İnsan gözünün sıkıştırılmış zaman dilimlerindeki görüntüleri yanıltıcı bir şekilde işlemesiyle gerçekten farklı gözlemlerde bulunulabilir.
Bu durumun bir örneği, helikopter pervanesinin dönüş hızının ya da kuşun kanat çırpma hızının kameranın çekim hızıyla örtüşmesi durumunda gözlemleniyor.
Kameranızın kare hızını helikopterin rotorunun dönüşüyle senkron olması durumunda helikopter uçarken pervanesi tamamen hareketsiz görülebilmektedir.
Helikopter pervanesinin dönüş hızıyla görüntüyü kaydeden kameranın saniyelik çekim hızının (fps) eşleşmesiyle oluşan görüntü örneği şöyle sunulabilir:
Helikopter pervanesinin dönüş hızıyla görüntüyü kaydeden kameranın saniyelik çekim hızının (fps) eşleşmesiyle oluşan görüntü:
“Kamera deklanşör hızı ve kare hızı helikopterin rotoruyla eşleşiyor” başlığıyla Youtube’de paylaşılan kaynak video:
Kameranın saniyede çektiği görüntü sayısı (fps) pervanenin dönüş hızına eşit olduğunda helikopterin duruyormuş / pervane dönmüyormuş gibi göründüğü farklı videolar mevcut:
Kameranın saniyede çektiği görüntü sayısı (fps) pervanenin dönüş hızına eşit olduğunda helikopterin duruyormuş / pervane dönmüyormuş gibi göründüğü farklı videolar mevcut:
Bu duruma, bir nesnenin veya bir olayın aralıklı ışık ya da hareketle yanıltıcı bir şekilde algılanmasını ifade eden “stroboskopik etki” neden olur. Özellikle optik ve görüntüleme alanlarında sıkça karşılaşılan stroboskopik etki, bir nesnenin belirli bir frekansta yanıp sönmesi veya belirli bir hızda hareket etmesi durumunda, insan gözünün bu yanıp sönme veya hareketi farklı algılamasına yol açabilir.
Örneğin, bir nesne belirli bir hızda dönerken, bu dönüş hızı ile senkronize bir şekilde bir ışık kaynağı yanıp sönüyorsa, nesnenin dönüşü yavaşladığı veya durduğu algısı oluşturabilir. Bu etki, özellikle makinalarda veya hareketli ekipmanlarda hataların tespit edilmesi veya ayarlanması için kullanılır. Ayrıca, stroboskopik etki bazen sanat ve eğlence amaçlı kullanılan özel efektlerde de görülebilir.
Bahsi geçen videonun kaynağı, görüntü için şu açıklamayı sunmuş:
“SSS- Kamera HIKVISION’un DS-2CD2342WD-I’sidir. 2688×1520@20fps Evet, gerçek bir kuş. Hayır string kullanmadım. Hayır, görüntü düzenlenmiyor. Evet, görmeyi kolaylaştırmak için YouTube’u yavaşlatıyorum. Evet, yakalama kare hızının kuşun kanat çırpma hızıyla eşleşmesi nedeniyle oluyor. Hayır kamerayı kuşa göre ayarlamadım. Hayır bu bir kamera veya kamyon reklamı/reklam değildir. Ama ikisini de beğeniyorum. Engelli izleyicilerimiz için CC etkinleştirildi. SQUAAAWWWK Lisanslama sorularınız için lütfen [email protected] ile iletişime geçin.”
Helikopter pervanesinin dönüş hızıyla kamera çekim hızının eşleşmesi için şöyle bir hesaplama paylaşıldı:
“Her çerçevenin (frame) bıçağın bir öncekiyle aynı konumda olmasını sağlaması gerektiğinden, rotor kanatlarının devriyle senkronize olması gerekir. Bu durumda enstantane hızının, her karede çok fazla hareket bulanıklığı yaratmadan bıçağı donduracak kadar hızlı olması gerekir. Burada rotorun beş kanadı var, şimdi rotorun devir sayısının 300 olduğunu varsayalım. Bu, dönüş başına bir bıçağın beş sayıda belirli bir noktada olduğu anlamına gelir. Bu bize 1500 efektif devir/dakika verir. 1500 devir/dakika / 60 saniye = 25. Bu nedenle 25 fps hızında çekim yapmak, rotor kanatlarının her karede aynı konumda çekilmesini sağlar. Daha sonra her karenin minimum hareket bulanıklığı için bıçağı dondurmaya yetecek kadar hızlı bir enstantane hızında çekilmesi gerekir.”
Aynı teknik kullanılarak suyun akışının zaman içinde donduğu şeklindeki yanılsama da oluşturmak mümkün.
Stroboskopik etki, dönen bir nesnenin, aydınlatılması için kullanılan ışık kaynağının frekansının, nesnenin dönme frekansına yakın veya tam olarak eşit olması durumunda, nesnenin hareketinin göz tarafından yanlış algılanmasıdır. Bu durumda, nesne hareketsiz, ters yönde dönüyor veya farklı bir hızda dönüyor gibi görünebilir.
Stroboskopik etki, günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan bir olaydır. Örneğin, hızlı dönen bir tekerleğe baktığımızda, tekerleğin hareketsiz gibi göründüğünü veya ters yönde döndüğünü görebiliriz. Bu, tekerleğin aydınlatılması için kullanılan ışık kaynağının frekansının, tekerleğin dönme frekansına yakın veya tam olarak eşit olmasından kaynaklanır.
Stroboskopik etki, dönen cisimlerin devir sayılarını ölçmek için de kullanılabilir. Bu amaçla kullanılan cihazlara stroboskop adı verilir. Stroboskop, dönen cismin aydınlatılmasını sağlayan bir ışık kaynağı ve cismin hareketini görüntüleyen bir kameraya sahiptir. Stroboskopun ışık kaynağının frekansı, cismin dönme frekansına ayarlanarak, cismin devir sayısı belirlenebilir.
Stroboskopik etki, bazı sanatsal ve eğlence amaçlı uygulamalarda da kullanılmaktadır. Örneğin, disko ışıkları, stroboskopik etkiyi kullanarak dans pistinde hareket eden insanların hareketlerini daha ritimsel ve etkileyici hale getirebilir.
Işık kaynağının frekansı, nesnenin dönme frekansına ne kadar yakınsa, stroboskopik etki o kadar belirgin olur. Nesnenin dönme frekansı, ışık kaynağının frekansına tam olarak eşit olduğunda, nesne hareketsiz gibi görünür. Nesnenin aydınlatılma şekli, stroboskopik etkinin şiddetini etkileyebilir. Örneğin, nesnenin arkadan aydınlatılması, stroboskopik etkiyi daha belirgin hale getirebilir. Gözlemcinin bakış açısı da stroboskopik etkinin algılanmasını etkileyebilir. Örneğin, nesneye yandan bakılması, stroboskopik etkiyi daha belirgin hale getirebilir.
