İngiliz Anahtarını İcat Eden Kişinin Jack Johnson Olduğu İddiası Doğru Değil
Boksör Jack Johnson’ın İngiliz anahtarını bulan kişi olduğu iddiası doğru değildir. İngiliz anahtarı, Jack Johnson’dan çok daha önce kullanımdaydı. Jack Johnson’ın 1922 yılında İngiliz anahtarına ilişkin yaptığı patent başvurusu, iddia edildiği gibi İngiliz aletinin icadına ilişkin değil, aletin tasarımını iyileştiren bir özellik taşımaktaydı.
Tamirle uğraşanların aşina olduğu pek kullanışlı bir alettir İngiliz anahtarı. Somunları gevşetmeye veya sıkıştırmaya yarayan ve çeneleri paralel olarak açılıp kapanan kıskaç şeklindeki bu aleti icat eden kişi hakkında yanlış bir bilgi mevcut.
Jack Johnson’ın 1878 yılında ilk siyah ağır boks şampiyonu olduğu ve bir İngiliz anahtarı icat ettiği öne sürülür. Jack Johnson ağır sıklet dünya şampiyonu unvanını kazanan ilk siyahi boksör olarak tanınıyor. Ancak, bu yazıdaki odak noktamız ilk siyah ağır boks şampiyonu olup olmaması değil, Johnson’ın İngiliz anahtarının mucidi olup olmadığı.
İddia edilenin aksine Afrikalı-Amerikalı boksör Jack Johnson, ülkemizde İngiliz anahtarı (monkey wrench) olarak bilinen aletin icat eden kişi değildir.
Ağır sıklet boks şampiyonu Jack Johnson 1922 yılında İngiliz anahtarına ilişkin bir patent başvurusunda bulunmuştu. Johnson, İngiliz anahtarına ilişkin başvurusunun akabinde 18 Nisan 1922 tarihinde 1.413.121 sayılı patenti almıştır. Ancak bu patent, iddia edildiği gibi İngiliz aletinin icadına ilişkin değil, aletin tasarımını iyileştiren bir özellik taşımaktaydı.
Johnson’ın 1922 yılındaki bahsi geçen başvurusundan çok daha önce İngiliz anahtarı bulunmuştu ve söz konusu alet 1840’lı yıllardan bu yana kullanımdaydı. ABD’nin Baltimore şehrinden Charles Moncky 1858 yılında ilk İngiliz anahtarını bulmuştur. İngiliz anahtarının İngilizce karşılığı olan “monkey wrench” (maymun anahtarı) ifadesi de Charles Moncky’nin soyadının yanlış hecelenmesi nedeniyle oluştuğu öne sürülmekle birlikte; bu iddiaya karşı çıkarak “maymun anahtarı” tanımının aletin şeklinden hareketle yapıldığını iddia edenler de mevcuttur.
ABD’nin Ohio kentinden Robert Owen, Jr. ise kurbağacık ya da cırcırlı anahtar olarak bilinen aleti geliştirerek 1913 yılında patentini almıştır.
2015 yılında, Afrikalı Amerikalılara ırkçı hakarette bulunmak üzere siyahi boksör Jack Johnson’ın bulduğu iddia edilen alete “monkey wrench” adı verildiği ve ülkemizde İngiliz anahtarı olarak bilinen aletin isminin bu şekilde yerleştiği öne sürülmüştü. Haliyle, Jack Johnson’ın bu aletin mucidi olmadığı gerçeği ışığında bu iddianın da doğruluk payının bulunmadığını belirtmek mümkün.