Sosyal medyada karşılaşılan fotoğraf ve videoların ters çevrilerek ya da farklı görsellerle birleştirilerek sunulmuş olabileceğine dikkat etmek gerekiyor.
Videolarda yanlış algı oluşturmak, fotoğraflarda tersine görsel aramaya yakalanmamak amacıyla içeriğin tersinden sunulduğu örneklere şahit oluyoruz.
Fotoğrafların görsel taramada tespit edilmesinin önüne geçilmesi adına yatay olarak ters çevrildiği biliniyor.
Bazıları ise gerçek kişilere ait fotoğrafları kırpıp yatay döndürerek kullanmış.
Böylelikle arama motorlarındaki görsel tarama ile tespitleri güç hâle getirilmeye çalışılmış. pic.twitter.com/hYddjVCi6z
— Malumatfuruş (@malumatfurusorg) July 8, 2020
Bazı video kayıtlarının akışının da tersinden sunulduğu, böylelikle içeriğin farklı lanse edilmeye çalışıldığına şahit oluyoruz.
Örneğin, tuzlu su dolu bir bardağa pil ile elektrik verildiğinde bardak içinde küçük bir anafor oluştuğu iddiasına mesnet olarak sunulan video…
Ya da geri sarılarak servis edilen hurda geri dönüşümünde kullanılan dev mıknatıs videosu örnek olarak sunulabilir…
"Dev mıknatıs teknolojisi" başlığıyla paylaşan bir Twitter fenomenine rast gelirseniz şayet, videonun geri sarıldığını hatırlatırsınız.
Kaynak: @hoaxeye pic.twitter.com/1ii3XROPcU
— Malumatfuruş (@malumatfurusorg) November 27, 2019
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2021 TEKNOFEST Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali’nde kendisiyle birlikte halkı selamlayan Nobel Ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar’ın elini havaya kaldırıp halkı selamladığı ana ait görüntü geriye sarılıp, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Aziz Sancar’ın elini indirdiği iddiasıyla paylaşılmıştı.
Geriye sarılan versiyon: pic.twitter.com/gmQJ5J8CUy
— Malumatfuruş (@malumatfurusorg) September 27, 2021
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Prof. Dr. Aziz Sancar’ın Elini İndirdiği Sanılan Video
Bu nedenle videoların akışının tersten sunulmuş olabileceği, fotoğrafların ise eksenlerine göre ters çevrilip kırpılıp servis edilmiş olabileceği nazara alınarak, arama motorlarında görsel arama yaparken şüphe duyulması halinde görseller tersine çevrilerek tarama yapmaya gayret edilmeli.
Görseller Trolleme Maksatlı da Tersine Sunulabiliyor
İspanyol futbolcu Juan MATA’nın 10 Kasım nedeniyle “ATAM” yazılı atkı ile fotoğraf paylaştığı yönünde 2014 yılında bir trolleme denemesi gerçekleştirilmişti.
Juan MATA’nın, “ATAM” yazılı atkı ile çekildiği sanılan fotoğrafı, fotoğrafın orijinalinin ters çevrilmesi ile oluşturulmuştu.
Farklı Görseller Birleştirilerek De Sunulabilir
Fotoğraflar içinde birden farklı fotoğrafı barındırıyor da olabilir.
Örneğin, sosyal medyada ve haber sitesi galerilerinde dünyanın en ölümcül yolu olarak nitelenen Himachal Pradesh, Hindistan’dan ya da Karakoram, Pakistan’tan olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf 2 farklı görselin birleşimiyle oluşturulmuştu.
Ya da bir ünlünün ya da alelade vatandaşın fotoğrafı farklı kimliklerle servis edilmiş olabilir.
Selena Gomez örneği üzerinden ilerleyecek olursak:
Ya da görsel simetri ile oluşturulmuş olabilir…
Örneğin, gerçek hayattan sanılan simetrik ağaç görseli aslında ABD’nin Florida eyaletindeki Sarasota şehrindeki banyan ağacının Mike Nellums tarafından 18 Şubat 2012 günü çekilen fotoğrafı kullanılarak oluşturulmuştu.
Mehmet Emin Birpınar:
Dijital müdahale içeren simetrik ağaç görseli:
Orijinal banyan ağaç görseli: