Malumatfuruş
  • Doğrulama / Yanlışlama
  • İnceleme
  • Doğrulama Teknikleri
  • Bizden
  • Anasayfa
  • Hakkında
  • Tüm Yazılar
  • Köşe Yazarları
  • Köşe Yazarlığı
  • Şehir Efsaneleri
  • İletişim
Malumatfuruş
  • Doğrulama / Yanlışlama
  • İnceleme
  • Doğrulama Teknikleri
  • Bizden
Doğrulama / Yanlışlama

Marie Antoniette’in “Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Yesinler” Dediği İddiası

Yazar: malumatfurus 5 Temmuz 2018
Yazar: malumatfurus 5 Temmuz 2018 0 yorum

Marie Antoniette’in “Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Yesinler” Dediği İddiası Doğru Değil

Fransız Devrimi’ne doğru süreçte halkın yaşadığı gıda sıkıntısı karşısında Fransa Kraliçesi Marie Antoniette’nin “ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” dediği iddiası doğrulanamamaktadır. Marie Antoniette’nin bu sözü söylediğine dair belge ya da tanık yoktur. Bahse konu söz Fransız Devrimi’nden 22 yıl önce Jean Jacques Rousseau tarafından kaleme alınan İtiraflar (Confessions) adlı kitapta geçmiştir. Fransız Devrimi’ne giden süreçte halkın tepkisini çeken harcamaları ve yaşantısı nedeniyle kendisini kötülemek niyetiyle Marie Antoinette’e mâl edildiği anlaşılmaktadır. 

 

Fransızca orjinali “S’ils n’ont pas de pain, qu’ils mangent de la brioche“, İngilizce karşılığı “If they don’t have bread, let them eat cake” olan, dilimize “ekmek bulamazlarsa, pasta yesinler” ya da “ekmek yoksa pasta yesinler” şeklinde çevrilen bu ünlü söz, Fransa Kraliçesi ve 16. Louis’in eşi Marie Antoinette’e sıklıkla atfedilir.

 

İsmail Koncuk'u "ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler" sözünün Fransa Kraliçesi Marie Antoniette'e ait olduğunu öne sürdüğü paylaşımı

İsmail Koncuk’u “ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” sözünün Fransa Kraliçesi Marie Antoniette’e ait olduğunu öne sürdüğü paylaşımı

 

Hikaye odur ki, Fransa’da yapılan un zamları sonucunda ekmek kıtlığı oluşur ve Fransız kadınlar Kral ve Kraliçe’nin ikamet ettiği Versay sarayına yürürler.  Hadiseyi gören Kraliçe, ne olup bittiğini sorar. “Ekmek istiyorlar” yanıtıyla Durumu öğrendiğinde ise ünlü vecizeyi aktarır.

 

Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Yesinler Marie Antoniette

 

Ancak sanılanın aksine bu söz aslında Marie Antoniette’nin ağzından çıkmamıştır.

  • Büyük ihtimalle, Fransız Devrimi’ne giden süreçte halkın tepkisini çeken harcamaları ve yaşantısı nedeniyle kendisini kötülemek niyetiyle Marie Antoinette’e mâl edilmiştir. Halkın yoksulluktan kıvrandığı dönemde şatafatlı bir hayat yaşadığı düşünülen Kraliçe Antoniette, Fransız Devrimi’nin ardından 1793’te idam edilmiştir.
  • Söylediğine dair bir kanıt ya da tanık bulunmamaktadır.
  • İfade ilk kez Jean Jacques Rousseau’nun İtiraflar (Confessions) adlı kitabında geçer. 1767’de tamamlanan İtiraflar’ın 6. cildinde Rousseau, yaşanan kıtlık karşısında ünlü bir prensesin (a great princess) bu ifadeyi kullandığını belirtmişti. Rousseau’nun bu deyişi daha sonra devrimcileri etkilemişti. Bu kullanım, daha sonra akıllara Marie Antoniette’yi getirmiş olabilir. Ancak, bu durum doğru olamaz. Çünkü, 1755 yılında doğan Marie Antoniette 1767 yılında sadece 12 yaşındaydı ve büyük bir prenses değildi.  Rousseau’nun iddiasını inceleyenler, Rousseau’nun Marie Antoniette’den daha önce yaşamış olan başka bir prensesi kastettiğini düşünmektedirler.
  • John Lloyd ve John Mitchinson’ın Cahillikler Kitabı’nda (2006: 35) aktardığı üzere bu söz, 1760’tan itibaren aristokratik çürümenin bir tasviri olarak kullanılmaktaydı ve Rousseau da bu sözü daha 1740’ta duyduğunu ifade etmekteydi.
  • Aradan geçen bu süre de durumu ortaya koymaktadır. Les Guêpes adlı derginin 1843 yılındaki bir sayısında Fransız yazar Jean-Baptiste Alphonse Karr, bu sözü ilk kez 1760 yılında yayınlanan bir kitapta gördüğünü ve Marie Antoniette’ye ait olamayacağını yazmıştır.
  • Sözün Marie Antoniette’ye ait olduğuna dair yazılı kaynaklarda iddia, Fransız Devrimi’nin 50 yıl sonrasında görülmüştür.
  • İddia edilen vecizenin Fransızca orjinalinde geçen kelime, bir tür Fransız ekmeği olan “brioche”dur. Türkçe’de “tatlı çörek” anlamına gelmektedir. Terayağlı ve yumurtalı bir tür tatlı ekmektir. Yani, sözün aslında “pasta” ifadesi geçmemektedir. Dilimize çevrilirken “pasta”ya dönüşmüştür. Bu durumun bir örneği İngilizce çevirisinde de görülmektedir. Bahse konu sözün İngilizce çevirisinde “brioche”, “cake” yani “kek” şeklinde geçmektedir. Bu durum  aslında iddia edilen sözün yanlış kullanımının ve anlaşılmasının en temel nedenlerinden biridir. Sözün orjinali bu açıdan değerlendirildiğinde, Marie Antoniette’nin aslında iyi niyetli bir şekilde bu ifadeyi kullanmış olabileceği bile düşünülebilir.

