Enflasyon Düşerken Fiyatların Artmasının Anormal Bir Durum Olduğu İddiası Doğru Değil

Enflasyon, fiyatlar genel seviyesindeki sürekli gözlemlenen artıştır. Enflasyonun düşmesi, fiyatlardaki artış hızının yavaşlaması anlamına gelir ve enflasyonun düşmesi fiyatların da düşeceği anlamına gelmez. 

Yanlış İddia

 

Hiperenflasyon dönemlerinden geçmiş ve enflasyon konusunda acı tecrübeler edinmiş ülkemiz insanı için hâlâ anlaşılamayan bir konu aslında enflasyonun ne olduğu ya da ne olmadığı. Her ne kadar 2001 krizi sonrasında Güçlü Ekonomiye Geçiş Programında öngörülen tedbirlerin alınması, öncelikle zımni sonra açık enflasyon hedeflemesiyle güçlü bir dezenflasyon sürecine girildi. Ancak, bu performans bir türlü arzu edilen neticeleri sağlayamadı. Günümüzde, fiyat istikrarını diğer gelişmiş ekonomiler gibi bir türlü sağlayamayan, alınan tüm tedbirlere rağmen istikrarlı şekilde tek haneli enflasyon rakamlarını tutturamayan, orta vadeli için belirlenen % 5’lik enflasyon hedefini sürekli ıskalayan bir görünüm söz konusu.

Böyle bir görünüm karşısında ve hayat pahalılığının etkisiyle halkımız, enflasyon verilerini yorumlarken zorlanabiliyor. “Her şeyin fiyatı artarken, enflasyonu düşen tek ülkeyiz hamdolsun!” sözleriyle fiyat istikrarı performansını eleştirenlere sıklıkla rastlayabiliyoruz.

Bu durumun bir örneği:

 

“Her şeyin fiyatı artarken, enflasyonu düşen tek ülkeyiz hamdolsun!”

 

"Her şeyin fiyatı artarken, enflasyonu düşen tek ülkeyiz hamdolsun!" sözleriyle enflasyon istatistiklerini eleştiren sosyal medya paylaşımı
“Her şeyin fiyatı artarken, enflasyonu düşen tek ülkeyiz hamdolsun!” sözleriyle enflasyon istatistiklerini eleştiren sosyal medya paylaşımı

 

Halbuki, enflasyon fiyatlar genel seviyesindeki sürekli gözlemlenen artıştır. Enflasyonun düşmesi, fiyatlardaki artış hızının yavaşlaması anlamına gelir ve enflasyonun düşmesi fiyatların da düşeceği anlamına gelmez. Enflasyon düştü denildiğinde fiyatların artış hızının düşüşü kastedilmektedir.

Fiyatlar genel seviyesindeki düşüş  ise “deflasyon” olarak tanımlanmaktadır. Fiyat artış hızındaki yavaşlama süreci de “dezenflasyon” anlamına gelmektedir.

Her ayın 3. iş günü açıklanan enflasyon verilerini sağlıklı bir şekilde yorumlamak adına şu özet hususları akılda tutmakta fayda görüyoruz:

  • Enflasyon fiyatlar genel seviyesindeki artıştır.
  • Enflasyonun varlığı fiyatların artışına dalalettir.
  • Enflasyonun düşmesi fiyatların düşmesi demek değildir.
  • Enflasyon düşerken de fiyatlar artabilir.
  • Enflasyonun düşmesi fiyatların artış hızının yavaşlaması demektir.

Enflasyondaki düşüşün fiyatlardaki düşüş anlamına gelmediğini şu şekilde örnekleyebiliriz:

  • Geçtiğimiz ay açıklanan yıllık enflasyon verisinin % 18, bu aykinin % 20 olduğunu varsayalım. Bu ay açıklanan verinin daha yüksek olması, enflasyonun yani fiyatlar genel seviyesindeki artışın daha da güçlendiği anlamına gelir.
  • Geçtiğimiz ay açıklanan yıllık enflasyon verisinin % 18, bu aykinin % 16 olduğunu varsayalım. Bu ay açıklanan verinin daha düşük olması, enflasyonun yani fiyatlar genel seviyesindeki artışın daha zayıfladığı anlamına gelir. Enflasyon verisindeki düşüş, fiyat artışlarının hâlâ sürdüğü; ancak eskiye nazaran daha düşük ölçüde artmaya devam ettiğini gösterir. Gözlemlenen düşüş, enflasyondaki yani fiyatların artış hızındaki gerilemedir, fiyatlardaki değil.
  • Geçtiğimiz yıl aynı ay açıklanan yıllık enflasyon verisinin % 18, bu yılki aynı ayda açıklananın % 1 olduğunu varsayalım. Bu ay açıklanan verinin çok çok düşük olması, enflasyonun yani fiyatlar genel seviyesindeki artışın hız kestiği, ancak minimal de olsa bir artışın yaşandığını gösterir. Enflasyon verisi % 18’den % 1’e de gerilese, yıllık bazdaki bu istatistik fiyatlarda % 1 de olsa yıllık bir artışın olduğunu anlatır.
  • Geçtiğimiz yıl aynı ay açıklanan yıllık enflasyon verisinin % 18, bu yılki aynı ayda açıklananın – % 2 olduğunu varsayalım. Bu ay açıklanan verinin negatif olması, enflasyonun yani fiyatlar genel seviyesinin düşmesi anlamına gelir.

 

Enflasyon Düşerken Fiyatların Artmasının Anormal Bir Durum Olduğu İddiası Doğru Değil

 

Yorumunuzu yazınız...