Türkiye, IMF’ye 5 Milyar Dolar Tutarında Borç Vermedi, Borç Verme Taahhüdünde Bulundu
Türkiye, IMF’ye 5 milyar dolar tutarında borç taahhüdünde bulundu; ancak ve ancak IMF kaynaklarının belirli bir seviyenin altına inmesi tutarında çağrılabilecek bu tutar IMF tarafından talep edilmediği için fiili açıdan IMF’ye borç verilmedi.
Uluslararası Para Fonu’na, kısaca IMF’ye 5 milyar dolar borç verilmesi hususunda da teknik detaya halim olunmaması ve siyasi söylem karmaşası altında kalınması nedeniyle muğlaklık oluştu ve bir yanlış algı belirdi. Türkiye, IMF’ye 5 milyar dolar tutarında borç taahhüdünde bulundu; ancak ve ancak IMF kaynaklarının belirli bir seviyenin altına inmesi tutarında çağrılabilecek bu tutar IMF tarafından talep edilmediği için fiili açıdan IMF’ye borç verilmedi.
Kredi taahhüdüne ilişkin arka planı kısaca aktaracak olursak;
- 19 Haziran 2012’de Meksika’nın Los Cabos şehrinde düzenlenen G20 Liderler Zirvesinde aralarında ülkemizin de bulunduğu G20 üyesi ülkeler, küresel finansal istikrara katkı amacıyla IMF kaynaklarının güçlendirilmesi için kaynak taahhüdünde bulunma niyetlerini bildirgede açıkladı.
- (2017 yılı Ekim ayı kurlarıyla) 40 IMF üyesi toplam 450 milyar dolarlık kaynak taahhüdünde bulundu. TCMB de uluslararası rezervler arasında sayılmak kaydıyla IMF kaynaklarına 5 milyar ABD dolarına kadar katkıda bulunma taahhüdünü resmen internet sitesi üzerinden açıkladı.
- IMF tarafından belirlenen borç anlaşması hükümlerinde, imzalanan ikili borç anlaşmaları kapsamında kaynak çağrısının ancak ve ancak IMF’nin borç verme kapasitesinin 100 milyar SDR’nin altına inmesi durumunda aktif hale geleceği belirtildi.
- IMF ile TCMB arasında imzalanan “Tahvil Alım Anlaşması” 17 Ekim 2013 tarihinde yürürlüğe girdi. Söz konusu anlaşmanın son tarihi, 2014 ve 2015 yıllarında birer yıllığına uzatıldı. Böylelikle anlaşmaların vadesi 2020 yılına kadar uzatılmış oldu.
- IMF’nin kredi kapasitesi belirlenen seviyenin altına düşmediği için ilave borç anlaşmaları kapsamında taahhüt veren ülkelerden kaynak çağrısı olmadı. Söz konusu borç taahhütleri kapsamında günümüze değin hiçbir kullanım yapılmamıştır. Haliyle, Türkiye’nin IMF’ye sunduğu kredi taahhüdü kapsamında herhangi bir kullanım olmamıştır.
- Özetle; IMF’ye kredi taahhüdü sunduk, kredi vermedik.
Uluslararası Para Fonu logosu
Merkez Bankası eski Başkanı Durmuş Yılmaz da IMF’ye borç değil borç taahhüdü verildiğine değinmişti:
“Şu IMF’ye $5 mia borç verme konusu. En ağır kelimeyi kullanmak için çok zorladım, bulabildiğim kelime YALAN. Konu çok teknik. Kısacası IMF bizden borç istemedi. İhtiyati bir fona TAAHHÜTTE bulunuldu.Taahhüt gerçekleşmedi. İspatı: MB bilançosunda böyle bir bir borç kaydı yok.”
Uğur Gürses de “IMF’ye 5 milyar dolar borç verildi” iddiasının gerçek mahiyetini aktaran isimlerden:
“2009 krizi sonrasında ihtiyat için bir kaynak oluşturma kararı alındı ve ülkeler IMF’ye fon taahhüdünde bulundular. Türkiye de buna 5 milyar dolarla katıldı. Sonra IMF bu ilave ihtiyatı kullanmadı. Türkiye özelinde gelişen bir döngü yok.”
IMF’ye 5 Milyar Dolar Borç Taahhüdü ile Fiili Kredi Sunumunu Karıştıran Köşe Yazarları
Kredi taahhüdü ile borç verilmesini ayırt edemeyerek hataya düşen köşe yazarlarından tesbit edebildiklerimiz ise şu şekilde sıralanıyor:
Güneş Gazetesi‘ndeki “Bu kubbenin altında hepimiz yaşamaktayız” başlıklı yazısıyla (27 Aralık 2013) Memiş Memişçe, nam-ı diğer Medyum Memiş:
"Şimdi ise ülkemizin bırakın IMF'ye borçlu olmasını, Türkiye IMF'ye 5 milyar dolar borç veren ülke durumuna geldi."
Memiş, Güneş Gazetesi’nde 15 Ekim 2016 günü yayınlanan “Millet isterse Türkiye’nin başkanı olur” başlıklı yazısında, ülkemizin IMF’ye taahhüt ettiği 5 milyar dolarlık borç kaynağının ötesine giderek Dünya Bankası’na da borç verildiğini ima etme hatasını yapmış:
"Allah'a çok şükür şimdi Türkiye dünya bankasına ve IMF'ye borç verecek bir ülke oldu."
Ülkemizin Dünya Bankası Grubu’na sermaye payı dışında borç taahhüdü bulunmamaktadır.
Türkiye, Dünya Bankası Grubu bünyesinde yer alan Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası‘nın henüz geri ödenmemiş kredi bakiyesi itibariyle altıncı en büyük müşterisidir.
Yeni Akit Gazetesi‘ndeki “Kendi devletine ve vatanına ihanet edenlere ithaf olunur” başlıklı yazısıyla (31 Ocak 2018) Nurettin Veren:
"IMF’ye hiç borcumuz kalmadığı gibi, 5 milyar dolar ayrıca IMF’ye borç verdik."
Takvim Gazetesi‘ndeki “1-2 kişi asılmıyor şükürler olsun” başlıklı yazısıyla (9 Aralık 2012) Bekir Hazar:
"IMF bize girdi, her defasında darbe oldu. Şimdi biz IMF'ye 5 milyar dolar borç verdik. Yani artık... IMF'ye biz giriyoruz.."
İnternethaber.com‘daki “Ülke batıyor, ama kime batıyor!” başlıklı yazısıyla (15 Ekim 2015) Süleyman Özışık:
"İMF'ye borcumuz kalmadığı ve üstüne üstlük 5 milyar dolar borç verdiğimiz için mi?"