 

 

Marie Antoinette’nin bu sözü söylemiş olma ihtimali, ekmek kıtlığına dair günlüğüne aldığı şu not ile azalmaktadır: “Kendi bahtsızlıklarına rağmen bizlere böylesine iyi davranan bu insanları gördükçe, onların mutluluğu için kesinlikle daha sıkı çalışmamız gerektiğini düşünüyorum. Bu gerçeği Kral da görmektedir. Kendi adıma konuşmam gerekirse, taç giydiğim günü -yüz yıl bile yaşasam da- hayat boyu unutmayacağım.”

 

marie antoniette ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler

 

“Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Yesinler” Sözü Efsanesi ve Köşe Yazarları

Şimdi bu sözü Marie Antoniette’ye atfeden köşe yazarlarına bakalım:

Yavuz Bahadıroğlu’nun Yeni Akit Gazetesi’ndeki “Ekmel mi, ekmek mi, pasta mı?” başlıklı 19 Temmuz 2014 tarihli yazısından:

"Fransa İmparatoru haşmetlü XVI. Louis’in (Lui) eşi… Fransa Kraliçesi… Yoksulları kastederek: “Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” demesiyle ünlü. Hikâye şu: İmparator XVI. Louis’nin taç giydiği günlerde, Paris’te ekmek kıtlığı doruğa ulaşmış. Açlık kasıp kavuruyormuş. Halk nihayet dayanamayıp isyan etmiş. “Ekmek isteriz!..” diye bağıra bağıra Paris sokaklarına akmışlar. Hayatında ekmek kavgası vermemiş Kraliçe Mari Antuanet, gürültüyü duyunca çevresine sormuş: “Ne istiyorlar?” “Ekmek” diye cevap vermiş çevresi, “Paris’te aylardır ekmek bulunamıyor.” Kraliçe, o meşhur sözünü işte o zaman söylemiş; “Qu’ils mangent de la brioche”!.. Yani, “Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler!”"

Emin Pazarcı’nın Takvim Gazetesi’ndeki 16 Eylül 2009 tarihli “Programlar kötü ama koridorlar pırıl pırıl” başlıklı yazısından:

"16. Louis'nin taç giyme töreni sırasında Paris'teki ekmek kıtlığı had safhaya ulaşmıştı. Fransa Kraliçesi ve Avusturya Düşesi Marie Antoinette de duruma el koyup, "Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler" demişti! Marie Antoinette'in o sözleri, tarihe geçti…."

Ruhat Mengi’nin Vatan Gazetesi’ndeki 4 AĞustos 2007 tarihli “Göbek adınız “Marie” miydi Bay Gökçek?” başlıklı yazısından:

"Şimdi maalesef, beklenen son gelince aynı Gökçek, Fransa Kraliçesi Marie Antoinette’in “Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” sözü misali Ankara ahalisinin başka şehirlere misafirliğe gitmesini istiyor."

