Defaten Kelimesi “Defalarca” Değil “Ansızın, Bir Kerede, Bir Çırpıda” Anlamına Gelmektedir
Defaten “bir defada” anlamına gelmektedir. Defalarca kelimesi “pek çok kez” anlamına gelmektedir. İki kelimenin yazımı birbirine yakın olsa da anlamları birbirinden oldukça farklıdır.
Defaten “Defalarca” Değil, “Bir Defada” Anlamına Gelir
Defaten kelimesinin Türk Dili Kurumu Sözlüğü’ndeki anlamı şu şekildedir:
-
Ansızın.
-
Bir çırpıda, bir kerede
Dil Derneği de defaten kelimesini “bir defada” olarak tanımlamaktadır.
Nişanyan Sözlük’te defaten sözcüğü “bir defada, tek adımda” olarak tanımlanmış ve “defalarca” anlamında kullanımının galat olduğu belirtilmiştir.
İki anlamda da kelime, zarf olarak kullanılmaktadır.
Defaten kelimesi, Arapça daf’atan (def’aten) kelimesinden alıntıdır.
Peki defalarca kelimesinin anlamı nedir?
Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde bu kelimenin anlamı şu şekilde karşımıza çıkmaktadır: “Pek çok kez, defaatle.”
Bu iki kelimenin anlamı birbirine yakın gibi dursa da aslında anlamları birbirinden oldukça farklıdır ve birbirleri yerine kullanıldıklarında anlatım bozukluğuna sebep olmaktadır.
Şu iki örneğe bakalım:
- Bu işi defaten yapabilir misin? (Bir çırpıda yapabilir misin?)
- Bu işi defalarca mı yaptın? (Aynı iş birden fazla kere yapılmış.)
İki kelime, kullanıldıkları cümlede oldukça farklı anlamlara sebep oldu.
Defaatle sözcüğü de “defalarca, çok kere, çok kez” anlamına gelmektedir.
Defaten ve Defalarca Kelimelerinin Kökenleri Aynı Olsa Da Anlamları Farklı
Defaten ve defalarca kelimelerinin kökeni, “itiş, darbe, bir kerede ödeme” anlamını taşıyan “defʿa” (dafˁa(t) / دفعة) sözcüğüne dayanmaktadır. “Defa” kelimesi “kez, kere, sefer, yol” anlamını taşımaktadır. Defaten kelimesi, kökeniyle aynı anlamı sürdürürken, zaman içerisinde defalarca kelimesi anlamında değişiklik oluşarak “bir kerede” yerine “birçok kez” anlamına evrilmiştir.
Anlamları birbirinden farklı defaten ve defaatle / defalarca kelimeleri sıklıkla hatalı şekilde birbirleriyle karıştırılmaktadır.
