Oğuz Atay’ın Sevdiği Kadına Yakın Olabilmek Uğruna Karısından Boşandığı ve Evlerine Daha Sık Gidebilmek İçin Sevdiği Kadının Kocasıyla Arkadaş Olduğu İddiası Doğru Değil

Oğuz Atay, sevdiği kadına yakın olmak için eşinden boşanmamıştır. Atay, yürütemediği evliliğini 1967 yılında sonlandırmıştı. Evlerine daha sık gidebilmek için sevdiği kadının kocasıyla arkadaş olduğu da gerçeği yansıtmıyor. “Sevdiği kadın” diye ifade edilen Sevin Seydi’nin eşi Uğur Ünel, Atay’ın zaten en yakın arkadaşıydı. Lise yıllarına dayanan bu arkadaşlık Oğuz Atay’ın ölümüne dek aynı samimiyetle sürmüştü. Oğuz Atay, Sevin Seydi’yle çok sonraları Uğur Ünel aracılığıyla tanışmıştı.

Yanlış İddia

 

Bugün Oğuz Atay’ın ilişkileri hakkında internette yaygın bir şekilde paylaşılan bir iddiaya değineceğiz. İddiaya göre “Oğuz Atay sevdiği kadına yakın olabilmek uğruna karısından boşanıp evlerine daha sık gidebilmek için sevdiği kadının kocasıyla arkadaş olmuştur.”

İddiayı ortaya atan yazar Ali Lidar, 25 Eylül 2012 tarihinde alilidar.com uzantılı kişisel internet sitesinde yayımladığı “Tesirsiz Parçalar 156..” başlıklı yazıda Oğuz Atay hakkında bazı çıkarımlara yer vermişti. Ali Lidar’ın “en sevdiğim yazarlardan birkaçının kısa yaşam öykülerini anlatmaya çalıştım.” diyerek dolaşıma soktuğu iddianın sosyal medyada 2012 yılı Ekim ayından itibaren popülerliğini yitirmeden paylaşıldığına şahit oluyoruz.

Bahse konu iddianın geçtiği metnin tamamı şu şekilde:

“Dostoyevski epilepsi hastası, homofobik ve iflah olmaz bir kumarbazdı. Oğuz Atay sevdiği kadına yakın olabilmek uğruna karısından boşanıp sevdiği kadının kocasıyla arkadaş oldu evlerine daha sık gidebilmek için. Salinger yaklaşık kırk yıl evinden dışarı adım atmadı, tek bir kare bile fotoğrafı çekilemedi. Yusuf Atılgan Türk Edebiyatının kilometre taşları sayılabilecek iki büyük eseri yazdıktan sonra (Anayurt Oteli ve Aylak Adam) insanlara küstü, bir köye yerleşip otuz yıla yakın neredeyse tek bir satır bile yazmadan çiftçilik yaptı. Althusser elli yıldır birlikte olduğu ve taparcasına sevdiği karısı Helen’i bir sabah yanıbaşında uyurken elleriyle boğdu, bu boktan hayata daha fazla katlanmasına seyirci kalmaması için. Stephan Zweig’de tıpkı Althusser gibi yaptı, tek farkla, o tabanca kullandı karısı ve kendisi için. İnsan ırkına duyduğu güvensizlik Walter Benjamin’i Fransa sınırında kendi kafasına sıkmaya zorladı. Hemingway yalancının tekiydi, Jean Genet gasptan tecavüze kadar bulaşmadık suç bırakmadı ve ömrünün yarısını hapiste geçirdi. Kierkegaard çok sevdiği nişanlısı Regine Olsen’i terk etti, çok sevdiği için. Ömrü boyunca hep acı çekti bu yüzden ama soranlara da yaptığının doğru olduğunu söyleyip durdu. O kadar çok seviyordu ki Regine’i ve o kadar nefret ediyordu ki kendisinden, evlenip onun kendisine ‘maruz kalmasına’ izin veremezdi!..

 

En sevdiğim yazarlardan birkaçının kısa yaşam öykülerini anlatmaya çalıştım. Bir yerlerde bir terslik var ama nerede bilemiyorum.”

2020 yılında kendisiyle yapılan “Oğuz Atay Olmaya Cesaretin Var mı?” başlıklı röportajdan anlaşıldığı üzere Ali Lidar cephesinde 2012 yılından bugüne değin pek bir şey değişmemiş.

Yıldız Ecevit’in Oğuz Atay’ın yaşamına tanık olmuş birçok kişiyle görüşüp belgeleri taraması ve Atay’ın eserlerini derinlemesine irdelemesi sonucunda kaleme aldığı Ben Burdayım adlı biyografiden yola çıkarak Ali Lidar’ın iddialarını irdeleyeceğiz.

