Fotoğrafta Che Guevara’nın Nutuk Okuduğu İddiası Doğru Değil

Sosyal medyada ve bazı internet siteleri ile forumlarda “Ernesto Che Guevara’nın Nutuk okurkenki fotoğrafı” olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf montajdır.

Che Guevara’nın Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk adlı eserini okurken fotoğraflandığı iddiası asılsızdır.

Mine Kırıkkanat’ın Twitter’da Yaptığı Che Guevara’yı Nutuk Okurken Gösteren Montaj Fotoğraflı Paylaşımı

Fotoğrafın aslında Che’nin elinde yer alan kitap Nutuk değil, Eduardo Galeano’nun “Aşkın ve Savaşın Gündüz ve Geceleri” (“Dias Y Noches Entre Guerra Y Paz”) adlı kitabıdır.

Che Guevara’nın Eduardo Galeano’nun “Aşkın ve Savaşın Gündüz ve Geceleri” (“Dias Y Noches Entre Guerra Y Paz”) adlı kitabını okurkenki fotoğrafı

Fotoğrafın aslı incelendiğinde Che’nin elindeki kitabın Nutuk olmadığı, fotoğrafın sonradan montajlanarak “Aşkın ve Savaşın Gündüz ve Geceleri” yerine “Nutuk”un yerleştirildiği anlaşılabiliyor.

Che’nin Nutuk Okuduğuna Gösteren (!) Montaj Fotoğraf ve Orijinali

Bahse konu montaj fotoğrafın Che Guevara’nın öldürüldüğünde çantasından Nutuk’un çıktığına dair şehir efsanesine mesnet olarak üretildiği düşünülmektedir.

Daha önce, “1967 yılında Bolivya’da yakalanıp öldürüldüğünde Che’nin çantasından Nutuk çıkmış” şehir efsanesinin gerçeklik payının bulunmadığını aktarmıştık. Özetlemek gerekirse Che Guevara Nutuk’u okumuş olabilir; ancak, Che öldürüldüğünde çantasının içinden Nutuk çıkmamıştır.

Şehir efsanesinin aksine, Che öldürüldükten sonra Bolivya ordusunca üzerindeki eşyalara ilişkin yapılan envanter kaydı üzerinde inceleme yapan Bolivyalı gazeteci-tarihçi Carlos Soria Galvarro’ya göre öldürüldüğü sırada Che’nin sırt çantasından şu beş kitap çıkmıştır:

1. Karl Marx’ın “Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı” kitabı
2. S. R. Vigosky’nin “Güncel Kapitalizm Teorileri Üzerine Makaleler” kitabı
3. Paul Carrell’in “Geliyorlar” kitabı (Ils Arrivent – Che’nin çantasından çıkan bu Fransızca kitap, İspanyolca olmayan tek kitaptır)
4. H. B. Philips’in “Analitik Geometri” kitabı
5. Luis Peñaloza’nın Bolivya Ekonomi Tarihi kitabı

Yine Carlos Soria Galvarro‘nun aktardığına göre Che’nin favori kitapları listesine ya da Bolivya’da bulundurduğu kitaplara ilişkin 5 sayfalık bir liste mevcut. Bolivya ordusu tarafından hazırlandığı düşünülüyor bu listenin. Liste incelendiğinde, içinde yine Atatürk’e ait bir kitabın yer almadığı; lâkin, Nâzım Hikmet’in “Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim” (La vida es linda, hermano) adlı kitabının bulunduğu görülüyor.

Che Guevara

Fotoğrafın Che Guevara’yı Nutuk Okurken Gösterdiğini İddia Eden Yazarlar

Cumhuriyet Gazetesi köşe yazarı Mine G. Kırıkkanat, Twitter hesabından 28 Aralık 2015 tarihinde yaptığı paylaşımda “güzel adamlar güzel adamlardan esinlenir” notuyla birlikte Che Guevara’yı Nutuk okurken gösteren montaj fotoğrafa yer vermişti.

Gelen tepkilerin ardından Mine Kırıkkanat “Silmem. Herkesin yalana montajlı olduğu bir dünyada, bu da benim küçük, tatlı yalanım. Yalanımı seviyorum” itirafında bulunmuştu.