Yeni Asır Gazetesi’nden Gönül Soyoğul’un 7 Kasım 2001 tarihli “Ekmek yok, pasta yiyin!” başlıklı yazısından:

"1789 Fransız ihtilali deyince, ilk akla gelen anektodlardan biri de, Kraliçe Marie Antoinette'in, "halk yiyecek ekmek bulamıyor" sözüne verdiği yanıttır: "Ekmek bulamıyorlarsa, pasta yesinler!" Muhtemelen; aç Fransız halkıyla dalga geçmek için değil, gerçeklerden uzak yaşadığı, hayatı, oturduğu sırça sarayın dar penceresinden gördüğü için "ekmek yerine pasta yesinler" diyen Antoinette'i ve "giyotinle" sona eren yaşamını; gazeteleri okurken anımsadım."

Ahmet Örs’ün Sabah Gazetesi’ndeki 21 Ocak 2007 tarihli “Ekmek yoksa pasta yesinler” başlıklı yazısından:

 "'Avrupa Tarihinde Ekmek' bölümünde Fransız İhtilali'nde ayaklanmayı başlatan Kraliçe Marie Antoinette'in, yoksul halk için, "Ekmek yoksa pasta yesinler," sözünden, İngiltere'de lord' unvanının 'hlaford', yani yiyecek sağlayan'; 'lady' unvanının ise 'hlaefdige' yani 'hamur yoğurucu' sözcüklerinden kaynaklandığı gibi nice ilginç ayrıntı yer alıyor."

Fatma Nur Zengin’in Yeni Asya Gazetesi’ndeki “Hapse düşüren teknoloji ve diğerleri” başlıklı 13 Mayıs 2008 tarihli yazısından:

"Bekleseniz ve sorsanız dahi, “Ekmek bulamıyorlarsa, pasta yesinler” dediği varsayılan Marie Antoinette’in verdiğinden daha farklı bir cevap alınması beklenmemelidir."

Ercümend Perver’in Samanyolu Haber’deki 10 Ağustos 2017 tarihli “Doktor Bey!” başlıklı yazısından (atfedilen notu düşmüş):

"Hani Marie Antoinette’ye atfedilen meşhur bir söz var ya “Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” diye."

Müge Akgün’ün Radikal’deki 15 Ağustos 2015 tarihli “Ah bu Canan Karatay” başlıklı yazısından:

"Perşembe sabahı Hürriyet Gazetesi’nde Ayşe Arman’ın köşesinde ‘Bu ülkede ekmek yememe devrimi yapılması gerekiyor’ başlığını görünce bir bu eksikti dedim. Sonunda Karatay Hoca bunu da yaptı. ‘Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler’ diyen Marie Antoinette gibi tarihe geçti!"

Özay Şendir’in Star Gazetesi’ndeki 4 Kasım 2012 tarihli “Kork ve zayıfla” başlıklı yazısından:

 "“Ekmek yoksa pasta yesinler” diyen Fransa Kraliçesi Marie’yi hem tarih hem de tüm insanlık yargılıyor.Peki et yoksa karınca yesinler demeye gelen bugünün dünyasını ne yapacağız? Haksızlığa dair bir not daha, aslında Kraliçe Marie ekmek yok diye ayaklanan halka pasta yemelerini söylememişti. Onun önerdiği Brioş denilen tatlı bir ekmek çeşidiydi ama tarih hükmünü verdi bir kere... Peki bugüne dair hüküm ne olacak sizce?"

Serpil Yılmaz’ın Habertürk Gazetesi’ndeki 21.01.2014 tarihli “Sandberg’in reçetesi kadınlara merhem olur mu?” başlıklı yazısından:

"Kimi yazarlar, toplumsal şartlanmaları yıkmaları için kadınlara görev yükleyen ve yıllık geliri 30 milyon doları aşan Sandberg'i, "Ekmek yoksa pasta yiyin" diyen Maria Antoniette'ye benzetecek kadar acımasız eleştiriler yönelttiler."

Selim Kotil’in Yeni Mesaj’daki 14 Ağustos 2012 tarihli “Sütü de bozdular” başlıklı yazısından:

"Fransızlara “ekmek yoksa pasta yiyin” diye o hanımdan farkı ne."

 

ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler

 

Bu yazıyı paylaşmak isterseniz...

  • E-posta
  • WhatsApp
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Reddit
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Telegram
  • Yazdır
  • Pocket

İlgili Yazılar

Ahmet ÖrsEmin PazarcıErcümend PerverFatma Nur ZenginGönül SoyoğulMüge AkgünÖzay ŞendirRuhat MengiSelim KotilSerpil YılmazYavuz Bahadıroğlu
Paylaş

Bunlara da bakınız

“Çay Var İçersen, Ben Var Seversen, Yol Var...

27 Ocak 2021

Milliyet Gazetesinin Atatürk Putu Kampanyasına Ait Sanılan Montaj...

