Cemal Süreya’nın “Bir Kadını Ortadan İkiye Böl Yarısı Annedir Yarısı Çocuk” Şiirinin Yazarı Olduğu İddiası Doğru Değil
“Bir kadını ortadan ikiye böl / Yarısı annedir, yarısı çocuk / Yarısı sevgili, yarısı aşk / Duyanlar bunu bilmez / Görenler anlamaz bunu! / Yarısı rivayettir / Yarısı gece.” mısralarından oluşan şiirin ünlü şair Cemal Süreya’ya ait olduğu iddiası doğru değildir. Cemal Süreya’nın yayınlanmış bütün şiirlerinin bir araya getirildiği Sevda Sözleri adlı derlemede bu şiirin izine rastlanamamaktadır. Yapılan taramada, şiirin 2010 yılından sonra Cemal Süreya’ya atfedilmeye başlandığı anlaşılmaktadır.
Özellikle son on yılda ünlü şairlerimize, yazarlarımıza ait olduğu iddia edilen şiirler, metinler sosyal medya platformlarının da kuvvetlenmesiyle hızla yayıldı. Nâzım Hikmet Can Yücel, Oğuz Atay, Cemal Süreya gibi kalemlere ait olmayan dizeler ve satırlar kendilerine atfedilerek paylaşılmaya devam ediyor. Her ne kadar bu tarz paylaşımlara şairlerin, yazıların ailelerinden yalanlamalar gelmeye başlasa da asılsız iddialar yayılmayı sürdürüyor.
Geçtiğimiz günlerde Show TV Ana Haber Bülteni sunucusu Ece Üner’in bir kadın cinayeti haberi sonrası yapmış olduğu konuşma sosyal medyada yankı uyandırmıştı. Üner’in şair Cemal Süreya’ya atfedilen aşağıdaki dizeleri de içeren konuşması, kimilerince çok beğenildi kimilerin ise tepkisini çekti. Her ne kadar Üner, aktardığı dizelerin Cemal Süreya’ya (1931 – 1990) ait olduğu yönünde bir iddiada bulunmamış olsa da, sosyal medyada bu dizelerin müellifinin Cemal Süreya olduğu yönünde iddiaya yer verildiğine şahit olduk.
Cemal Süreya’ya ait olduğu iddia edilen şiirin tamamı şöyle:
“Bir kadını ortadan ikiye böl.
Yarısı annedir, yarısı çocuk,
Yarısı sevgili, yarısı aşk.
Duyanlar bunu bilmez,
Görenler anlamaz bunu!
Yarısı rivayettir,
Yarısı gece.”
Güneri Cıvaoğlu’nun Milliyet Gazetesinde yayınlanan 9 Mart 2018 tarihli “Şiirlerde kadın” başlıklı yazısı
İddianın aksine, Cemal Süreya’nın bu dizeleri içeren bir şiiri bulunmamaktadır.
Şairin yayınlanmış bütün şiirlerinin derlendiği Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Sevda Sözleri adlı yayın (50. Baskı, Mayıs 2013) incelendiğinde bu ifadelerin yer aldığı görülmemektedir.
Kaynaklarda yapılan taramada, 2010 yılından itibaren bu şiirin Cemal Süreya’ya atfedilmeye başladığı görülmektedir. Şiirin gerçek müellifi ile tespit edilememiştir.
Yine Cemal Süreya’ya ait olmayan bir şiir, kendisine izafe edilmiş.
“Bir Kadını Ortadan İkiye Böl Yarısı Annedir Yarısı Çocuk” Dizelerini Cemal Süreya’ya Ait Zanneden Köşe Yazarları
Peki bu dizeleri Cemal Süreya’ya ait zanneden köşe yazarlarımız var mıdır?
Olmaz mı?
İşte o köşe yazarları:
Milliyet Gazetesinde yayınlanan 9 Mart 2018 tarihli “Şiirlerde kadın” başlıklı yazısıyla Güneri Cıvaoğlu:
“CEMAL SÜREYA Bir kadını ortadan ikiye böl... Yarısı annedir, Yarısı çocuk, Yarısı sevgili Yarısı aşk Duyanlar bunu bilmez, Görenler anlamaz bunu! Yarısı rivayettir, Yarısı gece.”