“Ben Buradayım…” Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası kitabını hazırlarken Oğuz Atay’ın çevresiyle yoğun bir biçimde görüşmeler yapan Ecevit’in görüştüğü isimlerden biri olan Uğur Ünel ve diğer yakın arkadaşları bu dostluğa dair ayrıntılara değinmişlerdir.

 

oğuz atay

 

Oğuz Atay’ın Uğur Ünel’le Dostluğu yahut Evlerine Daha Sık Gidebilmek İçin Sevdiği Kadının Kocasıyla Tanıştığı İddiası

İddianın bağlamı göz önünde bulundurulduğunda sevdiği kadının kocası iddia edilen kişi Uğur Ünel’dir.

Ankara’da yaşayan ve yaz tatillerini İstanbul’da kiraladıkları bir köşkte geçiren Atay Ailesi’nin İstanbul’daki yakın çevresini, annesinin akrabaları oluşturur.  Teyzesinin kızı Furuzan’ın arkadaş grubunda yer alan Uğur Ünel’le tanışması lise yıllarına dayanır. Fakat yakın arkadaş olmaları 1952 yılında İstiklal Caddesi’nde yeniden karşılaşmalarıyla olur. İkisi de artık üniversite öğrencisidir ve bu dostluk Atay’ın ölümüne değin 25 yıl sürmüştür. Bu dostluğun çok derin olduğunu Yıldız Ecevit şu sözlerle belirtmiştir:

Oğuz Atay’ın yaşam yolundaki duraklarının çoğunun belirlenmesinde Uğur Ünel’in rolü olduğu su götürmez. Onun yaşamında büyük izleri olan solculuk deneyimlerinin başrol oyuncusu Turhan Tükel’le tanışmasını sağlayan Uğur’dur. Oğuz Atay’ın karşı cinsle birlikte geçtiği dönemeçlerde (evliliği, boşanması ya da yaşadığı büyük aşkı), Uğur’la ilişkisinin bir biçimde rolü olur. Altmışlı yılların başında kurduğu şirketteki ortağı yine Uğur’dur. İki büyük romanını yazdığı dönemlerde mekânsal düzlemde de yakındır Uğur’a: ikinci romanı Tehlikeli Oyunlar’ı onun evinde yazar. Yaşamının son 25 yılının her evresinde Oğuz Atay’la birliktedir Uğur Ünel.”

Üniversite yıllarının sonunda Turhan Tükel ve arkadaşlarıyla birlikte zaman geçirmeye başlayan Uğur Ünel ve Oğuz Atay sosyalist ilkelere göre biçimlenmiş bir hayat tarzını benimserler. Ecevit, Uğur Ünel’in Turhan Tükel grubundan kopmasıyla Oğuz Atay’la da arasına bir yıl sürecek ideolojik bir uzaklığın girdiği bilgisini verir. İkilinin yeniden bir araya gelmesi 1956 yılının sonunda olur. Atay, bir kitabını almak için gittiği Uğur Ünel’in evinde Sevin Seydi ile karşılaşır. Ali Lidar’ın iddia ettiği gibi sevdiği kadını görmek için kocasıyla tanışmamıştır. Aksine, o dönemde Sevin Seydi, Oğuz Atay’ın en yakın arkadaşının nişanlısıdır sadece.

 

oğuz atay

 

Atay’ın Küçük Topluluğu: Klan Grubu

Tutunamayanlar’ı Uğur Ünel’e “Bu çılgın dünyada küçük topluluğumuzu korumak dileğiyle” cümlesiyle armağan eden Oğuz Atay’ın Uğur Ünel, Sevin Seydi, Özen Veziroğlu ve Sinan Ersan’ın yer aldığı “klan” adını verdikleri bir grupları vardır. Yaşama aynı pencereden bakan kişilerden müteşekkil bu grup sık sık bir araya gelir. Hatta grubun zamanla kendi içinde bir jargonları da oluşur. Yıldız Ecevit’in klan üyelerinden Sinan Ersan’la yaptığı görüşmede grup üyelerinin yakınlığı şu sözlerde ortaya çıkar: “sezgilerimizin bizi getirdiği yer aynıydı; aynı anda algılar, aynı anda tepki gösterirdik. Mesela, aynı sinemadayız birbirimizden habersiz. Filmde kan gövdeyi götürüyordur, anlamsal bir çarpıklık vardır o an. İki kişi güler sinemada: O bizizdir.”

