Koronavirüs salgınının (Covid-19) tüm dünyayı etkisi altına aldığı süreçte yanlış bilgi salgınına da şahit olduk. Pandemiyle birlikte gelişen bu durum, Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılı Şubat ayında yayımlanan raporda “infodemi” olarak tanımlandı. “İnfodemi” (“infodemic”) kavramı, “bilgi” (“information”) ve “salgın” (“pandemic”) kelimelerinin birleştirilmesiyle türetildi. “İnfodemi” kavramından ismini alan İnfodemilab de bu…
Yıllardır Farklı Kişilerden Defalarca Duymaktan Bıktıran Tipik Bir Şehir Efsanesi: Amsterdam’da Mantar Yiyen Türk Ekibin Cücelerle İmtihanı Bugünkü konumuz, “kesin yaşanmıştır” dedirten ve doğruluğunu ya da asılsızlığını açık kaynaklar üzerinden teyit etmek mümkün olmasa da râvilerinin sayısı ile gerçekliği konusunda şüphe uyandıran bir hikâye. “ARKADAŞININ Amsterdam’a giden bir tanıdık…
Doğrulama / yanlışlama analizleri esnasında bazı durumlarda video ya da fotoğrafın kaydedildiği tarih ya da yeri teyit etmek için gölge ya da hava durumunu da göz önünde bulundurmak gerekebiliyor. İlgili video ya da fotoğrafta yer alan gölgenin yönelimi üzerinden konum belirlemek ya da Güneş’in yeryüzüne düştüğü açıyı gölgeler üzerinden tespit…
Bir Sahte Bilim Örneği: Homeopati Yıl oldu 2020. Ancak, hâlâ insanlar modern tıbbın gelişimi öncesinde 1810 yılında yazılan metinlerle şifa bulunacağına inananabiliyor. Evet, homeopati ve bu saçma sözde bilimin temel başvuru kaynağı olan Organon’dan bahsediyoruz. C. F. Samuel Hahnemann 1810 yılında kaleme aldığı, tam adı “Organon – İyileştirme Sanatı” (“The…
Uçuş Takip ve Hava Trafiği İzlemek İçin İnternet Siteleri Uçuş takibi ve hava trafiğine göz atmak için başvurulabilecek farklı seçenekler mevcut. Bu seçeneklere değinmeden önce bazı kavramları açıklamakta fayda var. Kuyruk Tescil Numarası Hava araçlarının kayıt altına alınarak tanınmasını sağlayacak milliyetini gösteren belirli işaretler ile oluşmuş bir plakayı…
Atatürk’e Atfedilen Vecizelerin Teyidi Nasıl Gerçekleştirilebilir? Mustafa Kemal Atatürk’e ait olmadığı hâlde kendisine atfedilerek gazete köşelerinde, internet sitelerinde ve sosyal medyada paylaşılan vecizelere hepimiz aşinayız. Bu yazımızda izafe edilen vecizelerin gerçekten Atatürk’e ait olup olmadığını anlamak adına izlenebilecek yöntemlere değineceğiz. Atatürk’e Atfedilen Sözler Nasıl Teyit Edilmez? Öncelikle, bir…
Mustafa Kemal Atatürk’ün Zeybek Oynadığı Ana Ait Olduğu Sanılan Fotoğraftaki Kişi Aslında Sümer Ezgü Fotoğraftaki zeybek oynayan kişi Atatürk değil, Sümer Ezgü’dür. Bahse konu görüntü, 2008 yılında çekilen ve Atatürk’ü Türk Halk Müziği sanatçısı Sümer Ezgü’nun canlandırıldığı “Son Balo Vals ve Zeybek” adlı kısa film belgeselden bir karedir. Mustafa…
Berat Albayrak 8 Kasım 2020 günü akşamı saat 19:00 civarında Instagram hesabı üzerinden paylaştığı görsel ile Hazine ve Maliye Bakanlığı görevinden istifa ettiğini açıkladı. Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı görevinden istifası ülkemiz basınının aldığı hâli tekrar faş etti. Albayrak’ın “Yaklaşık beş yıldır sürdürdüğüm bakanlık görevime sağlık sorunlarım nedeniyle…
Fotoğrafın Konya’da Bir Peynir Fabrikasında Çalışan Kişilerin Süt Banyosu Yaptığı Ana Ait Olduğu İddiası Doğru Değil Fotoğraf 2014 Yılında Rusya’da Bir Peynir İşletmesinde Çekilmiş Konya’daki bir süt toplama merkezinde çalışanlardan birinin süt banyosu yaparken çekilen videonun sosyal medyada yayılmasının ve büyük tepki çekmesinin ardından aynı minvalde başka bir görüntünün…
Fotoğrafta Mustafa Kemal Atatürk’ün Tek Başına Olduğu İddiası Doğru Değil Mustafa Kemal Atatürk’ün yalnızlaştırıldığı iddiasını taşıyan paylaşımlarda yer aldığı görülen bu fotoğrafta Atatürk aslında tek başına değil. Fotoğrafın aslında Atatürk tek başına değil. 14 Temmuz 1929 tarihinde çekilen fotoğrafın orijinalinde Atatürk’ün Gazi Orman Çiftliği’nde bulunan Marmara…
