Tarihin İlk Ambulansına Ait Sanılan Fotoğraf

Fotoğrafın Tarihteki İlk Ambulansa Ait Olduğu İddiası Doğru Değil

Fotoğraftaki taşıt tarihteki ilk ambulans değil. 1941 yılında Birleşik Krallık’ta çekilen fotoğraftaki taşıttan çok daha öncesinden ambulans örneklerine rastlamak mümkün.

Tarihteki ilk ambulansa ait sanılan görsel hakkında bir inceleme paylaşalım istedik…

Görselin dünyanın ilk ambulansına ait olduğunu ileri süren örnek paylaşımlar:

Yeni Şafak gibi bazı basın organları da tarihteki ilk ambulans iddiasını yanlış görselle sunmuştu:

Sanılanın aksine paylaşılan görsel dünyanın ilk ambulans aracına ait değil.

Söz konusu fotoğraf 1941 yılında Birleşik Krallık’ta çekilmiş.

Görselin orijinali GettyImages’ta “29 Temmuz 1941: İç Güvenlik Kuvvetleri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış ve üretilmiş tek kişilik bir anti-gaz ambulans ve resüsitatör” (“29th July 1941: A one-man anti-gas ambulance and resuscitator, designed and made for use by the Home Guard”) notuyla şöyle paylaşılmıştı:

Embed from Getty Images

Ambulansın tarihçesi ise aslında antik çağlara dayanıyor. Antik dönemde yaralıları ve hastaları taşımak için at arabaları kullanılmaktaydı.

Tarihte (bilinen) ilk acil nakil amaçlı ambulans benzeri araç ise, 1487 yılında Malaga kuşatması sırasında İspanyol ordusu tarafından atlı arabalara dayanmaktadır.

Prusya seferi sırasında ilk kez askeri tıbbi birliği kuran, Napolyon’un baş cerrahı Baron Dominique Jean Larrey (1766-1842) tarafından 1792 yılında atlı arabalarla oluşturulan ve uçan ambulans denilen araçlarla hasta ve yaralılar seyyar hastaneye taşınmıştır.

ABD’de ilk ambulans sistemi iç savaş yıllarında ABD ordusu tarafından kurulmuştur.

İngiltere’de ise atlı arabalara dayalı ilk ilkyardım ve ambulans organizasyonu 1882 yılında teşkil edilmişti.

Acil Ambulans Hekimleri Derneği, ambulansın tarihçesine ilişkin şu açıklamayı sunmuştu:

Kelimenin kökeni Latince ambulare’dir ve yürümek ya da hareket etmek anlamına gelmektedir ve bu eski tarihlerdeki tıbbi müdahaleler için hastaların taşınarak ya da tekerlekli sandalye benzeri bir şekilde itilerek götürülmesinden gelmektedir. Kelimenin orijinali bir ordunun peşinde hareket eden hareketli hastane anlamında kullanılmıştır. Bilinen insanlık tarihi süresince kazalar, savaşlar ve afetler sonucu yaralanan ve acil sağlık sorunuyla karşılaşan hasta ve yaralılar için çeşitli tıbbi girişimler yapılmıştır. Günümüzden 5000 yıl önce Mısır’da acil tıbbi müdahalelerin geliştirildiği ve uygulandığı, eski Yunan ve Roma uygarlıklarının ilkyardım ve savaş meydanlarından yaralıların taşınması ile ilgili uygulamalar yaptıkları bilinmektedir. Tarihte ilk ambulans benzeri araç, atlı arabalarla 1487 yılında Malaga kuşatması sırasında İspanyol ordusu tarafından kullanılmıştır. Napolyon’un baş cerrahı Baron Domique Larrey, Prusya seferi sırasında ilk kez askeri tıbbi birliği kurmuş ve 1793 yılında atlı arabalarla oluşturulan ve uçan ambulans denilen araçlarla hasta ve yaralılar taşınmıştır. 1881 ve 1882 yıllarında İngiltere ve İskoçya’da kilise yardım örgütleri Kraliçe Victoria’nın izniyle savaş yaralıları ve ilkyardım konularında teşkilatlanma ve kitap yayınlama izni almışlar ve ilk ambulans birlikleri de kurulmaya başlanmıştır. 1878 yılında ilk sivil ambulans organizasyonu Londra’da kurulmuş ve ilk tam gün süreli ambulans servisi 1897 yılında yine Londra’da hizmet vermeye başlamıştır. Birinci ve ikinci Dünya Savaşlarında çok sayıda hasta ve yaralı kara ambulansları yanında hastane trenler, gemiler, uçak ve helikopterler ile hastanelere taşınmış, özellikle Kore ve Vietnam savaşları sırasında askeri helikopterler yoğun bir şekilde yaralıları taşıma amacı ile kullanılmışlardır. Daha sonraki yıllarda Almanya ve İskandinav ülkelerinde Hava Kurtarma Örgütleri kurulmuş ve bu hizmetlere yönelik personel yetiştirilmeye başlanmıştır 1960 yılı sonlarına doğru ABD ve Fransa’da ambulanslarda paramedikler ve hekimlerin görev almaya başlaması ile birlikte daha hızlı ve kaliteli acil sağlık hizmeti sunulmaya başlanmıştır. 1972 yılında Amerikan Ulusal Bilim Akademisinin acil tıbbın ABD’deki sağlık sisteminin en zayıf halkası olduğunu açıklaması üzerine, ayrı bir tıp disiplini olarak tanımlanan acil sağlık hizmetleri, o günden itibaren hızla gelişerek, dört farklı yetki ve eğitim düzeyindeki ambulans personeli, acil çağrı karşılama görevlisi ve özel finansal yapısı ile sağlık hizmetleri içinde ayrı bir yere sahip olmuştur.

S.O.S. International ise dünyada ve Türkiye’de ambulansın tarihçesini şöyle özetlemişti:

Ambulansın tarihçesi, antik çağlarda hastaları taşımak için at arabalarının kullanımıyla başlamıştır.

Ambulanslar ilk kez acil nakil amaçlı olarak, atlı arabalarla 1487 yılında Malaga kuşatması sırasında İspanyol ordusu tarafından kullanılmıştır.

Napolyon’un baş cerrahı Baron Domique Larrey, Prusya seferi sırasında ilk kez askeri tıbbi birliği kurmuş ve 1793 yılında atlı arabalarla oluşturulan ve uçan ambulans denilen araçlarla hasta ve yaralılar taşınmıştır. 1881 ve 1882 yıllarında İngiltere ve İskoçya’da kilise yardım örgütleri Kraliçe Victoria’nın izniyle savaş yaralıları ve ilkyardım konularında teşkilatlanma ve kitap yayınlama izni almışlar ve ilk ambulans birlikleri de kurulmaya başlanmıştır. 1878 yılında ilk sivil ambulans organizasyonu Londra’da kurulmuş ve ilk tam gün süreli ambulans servisi 1897 yılında yine Londra’da hizmet vermeye başlamıştır.

Ülkemizde ambulans hizmetlerinin geçmişi Osmanlı dönemine kadar uzanmaktadır. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusu içerisinde Hilal-i Ahmer (Kızılay) tarafından organize edilen atlı ambulansların kullanıldığı bilinmektedir. 1955 yılında İstanbul Beyoğlu’nda kurulan cankurtaran merkezinin telefonunu arayanlara Sarıyer, Beşiktaş, Beyoğlu, Eminönü, Fatih, Eyüp, Üsküdar ve Kadıköy’de olmak üzere 8 ayrı yerdeki toplam 15 cankurtaran aracı hizmet verildiği bilinmektedir.1985 yılında ülkemizde ilk kez Sağlık Bakanlığı bünyesinde karayollarında gezici ambulans hizmetleri başlatılmıştır.

Ambulansın tarihçesi hakkında ilave bilgi için historyofyesterday.com’da yayımlanan incelemeye göz atılabilir.

* 22 Aralık Dünya Paramedikler Günü vesilesiyle büyük özveri ile çalışan acil sağlık hizmetleri görevlileri paramediklere şükranlarımızı sunmuş olalım…