Yıldız Ecevit, bu arkadaş grubunun bağı için şu tespitlerde bulunmuştur:

“Uğur’la Sevin arasındaki evlilik ilişkisinin sona ermesi ya da Uğur’dan ayrılan Sevin’in daha sonra bir süre Oğuz’la yaşamını paylaşması ya da yetmişlerde Uğur’un Özen’le evlenmesi, grup içinde hiçbir çalkantıya neden olmaz. Daha sonra İngiltere’ye yerleşen Sevin bu kez eşi Maurice Whitby ile birlikte grubun üyesi olmayı sürdürür. Hiçbir şekilde bozulmayan burjuva normlarının dışındaki bu arkadaşlık ilişkisi, Oğuz Atay’ın ölümünden sonra da Uğur, Özen, Sevin ve Maurice arasında aynı biçimde süregelir.”

 

ozen unel ugur unel sinan ersan oguz atay
Özen Ünel (Veziroğlu), Uğur Ünel, Sinan Ersan ve Oğuz Atay

 

Oğuz Atay’ın Evliliği yahut Sevdiği Kadın için Eşinden Boşandığı İddiası

Oğuz Atay, 1956 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi son sınıf öğrencisiyken beş yıl sonra evlilik kararı alacağı Fikriye Fatma Gürbüz’le Pelit Pastanesi’nde karşılaşır. Hayatına giren birçok arkadaşı gibi Fikriye Hanım’la da Uğur Ünel aracılığıyla tanışmıştır. Kendisinden büyük olması nedeniyle Atay’ın ailesinin sıcak bakmadığı bu evlilik 1961 senesinde gerçekleşir.

Farklı yaşam biçimlerine sahip olan ikili aynı evin içinde zamanla yalnızlaşmıştır. Selçuk Orhan’ın ifadesiyle ortada yürütülememiş bir evlilik vardır. Fikriye Gürbüz, Oğuz Atay’lı ev hayatını şöyle anlatmıştır:

“Fazla konuşmuyordu. Okuduğu kitaplar da dâhil, hiçbir şeyden söz etmezdi. Genelde çok az şeyi paylaşıyordu. Bazen hikâye anlatır, güldürürdü. Çok güzel fıkra anlatırdı ya da kimi gündelik olayları… ama hepsi bu. İç dünyasını paylaşmıyordu.”

Fikriye Hanım ayrılık öncesi günlere dair Yıldız Ecevit’e şunları söylemiştir:

“Hissettiklerimi, düşündüklerimi Oğuz’a söylesem bir anlamı yoktu. Çok zekiydi, çok akıllıydı, zaten her şeyin farkındaydı. Kararlı bir saygımız vardı birbirimize karşı.”

Fikriye Gürbüz ve Oğuz Atay çifti 1967 yılında sessizce boşanırlar. Yıldız Ecevit, Atay’ın evliliğinin bitmesine neden olarak “örtülü uyumsuzluğu” gösterir. Sevin Seydi adı hiçbir zaman zikredilmemiştir.

 

oguz atay

 

Oğuz Atay, ikinci evliliğini 6 Nisan 1974 tarihinde (kendisiyle Yeni Ortam adlı gazete için Tutunamayanlar hakkında 1972 yılında bir röportaj yapan) Pakize Kutlu (Barışta) ile yapmıştı. Evlilikleri, Oğuz Atay’ın 13 Aralık 1977 tarihinde vefatına kadar sürmüştü.

 

oguz atay pakize kutlu
Oğuz Atay’ın Pakize Barışta’yla (Kutlu) 1974 yılındaki nikahlarından sonra çekilen fotoğraf

 

Atay’ın Büyük Aşkı, Büyük Tutkusu Sevin Seydi yahut Eşinden Boşanmasına Sebep Olan Sevdiği Kadın İddiası

Yazma sancısına ortak ettiği tek kişinin varlığından aldığı güçle Tutunamayanlar’ı yazan, yokluğunun açtığı boşluğu Tehlikeli Oyunlar romanı ile doldurmaya çalışan, bu romanlarda hayat verdiği Günseli ve Bilge karakterlerini sevdiği kadından izlerle donatan, iki romanını da Sevin Seydi’ye ithaf eden Oğuz Atay hakkında herkesin hemfikir olduğu konulardan biri de büyük aşkının Sevin Seydi olduğudur. Bu hem tanıklıklarda hem de eserlerine sinen Sevin Seydi izleriyle kendisini aşikâr kılar. Dolayısıyla Ali Lidar’ın bahsettiği “Oğuz Atay’ın sevdiği kadın” Sevin Seydi’den başkası değildir.

Oğuz Atay’ın en yakın arkadaşı Uğur Ünel’le 1956 yılında nişanlanan Sevin Seydi, Oğuz Atay’ın da hayatına girmiş olur. Atay’ın Seydi’yle ilişkisi Ünel’le evli oldukları on yıl boyunca (1957-1967) arkadaşlık düzlemindedir.

