPAZ ERİĞİNİ İMAM ERİĞİNE ÇEVİRME
İlginç projelerle gündemde olan TÜBİTAK bu kez “Papaz eriğini imam eriğine çevirme” isimli projeyi destekledi.
6) YEŞİL VE MAVİ GÖZLÜ İNSANLARA DİKKAT EDİN
Üç denek grubu ve üç adet menekşeyle kanıtlamamız mümkün görünüyor. Tek yapmamız gereken gruplarımızdan birisinin renkli gözlülerden oluşması. Üç menekşeye de üçer seanstan beş dakika bakar, sonrada çok hassas çiçekler olan menekşedeki organik değişiklik seviyesini ölçmeye çalışırız. Deneyimizle kazandığımız bir diğer bilgi ise nazar boncuklarının da tek kullanımlık ömürlerinin olduğu.
Meyveleri iri, yuvarlak, sap çukuru hafif basık, koyu yeşil renginde kabuklu, et rengi yeşil, gevrek ve sulu olan erik türü “papaz eriği” olarak adlandırılıyor.
2015 yazında Kayseri’de bir manav “papaz eriğini” -adından rahatsız olunduğu için- “imam eriği” adıyla 2 yıldır sattıklarını şu sözlerle belirtmişti:
“Müşterilerimizden gelen istek doğrultusunda ve aynı zamanda biz de rahatsız olduğumuz için ‘Papaz’ ismini ’İmam’ ile değiştirdik. Vatandaşların da ilgisini çekti. Olumlu tepkiler aldık. Anadolu’da yetişen eriğin ismi rivayete göre papaz değil, ‘Tapaz’mış ancak zamanla insanlar ‘Papaz Eriği’ demiş. Biz de ismini imam olarak değiştirdik.”