27 Ocak 2021

Protestan Hristiyan Rockefeller Ailesinin Yahudi Olduğu Algısı

26 Ocak 2021

Besim Ömer Akalın’ın Bilet Aldığı Hâlde Titanik’e Binmeyen...

26 Ocak 2021

Kartondan Süper Mario Oyun Konsolü Geliştiren Çocuğun Nintendo...

25 Ocak 2021

Mahir Çayan’ın Açlık Grevindeyken Tuvalette Bisküvi Yediği İçin...

24 Ocak 2021

Devlet Bahçeli’ye Aşı Yapan Hemşirenin Darp Edildiği İddiası

23 Ocak 2021

Ben Efsaneyim Filmindeki Salgının 2021 Yılında ve Aşı...

23 Ocak 2021

Donald Trump’ın Joe Biden’a Bıraktığı Sanılan Mektup Görseli

21 Ocak 2021

Mikroskop Altında Kara Ait Sanılan Görsel

21 Ocak 2021

Yazı İçeriğiyle İlgili Yorum Yapmak İsterseniz Buyrunuz Cevabı iptal et

KÖŞE YAZARLARI

Dursun Seyis Yılmaz Özdil Şeref Oğuz Murat Yetkin Şükrü Kızılot Murat Bardakçı Nazlı Ilıcak Halime Gürbüz Ayşe Hür Abdurrahman Dilipak İsmet Berkan Mine G. Kırıkkanat Can Dündar Abbas Güçlü Ahmet Yenilmez M. Necati Özfatura Yavuz Bahadıroğlu Yusuf Kaplan Can Ataklı Bülent Erandaç Hasan Karakaya Engin Ardıç Emre Aköz Soner Yalçın Güneri Civaoğlu Yalçın Bayer Rıdvan Bülbül Ergün Diler Mehmet Y. Yılmaz Necati Doğru Haşmet Babaoğlu Reha Muhtar Ertuğrul Özkök Bekir Hazar Ahmet Hakan Mehmet Barlas Hıncal Uluç Emin Çölaşan Rahmi Turan Özgen Acar Melih Altınok Hilal Kaplan Fatih Altaylı Fuat Uğur Melih Aşık

Son Yazılar

  • Malumatfurus.org’da İnceleme Yayımlamak İçin…

    2 Aralık 2020
  • “Çay Var İçersen, Ben Var Seversen, Yol Var Gidersen” Şiirinin Aşık Veysel’e Ait Olduğu İddiası

    27 Ocak 2021
  • Milliyet Gazetesinin Atatürk Putu Kampanyasına Ait Sanılan Montaj Küpür

    27 Ocak 2021
  • Twitter’ın Platformundaki Yanlış Bilgi Sorunuyla Mücadele Adımı “Birdwatch” Özelliğine Dair…

    26 Ocak 2021
  • Protestan Hristiyan Rockefeller Ailesinin Yahudi Olduğu Algısı

    26 Ocak 2021
  • Besim Ömer Akalın’ın Bilet Aldığı Hâlde Titanik’e Binmeyen Tek Kişi Olduğu İddiası

    26 Ocak 2021

MALUMATFURUŞ NEDİR?

“Malumatfuruş“, köşe yazarı zabıtası “Muhtesip.com” kültüründen esinlenen bir “köşe yazarı yanlışlama” girişimidir. İşkembe-i kübrasına güvenerek bol keseden sallayan, bilmeyen, bilmediği hâlde aslını araştırıp doğrusunu öğrenme zahmetine girmeyen, yanlışını fark ettiği hâlde okurlarıyla doğrusunu paylaşmayan köşe yazarlarından haz etmeyenlerin ortak adresidir “Malumatfuruş”.

Bizden

  • Malumatfurus.org’da İnceleme Yayımlamak İçin…

    2 Aralık 2020
  • Infodemilab Podcast Yayınına Konuk Olduk

    12 Kasım 2020

Doğrulama / Yanlışlama

  • “Çay Var İçersen, Ben Var Seversen, Yol Var Gidersen” Şiirinin Aşık Veysel’e Ait Olduğu İddiası

    27 Ocak 2021
  • Milliyet Gazetesinin Atatürk Putu Kampanyasına Ait Sanılan Montaj Küpür

    27 Ocak 2021
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Youtube
  • RSS
  • Ana Sayfa
  • Hakkında
  • Tüm Yazılar
  • Köşe Yazarları
  • Köşe Yazarlığı
  • Şehir Efsaneleri
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim

@2019 - malumatfurus.org

loading Vazgeç
Yazı gönderilemedi - e-posta adreslerinizi kontrol edin!
E-posta kontrolü başarısız oldu, lütfen bir daha deneyin.
Üzgünüm, blogunuz yazıları e-posta ile paylaşamıyor.