Videonun ailelerin düğünün ardından gelinin bekâretini teyit için yeni evli çiftin ilk gecesini gözlemlediğini ana ait olduğu iddiası doğru değil
Türkmenistan’da yeni evlenen çiftin tüm ailesinin gelinin bakire olduğundan emin olmak için ilk gecelerini izlemek için araya geldiği iddiasıyla sosyal medya platformlarında bir video dolaşıma sokuldu.
Yeni evlenen bir erkek ve kadının yan yana getirilip üzerlerine örtülen yorganın altına bir çocuğun sokulduğu, etraftaki kişilerin de bu anı izlediği görülen video şu şekilde:
Bahsi geçen videoyu “gerdek gecesinde bekâret kontrolü”ne ait olduğu iddiasıyla kullanan paylaşımlardan örnekler şöyle sunulabilir:
Hüseyin (@ozcakir03): “Türkmenistan’da, tüm aile yeni evlilerin ilk düğün gecesine tanıklık etmek ve gelinin gerçekten bakire olduğunu teyit etmek için bir araya geldi. Dinlerinin özgür olduğunu tahmin ediyorum.”
Türkmenistan’da, tüm aile yeni evlilerin ilk düğün gecesine tanıklık etmek ve gelinin gerçekten bakire olduğunu teyit etmek için bir araya geldi.
Serdar (@serdaremsc): “Türkmenistan tüm aile,gelinin bakire olduğundan emin olmak için yeni evli çiftin ilk düğün gecesini izlemek üzere bir araya geliyor. böyle sapkın bir adet türklerde yok,bugüne kadar ne duyuldu nede görüldü. video’ya çekebildiklerine göre ülkede bilinen bir adet,peki kim bunlar?”
Türkmenistan
tüm aile,gelinin bakire olduğundan emin olmak için yeni evli çiftin ilk düğün gecesini izlemek üzere bir araya geliyor.
böyle sapkın bir adet türklerde yok,bugüne kadar ne duyuldu nede görüldü.
video’ya çekebildiklerine göre ülkede bilinen bir adet,peki kim bunlar? pic.twitter.com/oEn2jC1N7n
Bahse konu video iddia edildiği gibi gelinin bakire olduğundan emin olmak için yeni evli çiftin ilk gecesini ailesinin izlediği ana ait değil.
Türkmenistan’da ailelerin bekaret teyidi için gerdek gecesini izlediği sanılan video Özbekistan’da yeni evli çiftin çocuk sahibi olması dileğiyle yürütülen bir geleneğe ait.
Özbekistan’da yeni evlilerin düğünün ardından evlerinde bir araya geldiklerinde çiftin sağlıklı çocuk sahibi olması temennisiyle aralarına (genellikler akrabaları olan) bir çocuğun yerleştirildiği gelenek “bola solar” olarak adlandırılıyor.
Özbekistan’da evlenen çiftlerin çocuk sahibi olması dileğiyle uygulanan töre şu şekilde anlatılıyor:
Gulbazm
Nikoh to‘yi oxirida kelin dugonalari va kuyovjo‘ralar tarafma-taraf bo‘lib o‘tkaziladigan she’r va raqs bellashuvi nomi. Gulbazmni gul ushlagan kuyovjo‘ra she’r aytib boshlaydi va raqsga tushib borib o‘zi xohlagan qizga gulni beradi. Gul tutqazilgan qiz kuyovjo‘ra she’riga munosib javob qilishi, ya’ni she’r aytishi va raqsga tushishi kerak. Shu asnoda qiz o‘zi xohlagan kuyovjo‘raga gulni beradi. Gulbazm biron-bir taraf yutqazguncha – munosib javob she’rini aytolmay qolguncha davom etadi. Odatda, bunday she’rlar hazilomuz bo‘ladi.