Doğrulama İncelemelerinde Kullanılabilecek Harita ve Uydu Görüntüsü Alternatifleri Doğrulama / yanlışlama analizleri esnasında kimi zaman harita üzerinde tarama yapmak, konum belirlemek ve uydu görüntüsü incelemek gerekebiliyor. Bu nedenle, çevrim içi haritaların kullanımına hakimiyet önem arz ediyor. Bunun yanı sıra harita üzerinden inceleme yapmak hayatınızı birçok farklı şekilde kolaylaştırabilecek özellikler…
Naylon Kelimesinin Kökeninin New York ve Londra’nın İlk Harf ve Hecelerinin Birleşimine Dayandığı İddiası Doğru Değil DuPont tarafından 1938 yılında geliştirilen Naylon / Nylon kumaşın kökeninin New York ve Londra’nın ilk hecelerinin birleşimine dayandığı iddiası asılsızdır. ABD merkezli DuPont Company adlı kimya şirketi bünyesinde çalışan Wallace Carothers adlı kimyager tarafından…
CNN Spikeri Canlı Yayında ABD Seçimleri ile İlgili Bilgiler Verirken Ekranda Bir Anda Pornhub Yazısının Belirdiği İddiası Doğru Değil, Görülen Pornhub Yazılı Banner Montaj ABD seçimlerini aktaran CNN canlı yayınında bir anda Pornhub yazısının belirdiği iddiası sosyal medyada hızla yayılmaya başladı. Ancak bu iddia doğru değil. Pornhub yazısı yayın kaydına…
A Haber’in Donald Trump’ın Tweetini Sahte Bir Hesaptan Atılan Türkçe Tweet İle Aktardığı İddiası Doğru Değil Twitter Kullanıcı Uzantısının Çevirisindeki Sorun Google Çeviri’den Kaynaklanıyor A Haber’in Donald Trump’ın tweetini sahte bir hesaptan atılan Türkçe tweet ile aktardığı iddia edilmişti. Ancak karışıklık sahte hesaptan atılan tweet ile ilgili değil, Google…
Fotoğrafta Che Guevara’nın Nutuk Okuduğu İddiası Doğru Değil Sosyal medyada ve bazı internet siteleri ile forumlarda “Ernesto Che Guevara’nın Nutuk okurkenki fotoğrafı” olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf montajdır. Che Guevara’nın Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk adlı eserini okurken fotoğraflandığı iddiası asılsızdır. Fotoğrafın aslında Che’nin elinde yer alan kitap Nutuk…
Bilgi Edinme Başvurusu Bilgi edinme başvurusu, açık kaynaklarda yer almayan bir bilgi ya da belge hakkında kamu kurum ve kuruluşlarından malumat edinmek için izlenilen bir yol. İddia incelemesi gerçekleştirirken ilgili kurum/kuruluşa bir iddia hakkında görüş ya da paylaşılan evrakın ve içeriğinin doğruluğu konusunda bazen bilgi edinme yoluyla talepte bulunmak gerekebiliyor.…
Köşe Yazarlarının Bülent Ecevit ve Türk Siyasi Tarihi Hakkında Öne Sürdüğü İddialar/Düştüğü Hatalar Bugün, eski Başbakanlardan Bülent Ecevit’in (1925 – 2006) ölüm yıl dönümü olduğu için hakkında köşe yazarlarınca ve haber organlarınca paylaşılan yanlış iddialara ilişkin incelemeleri derleyelim istedik… Kıbrıs Barış Harekâtı’nın Emrini Necmettin Erbakan’ın Verdiği İddiası …
1939 Erzincan Depremi’nin Ardından Yaralılara Yardım Etmeleri İçin Serbest Bırakılan Mahkumların Kaçmadıkları İddiası DOĞRU Ancak Anlatı İle Gerçekler Biraz Farklı Malumatfuruş’ta açık kaynaklardan yanlışlanabilecek somut iddiaları ele almaya gayret ediyoruz. Ancak bu defa incelediğimiz iddianın -ufak farklılıklar barındırsa da- doğru olduğunu fark edince bu ilkeden taviz vererek bu incelemeyi…
GÜNCELLEME: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yayımlanan açıklama ile 15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprülerinde uygulanan tek yönlü ücretlendirme, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren köprü geçiş ücretleri iki eşit parçaya bölünerek iki yönlü olarak değiştirildi. Böylelikle Boğaz köprülerinde sürücüler artık gidiş gelişte ayrı ayrı ücret ödemek zorunda kaldı. …
HAARP Aracılığıyla Yapay Deprem Oluşturulabileceği İddiası Gerçek Dışı Bugün, HAARP gibi projeler ile yapay bir şekilde deprem oluşturulabileceği ve bulutların şekillerini gözlemleyerek depremlerin önceden tahmin edilebilecekleri iddialarına değineceğiz. HAARP Nedir? “Yüksek Frekanslı Aktif Aurorasal Araştırma Programı” olarak çevirebileceğimiz “High-frequency Active Auroral Research Program” HAARP projesi, Amerika Birleşik Devletleri’nin…
