Edirne Belediyesi ekiplerinin Tunca Nehri’nin hemen yanında bulunan Tatarhaniler Mezarlığındaki tarihi kabirler arasındaki mezar hazirelerini yıkım gerekçesi, burada aslında bir mezarın bulunmuyor olmasına dayanıyor.
“Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmed’in (1432-1481) hocası İslam alimi” olarak nitelenen (Halk arasında Mızraklı İlmihâli olarak bilinen eserin müellifliğinin kendisine atfedildiği) Muhammed bin Kutbüddîn İznîkî’nin demir kafesli mezarının yıkıldığını aktaran haber ve bu aktarıma tepki gösteren paylaşım örnekleri şöyle sunulabilir:
Erdem Özveren (@ErdemOzveren571): “Fatih Sultan Mehmet Han’ın Hocası, Meşhur (Miftahu’l Cenne) Mızraklı İlmihal’in yazarı Muhammet bin Kutbüttin İzniki Hz’nin Edirne’de Bulunan Kabr-i Şerifi Edirne Belediyesi Tarafından Yıkılıyor. ⚠️ Engel Olma Niyetiyle Paylaşıp, Duyuralım …”
Ensonhaber.com: “CHP’li Edirne Belediyesi, Fatih Sultan Mehmet Han’ın hocasının türbesini yıktı”
A Haber: “CHP’li Edirne Belediyesi’nden Ramazan’da tepki çeken hareket! Fatih Sultan Mehmed’in hocasının türbesini yıktılar .”
EHA Medya: “CHP’li Edirne Belediyesi, Fatih Sultan Mehmed Han’ın hocası Mızraklı İlmihal’in yazarı Muhammed bin Kutbüddin İzniki ve eşine ait türbeyi yıktı”
Edirne Belediyesi ekiplerinin Tunca Nehri’nin hemen yanında bulunan Tatarhaniler Mezarlığındaki tarihi kabirler arasındaki mezar hazirelerini yıkım gerekçesi, burada aslında bir mezarın bulunmuyor olmasına dayanıyor.
Edirne Belediyesi “Belediye’nin Muhammed İzniki’nin Edirne’de bulunan kabrini yıktığı” iddialarının gerçek dışı olduğunu, yapılan çalışmalar neticesinde elektrik fabrikası bahçesinde Muhammed İzniki’nin kabrinin yer almadığının tespit edildiğini duyurdu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararıyla 2005 ve 2007 yıllarında Belediyeye ait Eski Elektrik Fabrikası alanında kazı yapıldığının belirtildiği açıklamada, “Eski Elektrik Fabrikası’nın bulunduğu alanda 2005 ve 2007 yıllarında Edirne Müze Müdürlüğü’nce iki defa türbe yeri aranmış ancak herhangi bir türbe bulunamamıştır.” ifadelerine yer verilmiş.
“Endüstriyel Mimari mirasının nadir örneklerinden biri olan Eski Elektrik Fabrikası rölöve projesi, Koruma Bölge Kurulu’nun 30.05.2002 tarih ve 7250 sayılı kararı ile uygun bulunmuştur. 13.03.2003 tarih ve 7536 sayılı kurul kararı ile restorasyon projesi onaylanmış olup, 01.12.2011 tarih ve 124 sayılı koruma bölge kurulu kararı ile revize restorasyon projesi onaylanmış olan restorasyon projesi kapsamında 2015 yılında binanın restorasyon uygulamasına başlanılmıştır. Restorasyon aşamasında projede değişiklik yapılarak Koruma Bölge Kurulu’na sunulmuştur. Eski Elektrik Fabrikası’na ait değişiklik yapılarak yeniden hazırlanan restorasyon revizyon projesi 18.09.2017 tarih, 4388 sayılı karar ile uygun olduğuna, uygulamanın 2863 sayılı yasanın 10. Maddesi doğrultusunda yapılmasına karar verilmiştir.
Ayrıca 02.12.2016 hazırlanan çevre düzenleme projesi kurula sunulmuştur. 05.12.2016 tarih ve 3692 sayılı karar ile Koruma Bölge Kurulu çevre düzenleme projesini uygun bulmuştur.
Onaylı restorasyon projesi ve çevre düzenleme projelerine uygun olarak restorasyon tamamlanmış olup, 14.05.2017 tarihinde hizmete açılmıştır.
Daha sonra kendi yerinde yapılması mümkün olmayan Balabanpaşa Mescidi’nin Elektrik Fabrikası’nın bahçesinde yeniden ihya edilmesi Edirne Valiliği ve Edirne Belediyesi’nce uygun görülmüştür. Hazırlanan Rekonstrüksiyon projesi Koruma Bölge Kurulu’nca 18.04.2022 tarihinde onaylanmış ve uygulamasına başlanmıştır.
Uygulama yapılırken onaylı Rekonstrüksiyon Projesinde ve Elektrik Fabrikası çevre düzenleme projesinde olmayan projeye aykırı imalatlar yapılmıştır.