Nikoh to‘yi yakunlangandan keyin kelin-kuyovni chimildiqqa kiritish, xalqona aytganda, qo‘shib qo‘yish bilan bog‘liq urf-odatlar bajariladi. Chimildiq atrofida kelin-kuyov taraf vakillari – asosan ayollar ishtirokida “Bola solar”, “Oyna ko‘rsatar”, “Soch siypatar”, “Qo‘l ushlatar”, “Kampir o‘ldi”, “Oyoq bosdi” kabi kichik odatlar bo‘lib o‘tadi.
Bola solar
Nikoh bazmidan keyin kelin-kuyov chimildiqqa kirgach, ularga farzand tilab tizzasiga bola o‘tqazib qo‘yish odati nomi. Qashqadaryo viloyatining Kitob tumanida bu udum “bachcha solar”, “bachchag‘ilon” deyiladi. Kitobliklar udumiga ko‘ra, to‘y kuni kelin bilan kuyov uchun chimildiq ichiga joy solingach, ana shu to‘shakka bitta qiz va bitta o‘g‘il bolani yotqizib qo‘yadilar. Bu “Kelin-kuyov serfarzand bo‘lsin” degani.”
Türkçemize çevirisi şu şekilde:
Gulbazm
Düğünün sonunda düzenlenen, gelinin arkadaşları ve sağdıçların sırayla katıldığı şiir ve dans yarışmasının adı. Gulbazm, damadın çiçeği tutmasıyla başlar ve bir şiir okumaya ve dans ederek çiçeği seçtiği kıza vermeye başlar. Çiçeği tutan kız, damadın şiirine uygun şekilde karşılık vermelidir, yani bir şiir okumalı ve dans etmelidir. Aynı zamanda kız, çiçeği seçtiği damada verir. Gulbazm, taraflardan biri kaybedene kadar devam eder – uygun bir cevap şiiri okuyamayana kadar. Genellikle bu tür şiirler mizahi olur.
Düğünden sonra gelin ve damat birbirleriyle veya halkın deyimiyle birbirleriyle tanıştırılır. Chimildik’in etrafında, gelin ve damat tarafının temsilcileri -çoğunlukla kadınlar- “Bola solar”, “Oyna ko’rsatar”, “Soch siyapatar”, “Koul ushlatar”, “Kampir oldi”, “Oyak basdi” gibi küçük adetlere katılırlar.
Bola solar
Gelin ve damat, düğün şöleninden sonra chimildik’e girdiklerinde, onlara çocuk dilediklerinde ve kucaklarına bir çocuk koyduklarında uygulanan adetin adıdır. Kaşkadarya bölgesinin Kitab ilçesinde bu adete “bachcha solar”, “bachchag’ilon” denir. Kitablik adetine göre, düğün gününde, chimildik’te gelin ve damat için bir yer yapıldıktan sonra, bu yatağa bir kız ve bir erkek yatırılır. Bu, “Gelin ve damadın çok çocuğu olsun” anlamına gelir.
Sosyal medyada yanlış aktarımla sunulan düğün adetinin gerçek mahiyeti Türkologlar tarafından da açıklandı.
Ataş Gaaýypogly (@gaayypogly): “Bu ritüel Daşoguz bölgesinde yaşayan Özbeklere aittir. Ve bu ilk düğün gecesi değildir. Sadece yeni evlilerin oraya uzanıp aralarına çocuklarından birini (kendileriyle akraba) koydukları bir ritüeldir. Bunu, evlenecek gençlerin sağlıklı çocukları olsun diye yaparlar. Bir tür batıl inanç gibidir. İnsanların yanlış anlamasına sebep oluyorsunuz. Batılılar bunu her zaman yapar, klasik hareket.”
This ritual belongs to Uzbeks who live in Dashoguz region. And it is not a first wedding night. It is just a ritual where newly weds just lay down there and they put between them one of them kids (related to them). They do this so that young people who are getting married can… https://t.co/wTcIUgmQBA
