İstanbul Boğazı’nın 1954 Yılında Donduğu İddiası

İstanbul Boğazı’nın 1954 Yılında Soğuk Nedeniyle Donduğu İddiası Doğru Değil

İstanbul’da 1954 yılı Şubat ayında yaşanan soğuk nedeniyle Boğaz’ın tamamı donmadı; Tuna Nehri’nden akıntıyla sürüklenen buz kütlelerinin Boğaz’da birikmesiyle Boğaz buzla kaplandı ve sonra bazı bölgelerde tamamen don oluştu.

İstanbul Boğazı’nın geçmişteki donma hadisesini aktarırken genelde bir detay gözden kaçırılır. Özellikle İstanbul’da 1954 yılı Şubat ayında yaşanan soğuk nedeniyle Boğaz’ın tamamının donduğu sanılır.

İstanbul Boğazı’na ilişkin diğer donma hadiselerine ilişkin yorum ya da teyit verebilecek herhangi bir veri ya da bilgi sahibi değiliz; ancak, şunu belirtebiliriz ki İstanbul Boğazı 1954 yılında donmadı. Donan Tuna Nehri’nden koparak Karadeniz üzerinden Boğaz’a gelen buz parçaları yüzünden Boğaz yüzeyinin soğuktan donduğu algısı oluştu.

İlgili döneme ilişkin gazete manşetleri bu durumu teyit ediyor. Bu yöndeki gazete manşetlerinden birkaç örnek:

Teyit.org‘un bu konudaki incelemesinde Meteoroloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Faruk Sanlı, Boğaz’ın donduğuna ilişkin iddialar hakkında şu hususları aktarmıştı:

“401 yılından başlayarak 1954 yılına kadar Boğaz’a buz kütlelerinin sürüklenmesi durumu belirli periyotlarla yaşandı, 763 yılında 30 metre derinliğe kadar donma yaşandığını aktaran belgeler var, bu dönemde Boğaziçi ve Haliç’in tıkandığı da belirtiliyor. Yazılı metinlerden edinilen bu bilgilere göre 928 yılında buzul parçalarının dört ay boyunca erimediği, 1878 yılındaki zorlu süreçte de II. Abdülhamid’in savaş sırasında yardım göndermekte zorluk çektiği belirtiliyor.

Akıntıyla buz kütlelerinin sürüklenmesi sonucu Üsküdar’dan Galata’ya kadar insanların yürüyebileceği kadar kütlelerin biriktiği bir dönem dahi oldu söyleniyor. Ancak yine de bunlar bütün bir Boğaz’ın donduğu ya da bütün alanı kaplayan buz kütleleri olduğu anlamına gelmiyor. Bu konu üzerine detaylı bir bilimsel araştırma yapılmadı.”

Erhan Afyoncu ve İstanbul Boğazı’nın 1954 Yılında Donduğu İddiası

Erhan Afyoncu, Sabah Gazetesinde 8 Ocak 2017 tarihinde yayınlanan “Eskiden İstanbul’da Boğaz bile donardı” başlıklı yazısında İstanbul Boğazı’nın tarihteki donma hadiselerine ilişkin bilgi sunarken ufak bir detayı gözden kaçırmış:

"1954'teki kışta donan Boğaz'la ilgili Hürriyet gazetesinin haberi."

Hürriyet Gazetesi’nin 1954 yılı Şubat ayındaki “Dün Boğaz’ı yaya geçmek kabil oldu!” manşetini paylaşmış Erhan Afyoncu.