Taşınmazda böyle bir mezar olup olmadığı ile ilgili geçmişte Koruma Bölge Kurulu Kararıyla Müze Müdürlüğü’nce resmi ve bilimsel çalışmalar ve kazılar yapılmıştır.
Koruma Bölge Kurulu’nun 13.05.2004 tarih ve 8005 sayılı kararıyla türbe ile ilgili olarak araştırma kazısı yapılmasına karar verilmiş ve Kurul Kararı gereğince 30.05.2005’te 14 Ada, 38 Parselde Muhammed Bin Kutbittin-i İzniki Hazretleri mezarının bulunması amacıyla kazıya başlanmıştır.
Kazı sonrası raporda: “Kazılar sırasında bulunan mezarların ve mezar taşlarının görünümü; tarihi kaynaklarda mezarlığın tesviye edilerek iskâna açıldığı ve taşların bir kısmının seçilerek Selimiye Camii’nin arkasındaki hazire alanına taşındığı bilgisini doğrular niteliktedir. Şehadet taşının başına dikili olduğu bir mezara rastlanılamamıştır. Ayrıca söz konusu alanda Muhammed Bin Kudbiddin-i İzniki’ye ait bir mezar taşı da bulunamamıştır” denilmektedir.
2007 yılında ise Muhammed Bin Kudbiddin-i İzniki’ye ait mezar taşlarının ve mezar yapısının bulunması için kazı çalışmalarına 21.08.2007 tarihinde Eski Elektrik Fabrikası binasının çevresini kapsayacak şekilde başlanmıştır. Açılan bölgede dağıtılmış ve kırılmış halde mezar taşlarına ve mezar yapısı kalıntılarına rastlanılmıştır. 2007 yılı kazı sonucu da 2005 yılı kazı raporundaki, alanın iskâna açıldığı ve taşlarının bir kısmının seçilerek Selimiye Camii arkasına taşındığı bilgisini doğrular niteliktedir. Ayrıca 2007 yılı raporunda şehadet taşının başına dikili olduğu bir mezara rastlanılmadığı belirtilmiştir.
Eski Elektrik Fabrikası’nın bulunduğu alanda 2005 ve 2007 yıllarında Edirne Müze Müdürlüğü’nce iki defa türbe yeri aranmış ancak herhangi bir türbe bulunamamıştır.
Geçmiş kayıtlar, resmi bilimsel çalışmalar burada herhangi bir türbe olmadığını ortaya çıkarmıştır.
Uygulama yapılırken onaylı Rekonstrüksiyon Projesinde ve Eski Elektrik Fabrikası çevre düzenleme projesinde olmayan projeye aykırı imalatlara ait fotoğraflar mevcut olup, Belediyemizce 06.01.2023 tarihinde aykırı unsurların kaldırılması konusunda tutanak düzenlenmiştir.
Söz konusu unsurların kaldırılmaması üzerine Belediyemizce 12.04.2023 tarihinde alan Koruma Bölge Kurulunca onaylanmış, projelere uygun hale getirilmiştir.”
Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan bu açıklamayı sosyal medya hesaplarında “Her fırsatta gerçeği yansıtmayan haberleri ile adeta bir karalama politikası yürütmekte olan A Haber’i doğru, tarafsız ve ilkeli habercilik anlayışına davet ediyorum. Bizler, sizlerin aksine bu toplumun değerlerine, inançlarına saygı duymaya; kültürüne, tarihine ve geleceğine sahip çıkmaya devam edeceğiz.” ifadeleriyle paylaştı.
Her fırsatta gerçeği yansıtmayan haberleri ile adeta bir karalama politikası yürütmekte olan A Haber’i doğru, tarafsız ve ilkeli habercilik anlayışına davet ediyorum.
Bizler, sizlerin aksine bu toplumun değerlerine, inançlarına saygı duymaya; kültürüne, tarihine ve geleceğine… pic.twitter.com/fuKpgO6xL3
Muhammed Bin Kutbüddîn İznîkî’nin yıkılan mezarının bulunduğu alanda, daha önce var olan Balaban Paşa Mescidi’nin aslına uygun şekilde yeniden inşa çalışmaları 2022 yılı Ekim ayında başlamıştı.
Kutbüddin-i İzniki’nin oğlu Muhammed İzniki’nin mezarının bulunduğu yere türbe yerine düğün salonu yapılacağı iddiası 2017 yılında gündeme gelmişti.
İslam Ansiklopedisi, 1480 yılında Edirne’de vefat ettiği belirtilen Muhammed Bin Kutbüddîn İznîkî’nin kabrinin babası Kutbüddin İznikî‘nin İznik’teki türbesinde bulunduğunu belirtmektedir (İslam Alimleri Ansiklopedisi’nde ise Edirne’de vefat ettiği aktarılmaktadır).
Şeyh Kutbuddin Camii ve Türbesi’ndeki açıklama metninde, yanında medfun olan kişinin (yüksek bir din alimi olan) Kutbuddinzade Ahmed olduğu belirtilmektedir.
