Fransa’da İlk Şampanya Kadehlerinin Kraliçe Marie-Antoinette’in Sol Göğsünden Alınan Alçı Modeliyle Yapıldığı İddiası Doğru Değil
Fransa Kraliçesi ve 16. Louis’in eşi Marie Antoinette’in (1755-1793) bahsi geçtiğinde sıklıkla şu 2 yanlış iddia ile karşılaşıyoruz:
- Fransız Devrimi’ne doğru süreçte halkın yaşadığı gıda sıkıntısı karşısında Fransa Kraliçesi Marie Antoniette’nin “ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” dediği iddiası
- İlk şampanya bardaklarının Marie Antoinette’nin göğsünden alınan alçı modelleriyle yapıldığı iddiası
2018 yılında Malumatfurus.org’da Marie Antoniette’in “ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” sözünü kullandığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını aktarmıştık.
Bugünkü konumuz, “şampanya kadehi – Marie Antoniette” ilişkisine dair iddia…
Günümüzde kullanılan şampanya kadehlerinin kökeninin Marie Antoinette’in sol göğsünden ya da göğüs arasından alınan kalıba dayandığı iddiasını içeren aktarımlar şöyle örneklenebilir:
Levon Bağış: “Şampanya servisinde kullanılan, kâseye benzer, yayvan şampanya kadehleri, daha sonra Kral XVI. Louis’nin karısı ve Fransa kraliçesi olacak olan Marie-Antoinette’in göğüslerinin (1755-1793) Sevres seramik fabrikasında alınan alçı modelleri kullanılarak yapılmıştır. Üstelik, Marie-Antoinette ölçüsünün alınmasına izin verdiğinde sıradan biri değil, Kutsal Roma İmparatoru I. Francis ile Avusturya-Macaristan Kraliçesi Maria Theresa’nın en küçük kızları olarak bir prensestir. Heidsieck bu kadehler şerefine Marie-Antoinette adında bir şampanya üretir ve kraliçeye sunar. Kaderin cilvesi olsa gerek, XVI. Louis ve Marie-Antoinette’in giyotine götürülmeden önceki son arzuları, başbaşa bir şişe Heidsieck içmektir.”
Dionysos ile Kültür Seansı (@tarihsanatmito): Fransa’da ilk şampanya bardakları Marie-Antoinette´in (ekmek yoksa pasta yesinler diyen imparatoriçe) sol göğüsünden alınan alçı modeliyle yapılmıştır. Fransa’da şampanyanın gerçek tadının aşağıdaki bardaktan alındığı söylenir. Alın size tarihsel magazin…
Biliyor Muydunuz: “İlk şampanya bardakları Marie-Antoinette´in (ekmek yoksa pasta yiyin) göğüsünden alınan alçı modelleriyle yapılmıştır”
İlk şampanya bardakları, Fransa Kraliçesi Marie Antoinette’nin göğüslerinden alınan alçı modelleriyle yapılmadı.
Günümüzde kullanılan kasemsi yayvan şampanya kadehleri (coupe) tarihten ünlü bir kadının göğüs ölçüsünü yansıttığı iddiası aslında bir şehir efsanesi.
Bu iddia Marie Antoinette’in (1755-1793) yanı sıra Madame du Pompadour (1721-1764), Madame du Barry (1743-1793), İmparatoriçe Josephine (1763-1814), Diane de Poitiers (1499-1566) ve Truvalı Helen gibi kadınlar için de ileri sürülmüş.
Ancak bu isimlerden bazıları, köpüklü beyaz şarap türü olan şampanyanın bulunuşu ve şampanya kadehinin ilk üretimi öncesinde hayatını kaybetmiş. Bazıları da yıllar sonrasında dünyaya gelmiş.
İsmini Fransa’nın kuzeyindeki Champagne adlı şarapçılık odaklı bölgeden alan şampanyanın 17. yüzyılda Benediktin Tarikatı keşişi Dom Pérignon (1638 -1715) tarafından bulunduğu aktarımı yaygın bir inanış. Bu iddianın 1950’li yıllarda kurgulandığı ileri sürülüyor.
Bulunuşunun akabinde 17. yüzyıl ortalarına değin hayat kadınlarının tükettiği bir içecek olarak değerlendirilen, sonradan aristokrat sınıf arasında yaygınlaşan şampanya için ilk kadehlerin 1663 yılında İngiltere’de üretildiği biliniyor.
Fransa Kralı XV. Louis (1710-1774) tarafından görevlendirilen Jean-François de Troy’un 1734 tarihli “İstiridye Yemeği” (“Le Déjeuner d’huîtres” / “The Oyster Dinner“) adlı tablosunda şampanya kadehleri (coupe) görülebiliyor. Bu durum da bize şampanya kadehlerinin şeklinin Marie Antoniette’in göğüs kalıbına dayandığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını işaret ediyor.
Meme formunda porselenden yapılan “Jatte Téton” ya da “Le Bol Sein” olarak adlandırılan çanağın ise Kraliçe Marie Antoniette’in süt içmesi için yaptırıldığı bilinmekle birlikte, şeklinin Marie Antoniette’in göğüslerinden alınan kalıpla hazırlandığına inanılmaktadır.
Antik Yunanistan’da kadın göğsü şeklinde içecek kaplarının kullanıldığı biliniyor.
Kirsten Dunst’ın başrolünü üstlendiği 2006 yapımı Marie Antoniette adlı filmde de şampanya kadehlerine yer verilmişti.
Her ne kadar günümüzde kullanılan şampanya kadehlerinin şeklinin kökeni Marie Antoniette’nin göğüslerine dayanmasa da, 2014 yılında bu minvalde bir adım atılmıştı.
Londra’daki 34 Mayfair adlı restoran, 2014 yılında İngiliz sanatçı Jane McAdam Freud’a, ünlü model Kate Moss’un moda endüstrisindeki 25. yılını ve 40. doğum gününü kutlamak için sol göğsünün şeklini yansıtan bir kadeh modeli hazırlatmıştı.
Dom Pérignon adlı firma da 2008 yılında ünlü model Claudia Schiffer’ın göğüslerinin şeklinde içecek kadehi ürettirmişti.