Franz Kafka’nın Milena’ya Yazdığı Mektuplarda “Benimle Onun Arasında Kaldıysan, Onu Seç Milena!” Sözüne Dair Milena’nın “Neden?” Sorusuna “Çünkü Beni Gerçekten Sevseydin, Seçenek Olarak Görmezdin.” Yanıtının Verildiği İddiası Doğru Değil
Herkesin kendisine göre gerçeği büktüğü çağımızda alıntıladığı ifadenin gerçekten ilgili kitapta yer alıp almadığını teyit etme zahmetine girmekten imtina edenlerin paylaştığı bir diyalogu konu edineceğiz…
Franz Kafka’nın (3 Temmuz 1883 – 3 Haziran 1924) bir dönem yoğun ilişki kurduğu Milena Jesenská’ya yazdığı mektuplar daha sonra “Milena’ya Mektuplar” (“Briefe an Milena”) adıyla yayımlanmıştı.
Milena’ya Mektuplar’da geçtiği iddia olunan diyalog şu şekilde:
Franz Kafka: “Benimle onun arasında kaldıysan, onu seç Milena!”
Milena Jesenská: “Neden?”
Franz Kafka: “Çünkü beni gerçekten sevseydin, seçenek olarak görmezdin…”
“Benimle onun arasında kaldıysan, onu seç Milena!” sözünü garipseyen Milena’nın “neden?” sorusuna Kafka’nın “çünkü beni gerçekten sevseydin, seçenek olarak görmezdin.” yanıtını verdiği diyalogun Milena’ya Mektuplar’da geçtiği iddiasını aktaran paylaşımlardan örnekler şöyle sunulabilir (Bahsi geçen ifadeler Ayşe Kulin’e, Can Yücel’e ve Oğuz Atay’a ait olduğu iddiasıyla paylaşılmıştı):
Milena’ya Mektuplar adlı eserde Milena’nın 1939 yılında W. Hass’a verdiği mektuplar yer alıyor. Bu mektuplar da sadece Kafka’nın Milena’ya yazdıkları. Ne yazık ki Milena’nın Kafka’ya yazdığı mektuplar yok elimizde. Yani, kitapta sanıldığı gibi bir diyalog yer almıyor.
Kafka ile Milena arasında geçtiği iddia olunan diyalogun Milena’ya Mektuplar adlı derlemede izine rastlanamıyor (Can, Say, Armoni, Ren, İlk Nokta gibi yayınevlerinin bastığı farklı çevirilerde böyle bir cümlenin geçmediği tespit edilebiliyor).
İngilizce ve Franz Kafka’nın anadili olan Almanca yapılan taramada da bu diyalogun Kafka ile Milena arasında geçtiğine dair bir bulguya rastlanamıyor.
Diyalogun kaynağını ve sahibini net şekilde ortaya koyamıyoruz. Ancak, Ayşe Kulin’e atfedilerek sosyal medyada yaygın şekilde paylaşılan “Benimle onun arasında kaldıysan, onu seç! Çünkü beni gerçekten sevseydin, beni seçenek yapmazdın” sözü üzerinden türetildiğini söylemek mümkün.
Kafka’nın Milena’ya sevgisini mektuplarında aktardığı satırlarla işbu incelemeyi nihayete erdirelim…
«Haklısın, onu seviyorum, ama F., seni de seviyorum» diyorsun. Mektubundaki bu tümcenin her sözcüğünü dikkatle okuyorum, «de» sözcüğünde önemle duruyorum. Evet, böyle olması gerekir, böyle olmasaydı, sen Milena olmazdın! Sen olmasaydın ben ne olurdum? Prag’da söylemektense bu gerçeği, Viyana’dan yazman daha iyi; her şeyi çok iyi anlıyorum, serden daha iyi kavrayabiliyorum belki… Güçsüzlüğümden olacak, gene de kolay kolay kurtulamıyorum bu tümceden… Durmadan, yeni baştan hep bu tümceyi okuyorum. Sen de bir daha göresin diye, baş başa verip birlikte okuyalım diye, mektubun başına yazdım o tümceyi. (Saçların şakaklarıma değsin.)
“Seninle olsam, ne kolay bir yaşamım olacak —çılgınlık! nasıl dokunabilirim bu konuya?— Bakışlarla konuşurduk yalnız. Oysa şimdi, hiç değilse yarına değin beklemek zorundayım mektubumun karşılığını. Yanlış anlama Milena, sev beni.“
“Eğer bana, içim de bu korku varken nasıl olup da cumartesi gününü “iyi” diye nitelediğim i sorarsan, bunu açıklamak zor olmaz. Seni sevdiğim için (evet, seni seviyorum budala; tıpkı denizin, kendi dibindeki küçücük bir çakıltaşını sevmesi gibi, işte sevgim seni öyle kaplıyor – ve Tanrı izin verirse, senin yanında bu kez ben bir çakıltaşı olacağım) bütün dünyayı seviyorum ve sol omzunda buna dahil, hayır, önce sağ omzundu ve o yüzden onu canım istedikçe öpüyorum (sen de bluzunun o kısmını açacak kadar iyisin) ve sol omzun da buna dahil ve ormanda üzerim deki yüzün de ve ormanda altımdaki yüzünde ve neredeyse çıplak göğsünde dinlenmek de… İşte bu yüzden, vaktiyle bir bütün olduğum uzu söylem ekte haklısın ve bu beni hiç korkutmuyor, aksine, benim tek mutluluğum , tek gurur kaynağım ve bunu kesinlikle ormanla sınırlamıyorum.”
İLAVE:
Kafka demişken…
Nazlı Ilıcak, Bugün Gazetesinde 29 Haziran 2014 günü yayınlanan “Örümcek, tahtakurusu ve böcek” başlıklı yazısında Franz Kafka hakkında önemli yanlışlar yapmıştı:
"Ünlü Fransız yazar Kafka’nın “Metamorfoz” (Dönüşüm) isimli eserinde, romanın kahramanı bir sabah kendisinin örümceğe dönüştüğünü görür. Kafka, işlevini yitirmiş kalıplara, bireyin bilinç dünyasında başkaldırısını anlatır."
Çek asıllı olan ve 1883 yılında Prag’da dünyaya gelen Franz Kafka için “Fransız yazar” demek skandal.
Ayrıca; Dönüşüm adlı eserinin ana karakteri Gregor Samsa, bir sabah uyandığında örümceğe değil bir böceğe dönüşmüş olarak kendini buluyordu.
* Bugün Gazetesi ve internet sitesi kapatıldığı için ilgili yazısının bağlantısı sunulamamaktadır.