“1967 yılında farklı nedenlerle Oğuz Atay da Sevin Seydi de eşlerinden ayrılırlar.” Ait oldukları grup hiç dağılmazken ikili birbirine yaklaşır ve bir yılı aşkın bir süre (1968-1969) aynı evi paylaşırlar. Aynı çatı altında yaşadıkları dönemde Oğuz Atay Tutunamayanlar’ı yazar, ressam olan Seydi ise çok beğendiği bu romanı İngilizceye çevirip kapağını hazırlar. Klan grubu üyelerinin bağı ise hiç kopmamıştır. Bir araya gelmeyi sürdürürler.

Sevin Seydi,1970 yılında Atay’dan ayrılıp Londra’ya yerleşir. Fakat aralarındaki bağ hiç kopmaz. Hâlâ eserlerini okuyan, değerlendiren kişi Seydi’dir. Onun ikliminden hiç uzaklaşamaz. Cevat Çapan, Sevin Seydi’nin Atay’ın en büyük tutkusu ve en karanlık yönü olduğunu söylemiştir. Oğuz Atay’ın ölümle nihayetlenecek hastalığında da en büyük destek yine Sevin Seydi’den gelir. Londra’da tedavi gördüğü bir yıl boyunca Seydi hep yanı başındadır.

 

oğuz atay resmi
Oğuz Atay

 

Özetle, Oğuz Atay’ın 1977 yılındaki vefatının 1 yıl sonrasında dünyaya gözlerini açan Ali Lidar’ın ilgili dönemden herhangi bir beyana ya da delile dayanmayan iddiasının aksine Oğuz Atay, sevdiği kadının kocasıyla evlerine daha sık gidebilmek için arkadaş olmamıştır. Oğuz Atay’ın sevdiği kadın olduğu anlaşılan Sevin Seydi’nin eşi Uğur Ünel, Oğuz Atay’ın zaten en yakın arkadaşıdır. Lise yıllarına dayanan bu arkadaşlığın Oğuz Atay’ın ölümüne dek aynı samimiyetle sürdüğünü görüyoruz. Oğuz Atay’ın eşi Fikriye Gürbüz’le altı yıl süren evliliği ise uyumsuzluk nedeniyle sessiz sedasız bir biçimde 1967 yılında biterken başka bir kadın yüzünden sona erdiğine dair bir delil yoktur.

 

oğuz atay sigara

 

Selçuk Orhan’ın Ali Lidar’ın Tesirsiz Parçalar’da dile getirdiği iddialar üzerine kaleme aldığı “Hakarete uğramış vasiyetler” başlıklı yazıda Oğuz Atay’la ilgili bölüm için yer verdiği yorumla işbu yazıyı nihayetlendirelim:

“Oğuz Atay sevdiği kadına yakın olabilmek uğruna karısından boşanıp sevdiği kadının kocasıyla arkadaş oldu evlerine daha sık gidebilmek için. İşte beni asıl çileden çıkaran kısmı bu oldu yazının. Ali Lidar bunu nerede duymuş çok merak ediyorum. Sözünü ettiği kişilerin önemli bir kısmı (hatta Oğuz Atay haricinde hepsi) yanılmıyorsam şu an hayatta. Her şeyden önce: Atay, sevdiği kadına yakın olabilmek uğruna boşanmadı. Evliliği yürütemedi ya da yürütemediler. Biz bu kadarını biliyoruz. Lidar’ın, “sevdiği kadın” dediği Sevin Seydi olsa gerek. Sevin Seydi, Uğur Ünel’in eşiydi; ancak Uğur Ünel’i Oğuz Atay, Sevin Seydi’den daha önce tanımıştır. Uğur Ünel en yakın arkadaşıdır ve hep öyle kalmıştır; son gününe kadar berbere bile beraber gidip geldiği bu dostuyla ilişkisinde öyle karısına yakın olmak arayışı falan yoktur. Bunlar ergen magazinidir. Sevin Seydi’nin Atay ile birlikteliği Uğur Ünel’le boşanmasından sonradır. Evlerine daha sık gidebilmek için kocasıyla arkadaş olmuşmuş. Bunu mesnetsizce söylemeyi nasıl terbiyeye sığdırabilir insan?”

 

* Alıntılanan metinde yer verilen Yusuf Ziya Atılgan’ın, Aylak Adam ve Anayurt Oteli adlı 2 önemli eserini yazdıktan sonra hayata küserek bir köye yerleşip 30 yıl tek satır yazı yazmadan yaşamını sürdürdüğü iddiasının doğruluk payının bulunmadığına daha önce değinilmişti.

Yorumunuzu yazınız...