“Antiparantez” İfadesinin Doğrusu Aslında “Antrparantez”
Sıklıkla “bu arada, söz arasında, sırası gelmişken” anlamını vermek için kullanılan “antiparantez” ifadesinin doğru biçimi aslında “antrparantez” şeklindedir.
Antrparantez Kelimesinin Anlamı ve Kökeni
Antrparantez kelimesinin anlamı, Türk Dil Kurumu ve Dil Derneğinin sözlüklerinde “sırası gelmişken, söz arasında” ve “ayrıca” şeklinde aktarılmıştır.
Antrparantez ifadesinin kökeni Fransızcador. Fransızca “arasında” anlamındaki “entre” ile “parantezler” anlamındaki “parenthèses” kelimelerinin birleşimiyle oluşturulan “entre parenthèses” ifadesinin Türkçe okunuşu olup, kelimesi kelimesine çevirisi “parantezler arası” şeklindedir.
Kelimenin başında yer alması gereken doğru edat “karşı” anlamındaki “anti” değil, “arasında” manasını taşıyan “antr”dır.
Geçmişte, antrparantez sözcüğünün karşılığı olarak “istitrât” kelimesi kullanılmaktaydı.
Arapça kökenli istitrat sözcüğü “sırası gelmişken söylenen söz”, “anlatıma eklenmesi istenen söz” anlamına gelmektedir.
Antrparantez Kelimesi Neden Yanlış Yazılır?
Antrparantez kelimesinin sıkça yanlış kullanıldığı bilinmektedir. Çünkü kelime, yukarıda açıklandığı gibi Türkçe değildir ve kelimenin telaffuzu Türk dil bilgisi kurallarına göre oldukça zordur. Telaffuzda değişiklik sıkıntı yaratmasa da yazı dilinde yapılan değişiklik yazım yanlışına sebep olmaktadır.
Kelime Fransızca kökenli olmasından hareketle içinde üç sessiz harfi yan yana barındırmaktadır. Türk dil bilgisi kurallarına uygun olmayan bu kullanım, pek çok insan için zorluk yaratmaktadır bu nedenle insanlar, ünsüz kelimeler arasına ünlü bir harf koyarak kelimeyi kullanmaktadır. Fakat bu durumda kelime için bir kullanım yanlışlığı doğmaktadır. Biraz önce de söylediğimiz gibi Antrparantez kelimesinin telaffuzunda bu değişiklik bir sorun yaratmasa da bu kullanım, yazı dili için oldukça sıkıntıdır.