Yeni Meram’da yayınlanan, 21 Şubat 2015 tarihli “Kadın, Bilene Nefestir!” başlıklı yazısıyla Rıdvan Bülbül:
“Bir kadını ortadan ikiye böl; yarısı annedir, yarısı çocuk. (Cemal Süreya)”
Rıdvan Bülbül’ün Yeni Meram’da yayınlanan 21 Şubat 2015 tarihli “Kadın, Bilene Nefestir!” başlıklı yazısı
Diyarbakır Yenigün’de yayınlanan 28 Ağustos 2019 tarihli “Şiirde Kadın…” başlıklı yazısıyla Şirvan Oktay Görer:
“ ‘Bir Kadını En Güzel Bir Şiir Anlatır’ başlığında kadınlara dair şiir seçkisi. İlki Cemal Süreya’dan bir kadını ortadan ikiye böl… yarısı annedir, yarısı çocuk, yarısı sevgili yarısı aşk… duyanlar bunu bilmez, görenler anlamaz bunu! yarısı rivayettir, yarısı gece.”
Şirvan Oktay Görer’in Diyarbakır Yenigün’de yayınlanan 28 Ağustos 2019 tarihli “Şiirde Kadın…” başlıklı yazısı
Gebze Haber’de yayınlanan, 9 Aralık 2016 tarihli, “Yine Kadın Yine Şiddet!” başlıklı yazısıyla İsmail Kadı:
“Ünlü Şair Cemal Süreya kadını şöyle anlatır; Bir kadını ortadan ikiye böl, yarısı annedir, yarısı çocuk. yarası sevgili, yarası aşk. duyanlar bunu bilmez, görenler anlamaz bunu. yarısı rivayettir, yarası gece.”
İsmail Kadı’nın Gebze Haber’de yayınlanan 9 Aralık 2016 tarihli, “Yine Kadın Yine Şiddet!” başlıklı yazısı
Yerel Haberci’de yayınlanan, 22 Aralık 2018 tarihli “Kadın” başlıklı yazısıyla Günnür Berber:
“Cemal Süreya'nın bir şiiri ile başlamak istedim yazıma... bir kadını ortadan ikiye böl… yarısı annedir, yarısı çocuk, yarısı sevgili yarısı aşk...”
Trakya Gazetesinde yayınlanan, 13 Mayıs 2017 tarihli “Dünyada kadın olmak!” başlıklı yazısıyla Selda Kurtoğlu:
“ve Cemal Süreya’nın muhteşem şiirini buraya yazarım, Cemal Süreya Bir kadını ortadan ikiye böl, Yarısı annedir, Yarısı çocuk, Yarısı sevgili, Yarısı aşk.. Duyanlar bunu bilmez, Görenler anlamaz bunu! Yarısı rivayettir, Yarısı gece!”
Yazar burada muhteşem olduğu iddiasında da bulunmuş.
Tigris Haber’de yayınlanan 9 Mart 2018 tarihli “Eğitim Şart! Yine Eğitmeli Kadın!” başlıklı yazısıyla Birsen İnal:
“Bir kadını ortadan ikiye böl… yarısı annedir, yarısı çocuk, yarısı sevgili yarısı aşk duyanlar bunu bilmez, görenler anlamaz bunu! yarısı rivayettir, yarısı gece…” Cemal SÜREYA Söze Cemal Süreya’nın dizeleri ile başladım ama devamı aşk ile getiremeyeceğim...”
Aktardığımız yazarların yanı sıra bu yanlış iddiayı dile getirenler arasında iki belediye başkanı (1, 2), bir milletvekili ve bir bürokrata rastlamak da mümkün.
İLAVE: Ahmet Hakan, Hürriyet’teki 4 Haziran 2022 tarihli “Fakat kabul edelim pek yaman çıktı Kılıçdaroğlu” başlıklı yazısında Prof. Dr. Zehra Neşe Kavak’ın “Kadın Olmak ve Ötesi” adlı kitabına değinirken “en sevdiği şair” olduğunu belirttiği Cemal Süreya’ya ait olmayan dizeye” yer vermiş:
"Cemal Süreya benim en sevdiğim şairdir. Onun “Bir kadını ortadan ikiye böl / Yarısı annedir / Yarısı çocuk / Yarısı sevgili / Yarısı aşk” dizelerinin kitabın en başında yer alması da... Kaptı benden janjanlı ve yaldızlı on puanı."
* Hatayı tespit ederek işbu yazıyı hazırlayan Cenk Yıldızlı’ya teşekkürlerimizle…